قول صحابه­­ی پیامبر(ص) از ادلّه­ی احکام در علم اصول­فقه عامّه مطرح و در حجیت آن دو دیدگاه حجیت و عدم حجیت وجود دارد. نظریه­ی شیعه با قول عدم حجیت سازگار است. پیرامون موضوع «قول صحابی» همواره ابهاماتی وجود داشته است. مفهوم قول صحابی، تفاوت آن با موارد مشابه و مایز آن با آن­چه در علم حدیث مطرح است، محل اختلاف و اتفاق آن نزد اصولیین به روشنی تبیین نگشته است. مشخص شدن موضوع و حدود آن نیازی ضروری می­ب...

قول صحابه­­ی پیامبر(ص) از ادلّه­ی احکام در علم اصول­فقه عامّه مطرح و در حجیت آن دو دیدگاه حجیت و عدم حجیت وجود دارد. نظریه­ی شیعه با قول عدم حجیت سازگار است. پیرامون موضوع «قول صحابی» همواره ابهاماتی وجود داشته است. مفهوم قول صحابی، تفاوت آن با موارد مشابه و مایز آن با آن­چه در علم حدیث مطرح است، محل اختلاف و اتفاق آن نزد اصولیین به روشنی تبیین نگشته است. مشخص شدن موضوع و حدود آن نیازی ضروری می­ب...

مسأله ی تعدیل همه ی صحابه ی رسول خدا (ص) نظریه ای است که علمای اهل سنّت آن را مطرح کرده اند و سخت از آن طرفداری می کنند؛ یعنی آنان همه ی صحابه را عادل دانسته اند و به لوازم آن ملتزم هستند. از آنجا که این نظریه آثار مهم در معارف اسلام، از جمله حجّیت قول صحابی دارد، این مقاله آن را از زاویه ی کارکرد خود صحابه مورد نقد و بررسی قرار داده است. چکیده ی بررسی عبارت است از این است که عقیده ی دانشمندان اه...

قلمرو حجیت قول امام معصوم اعم از امر و سخنان عادی نه در مقام اثبات استناد حدیث که از باب ثبوث و به عنوان بحثی کلامی یکی از مهمترین بحث هایی است که شبهات فراوانی پیرامون آن وجود دارد. در این تحقیق ضمن بررسی جایگاه امام در سخنان بزرگان شیعه در قرون نخستین به اختلاف دیدگاه ایشان و علمای قرون اخیر در مورد تلقی از امامت پرداخته شده است و پس از آن علم و عصمت امام به عنوان مهمترین مبحث در این خصوص در ...

شناخت وثاقت یا ضعف راویان حدیث، که از مقدمات لازم در بسیاری از استنباط های فقهی به شمار می رود، بیشتر متکی به اظهارنظرهای عالمان رجالی است. علما برای اعتباربخشی به اظهار نظرهای رجالیان گذشته، راه هایی مطرح کرده اند، مانند حجیت از راه اعتبار خبر واحد یا شهادت یا نظر خبره یا از طریق انسداد راه علم، که در مورد هرکدام از این راه ها اشکالات یا حداقل محدودیت ها و قیودی وجود دارد، به صورتی که نمی توان...

از میقات‌های پنج‌گانة حج و عمره، میقات ذات عرق است که به اهل عراق و مناطق شرق اختصاص دارد و مردم این مناطق در این میقات مُحرم می‌شوند؛ اما آنچه مطرح می‌شود این است که مشروعیت این میقات با نص (روایت نبوی) ثابت شده، یا این میقات پس از پیامبر9  و با اجتهاد برخی خلفا یا صحابه مشروعیت یافته؟ اهل سنت دربارة این قضیه دو قول نقل می‌کنند:  برخی به نص بودنش (به‌وسیلة پیامبر9 )  قائل‌اند و برخی به اجتهادی ...

چکیده شهرت در لغت به معنای امر واضح است و دارای سه نوع روایی و عملی و فتوایی می باشد. شهرت روایی به معنای روایتی است که نقل آن زیاد باشد، و شهرت عملی به معنای فتوای مشهوری است که مستند آن معلوم باشد، و شهرت فتوایی به معنای فتوای مشهوری است که مستند آن معلوم نباشد. در این رساله به بررسی شهرت فتوایی خواهیم پرداخت که در مورد حجیت آن پنج قول وجود دارد و امام خمینی (ره) معتقد به حجیت شهرت فتوایی در...

مسئلۀ سازگاری یا ناسازگاری دیدگاه منطق دانان مسلمان در خصوص مهجوریت دلالت التزام و قاعدۀ اصولی حجیت منطوق و مفهوم در صورت دخول دلالت التزام در منطوق یا مفهوم، ره آورد دو دانش منطق و اصول را به چالش می کشاند. در این مقاله، با مقایسۀ ره آورد این دو علم، و بر پایۀ جداسازی دو مسئلۀ حجیت صغروی و حجیت کبروی می توان اثبات کرد که (1) حجیت صغروی منطوق و مفهوم موافق التزامی و حجیت صغروی مفهوم مخالف، بر ا...

«حجیت قول لغوی» یکی از مباحث مهم اصول فقه است که تاکنون از منظر واقعیات تاریخ لغت به آن نپرداخته‌اند. تاکنون هیچ تعریفی از «لغوی» مطرح نشده است و در این مختصر از این دو، تعریف جامعی ارائه خواهد شد. تاریخچۀ لغت‌نگاری، گویای آن است که شرح کلمات عربی به‌درستی و کامل به ما منتقل شده‌اند. این تاریخ، بسیار اعتمادساز بوده و تلاش برخی از اصولی‌ها برای اثبات «قول لغوی» از راه‌های مختلفی همچون خبرویت لغو...

مسئلۀ سازگاری یا ناسازگاری دیدگاه منطق‌دانان مسلمان در خصوص مهجوریت دلالت التزام و قاعدۀ اصولی حجیت منطوق و مفهوم در صورت دخول دلالت التزام در منطوق یا مفهوم، ره‌آورد دو دانش منطق و اصول را به چالش می‌کشاند. در این مقاله، با مقایسۀ ره‌آورد این دو علم، و بر پایۀ جداسازی دو مسئلۀ حجیت صغروی و حجیت کبروی می‌توان اثبات کرد که (1) حجیت صغروی منطوق و مفهوم موافق التزامی و حجیت صغروی مفهوم مخالف، بر ا...