در دستور سنتی زبان روسی، ویژگی دستوری "حالت " به عنوان یکی از ویژگی های دستوری تغییردهنده در ارتباط با اسم تعیین می شود و بر این اساس، شش حالت صرفی تحت عناوین "حالت نهادی، " حالت اضافی "، "حالت به ای "، "حالت مفعول مستقیم "، "حالت بایی " و "حالت حرف اضافه ای " مشخص می شوند. " صرف اسمی " از سوی دستورنویسان روس عمدتأ به شکل های مختلف اسم که موجب ویژگی دستوری "حالت " به دست می آیند، اطلاق می شود و...

پارسی باستان و اوستایی دو زبان خواهر از مجموعه زبان های ایرانی باستان اند که آثاری از آن ها به دست ما رسیده است. ویژگی برجستهء این زبان ها تصریفی بودن آن هاست، بدین معنی که نقش دستوری آن دسته از اجزای زبان که تحت مقولهء "نام " طبقه بندی می شوند، از طریق حالت های هشتگانهء صرفی تعیین می شود. حالت های صرفی هر یک دارای مفاهیم و عملکردهای متنوعی اند که بدون آگاهی از آنان، دری زبان امکان پذیر نخ...

بررسی دستور و واژگان زبان ها و گویش های بازمانده از زبان های ایرانی می تواند به شناخت بهتر زبان فارسی - هم از نظر واژگان و هم از نظر دستور زبان - کمک نماید. در این مقاله ابتدا نظام آوایی گویش ایرونی و سپس اجزاء کلام (اسم، صفت، ضمیر، عدد، فعل، حروف، قید و ادات) آن به اختصار مورد بررسی قرار گرفته است. در مقوله اسم، چگونگی جمع بستن اسامی با استفاده از پسوندهای مختلف و نیز صرف آنها در حالت های دستو...

حـالت­نمایی افتـراقی پدیده­ای در نظام صرفی زبان هایی است که مشخّصۀ حالت را به­شکل آشکار و به­وسیلۀ وندهای تصریفی بر روی گروه های اسمی نمایش می دهند. این پدیده در زبان های دارای نظام حالت مفعولی، به شکل حالت نمایی افتراقی سازۀ مفعول و در زبان های واجد نظام کنایی، به شکل حالت نمایی افتراقی سازۀ فاعل است. این مقاله ضمن معرّفی و توصیف موارد فاعل نمایی و مفعول نمایی افتراقی در گویش هورامی، شرایط ظهور ...

در این مقاله قصد داریم به بررسی نشانداری در صرف اسم و ضمیر زبان­های ایرانی نو شمال غربی از منظری درزمانی براساساصل کاستن صورت­ها (هاوکینز 2004) بپردازیم. طبق این اصل صورت­های نشاندار پایین­ترین مرتبه و صورت­های بی­نشان بالاترین مرتبه را در سلسله­مراتب­ کاربردبنیاد دارند. ترتیب مقولات در  سلسله­مراتب کاربردبنیاد بر اساس بسامد وقوع آنها در زبان­ها است و دلیل این بسامدهای گوناگون را می­توان به دلا...

حـالت­نمایی افتـراقی پدیده­ای در نظام صرفی زبان‌هایی است که مشخّصۀ حالت را به­شکل آشکار و به­وسیلۀ وندهای تصریفی بر روی گروه‌های اسمی نمایش می‌دهند. این پدیده در زبان‌های دارای نظام حالت مفعولی، به شکل حالت‌نمایی افتراقی سازۀ مفعول و در زبان‌های واجد نظام کنایی، به شکل حالت‌نمایی افتراقی سازۀ فاعل است. این مقاله ضمن معرّفی و توصیف موارد فاعل‌نمایی و مفعول‌نمایی افتراقی در گویش هورامی، شرایط ظهور ...

سلسله مراتب نشانداری درجات قراردادی شدن بسامد کنش عناصری را نشان می دهد که حوزه های معنایی و یا دستوری یکسان دارند. به عنوان مثال در حوزه ی شمار، اسامی مفرد بسامد بیشتری نسبت به اسامی جمع و اسامی جمع بسامد بیشتری نسبت به اسامی مثنی دارند، در سلسله مراتب حالت، حالت فاعلی بسامد بیشتری نسبت به حالت رایی و برایی دارد و در سلسله مراتب جنس، بسته به زبان، یا جنس مذکر بی نشان است یا جنس مونث. حال، اگر ...

ساخت ارگتیو و فروپاشی آن در گویش کرمانجی خراسان   علی علیزاده[1] محمد تقوی گلیان[2] تاریخ دریافت: 7/11/91                                                                           تاریخ تصویب: 26/9/92       چکیده گویش کرمانجی که دربخش هایی از خراسان نیز به آن تکلم می شود در واقع یکی از گویش‌های ایرانی شمال غربی است که به‌رغم هم‌جواری با بسیاری از زبان‌ها مانند فارسی، ترکی، عربی، روسی، و ...

مقالهء حاضر، به تشریح وجه تمایز صفت در زبان روسی و فارسی می پردازد. در زبان روسی صفت بخاطر داشتن ویژگی های جنس، شمار، حالت و پایانهء صرفی، متمایز از صفت در زبان فارسی است. ابتدا در مقاله، صفت در هر دو زبان از لحاظ صرفی و سپس خصوصیات نحوی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. چگونگی تشخیص صفت از سایر اجزاء کلام در زبان روسی بررسی می شود. نظرات زبان شناسان مختلف در مورد صفات و انواع تقسیم بندی صفت مورد ...

مقالهء حاضر، به تشریح وجه تمایز صفت در زبان روسی و فارسی می پردازد. در زبان روسی صفت بخاطر داشتن ویژگی های جنس، شمار، حالت و پایانهء صرفی، متمایز از صفت در زبان فارسی است. ابتدا در مقاله، صفت در هر دو زبان از لحاظ صرفی و سپس خصوصیات نحوی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. چگونگی تشخیص صفت از سایر اجزاء کلام در زبان روسی بررسی می شود. نظرات زبان شناسان مختلف در مورد صفات و انواع تقسیم بندی صفت مورد ...