در اندیشه امام خمینی ، حج با ظرفیت ها و کارکرد های اخلاقی ، سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی خود در سطح فردی ، ملی ، جهان اسلام و بین المللی ، جایگاه ویژه ای دارد . امام خمینی با ارسال پیام و سخنرانی در ایام حج سعی کرد ظرفیت آن را در مبارزه با استعمار و استکبار مطرح و مسلمانان را به کارکردهای سیاسی و اجتماعی مغفول حج در عزت بخشی به جهان اسلام ، مورد توجه قرار دهد . از نظر امام خمینی ، حج فضایی برای آگ...

عرفان و سیاست در مناسک حج در پیوندی جدا ناپذیر، دارای نقش و جایگاه ارزشی هستنددر هر کدام از مناسک حج، عرفان و سیاست به صورت خودسازی (عرفان) و جامعه سازی (سیاست اسلامی) نمود خود را نشان می دهد. مناسک حج بازنمود اسراری است که ساختار های اصلی سیاست اسلامی را تشکیل می دهد تلاقی عرفان و سیاست درمناسک حج، نمود عینی تمدن اسلامی را در ساختار الهی خود نشان می دهد.

دین و ارکان آن، منشأ بسیاری از تحولات مهم در جامعه اسلامی است. یکی از عبادات مهم در اسلام، فریضه حج با هدف توحید، اتحاد و وحدت مسلمانان است که دارای پیامدهای وسیع اجتماعی است. در دوره صفویه، سرزمین مکه در سیطره عثمانیان سنی مذهب بود و ایرانیان شیعی هر سال برای انجام حج باید از قلمرو عثمانی عبور می کردند. در این دوران، اختلاف دولت عثمانی با دولت صفوی، حج را به عرصه اختلاف میان شیعه و سنی تبدیل ک...

حج،  از جهات مختلف در سرنوشت مسلمانان تأثیر‌گذار است و از بُعد اخلاقی و عرفانی، راز و رمزهایی دارد که در کمتر عبادتی می­توان یافت. اسرار و معارف حج می‌تواند زائر سرزمین وحی را در مسیر سیر و سلوک و عرفان ناب قرار دهد.  بُعد اقتصادی حج نیز این ظرفیت را دارد که  بازار بین­الملل اسلامی را رونق بخشد و اقتصاد کشورهای اسلامی را به سمت شکوفایی رهنمون سازد. و از نظر سیاسی، اجتماع میلیونی مسلمانان از سراسر...

تحقیق حاضر به بررسی تأثیر تورم و قطع ارتباط و مناسبات سیاسی با کشور عربستان بر فریضة حج می‌پردازد. با توجه به اینکه در زمان حاضر، در کشور ما تشرف به حج از طریق نام­نویسی و قرار گرفتن در نوبت اعزام و گذشت زمان نسبتاً طولانی صورت می‌گیرد، چنانچه نام نویسی جهت اعزام را، همانند سفر از مقدمات وجودی حج به حساب آوریم، رویداد تورم و افزایش هزینة حج، مانع از وجوب نام نویسی نیست، همانطورکه وقوع این رویداد...

احادیث زیادی از ایمه شیعه علیهماالسلام به موضوع حج اختصاص یافته که اغلب آنها به بعد فقهی، و برخی نیز به بعد عرفانی آن پرداخته اند. ولی آیا حج، شامل همین دو بعد است؟ با بررسی بیشتر احادیث و آثار ایمه (علیهمالسلام) در موضوع حج، میتوان به ابعاد دیگری از حج پی برد، ابعادی همچون ابعاد معرفتی، اجتماعی، و سیاسی. با توجه به این که برخی از این ابعاد، تا کنون به طور اختصاصی بدانها پرداخته نشده ، در این پ...

حج یکی از واجبات مهم دینی است که علی رغم دربرداشتن ابعاد مختلف آن، عمدتاً به بعد معنوی و عبادی آن توجه شده است و سایر ابعاد آن مورد غفلت واقع شده است، ظهور انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) و متعاقب آن رهبری آیت الله خامنه ای،ابعاد دیگر حج را برجسته نمود و به وجه سیاسی آن اهمیت ویژه ای شده است. امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری با هوشمندی از ظرفیت های ایجاد شده با طرح احیای حج ابراهیمی...

حج، از فروع اسلام و از مهمترین عرصه‌های دینی، سیاسی و فرهنگی مسلمانان بوده است. در دوران سلجوقی تغییر و تحولاتی در این عرصه ایجاد شد. از آن‌‌جاکه حج ایرانیان پیش از سلجوقیان با مشکلات زیادی رو‌به‌رو بوده است؛ تا آن‌‌جا که کاروان‌‌های ایران از اوایل سدة پنجم هجری، کمتر موفق به حج‌گزاری می‌‌شدند. سلجوقیان در راستای مشروعیت دینی و سیاسی  حکومت خود به حمایت از خلافت عباسی و حرمین شریفین و انجام داد...

برگزاری فریضه حج که یکی از واجبات دینی مسلمانان است، از زمان ورود اسلام به ایران با فراز و فرودهای خاصی همیشه انجام میگرفت. ایلخانان از همان آغاز مسلمانی خود، اقدامات قابلتوجهی در راستای اعزام کاروانهای زیارتی به مکه و بهرهبرداری سیاسی-اجتماعی از این امر، انجام دادند. اما با برافتادن حکومت آنها و بهوجود آمدن دورهای از تجزیه سیاسی در ایران، چگونگی برگزاری فریضهی حج نیز تحتتأثیر منفی بهجای گذاشت....

هرچند جهان اسلام همواره با دیالکتیک عوامل اتحادبخش و تفرقه افکن مواجه بوده است ولی هر بار عناصر اتحادبخش در سطح وسیعی بروز کرده اند، زمینه اتحاد فراهم شده است. این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که اسلام از چه ظرفیت های درونی جهت ایجاد و تقویت همبستگی برخوردار است. در این بین، حج به عنوان عبادتی جهان شمول که هرساله مسلمانانی را از سرتاسر جهان در قالب برقراری مناسکی یکسان در زمان و مکانی واحد ...