حرمت شراب و باده در فرهنگ اسلامی موجب شده بحث‌های حافظ‌شناسان دربارۀ این پدیده در غزل حافظ به حوزۀ فقهی محدود شود و عمدتاً از دقت‌ در تعابیر هنری جایگزین آن غفلت شود. در این مقاله، تعابیر متعدد حافظ از شراب، متناسب با ساختار غزلیات وی، استخراج شده‌است. در تعابیر حافظ، عمدتاً طنزهایی نهفته‌است که علت کاربرد شراب را در غزل نشان می‌دهد. حافظ به اعتبار رازگشایی شراب، از تعابیر استعاری «پیش‌بین» و «سر...

تجربة عرفانی حافظ از زمان قدسی و فراتاریخی، در قدرت شاعرانگی وی و خلق تصاویر خیال‌انگیز در غزل‌های او نقش اساسی دارد. حضور زمان انفسی در برابر زمان آفاقی و گاه‌شمارانه در شعر حافظ موجب التفات وی به ساحت‌های مختلف زمان و تصرف شاعرانة او در قلمروهای گسترده زمانی شده است. با واکاوی معانی زمان ازل در شعر حافظ که حتی شعر خود را نیز میراثی از عهد الست یا زمان ازل می‌داند، می‌توان بن‌مایه‌های اندیشة ع...

بررسی و نقد دیدگاه های گوناگون درباره تفسیر آیه نشوز و ضرب زن و ارائه نظریه جدیدی است. نویسنده، نخست جهت دست یابی به تفسیر صحیح آیه، هشت مرحله را یادآور گردیده و پس از بیان سازواره آیه که شامل چهار محور اصلی و در ارتباط با هم است، به ذکر پرسشها و ابهام های متعددی در رابطه با آیه پرداخته است. در ادامه، به تفصیل به بررسی و تحلیل معنی شناسانه واژه های اصلی آیه می پردازد. نیز حالات گوناگون کاربرد و...

رسول و امام برگزیدگان خدای سبحان هستند و باید از ویژگی‌های خاصی چون عصمت و علم برخوردار باشند. در قرآن، دو گروه از آیات در باره علم غیب است؛ بخشی از آن بر انحصار و بخشی بر شمول علم غیب نسبت به غیر خدا دلالت دارد. بررسی این آیات نشان می‌دهد که آیات دال بر انحصار علم غیب به خدا با آیات دال بر شمول علم غیب تعارضی ندارد، به‌طوری که آیات شمول به اجمال، پیامبران الهی را آگاهان به غیب معرفی می‌کند و ب...

علم غیب از معرفت های غیر حسی است که دستیابی به آن برای انسان های معمولی دور از انتظار است و فقط برای بعضی از انسان های مهذّب و پیراسته از دلبستگی های دنیا حاصل می شود. نوشتار حاضر بر آن است با تبیین دیدگاه های بعضی از حکمای الهی و با نگاه به متون شریعت اسلامی به این مطلب بپردازد که با صیقل دادن قلب­ها و بر طرف نمودن موانع می­توان به عالم غیب دست یافت. بنابراین بسیاری از انسان ها می توانند از علو...

واژه غیب و مشتقات آن شصت بار در قرآن کریم استعمال شده است. در بسیاری از این موارد خداوند منحصراً مالک غیب یا عالم به غیب به شمار آمده است. باید توجه داشت که از غیب در همه این موارد ممکن است مفهوم واحدی اراده شده باشد و اشاره به مصادیق واحدی بکند؛ همان‌گونه که ممکن است مفاهیم متعدد و مصادیق مختلفی از آن مد نظر باشد. روشن است که فهم معنی یا معانی و کاربردهای غیب در قرآن می‌تواند در تفسیر و درک معن...

واژه غیب و مشتقات آن شصت بار در قرآن کریم استعمال شده است. در بسیاری از این موارد خداوند منحصراً مالک غیب یا عالم به غیب به شمار آمده است. باید توجه داشت که از غیب در همه این موارد ممکن است مفهوم واحدی اراده شده باشد و اشاره به مصادیق واحدی بکند؛ همان‌گونه که ممکن است مفاهیم متعدد و مصادیق مختلفی از آن مد نظر باشد. روشن است که فهم معنی یا معانی و کاربردهای غیب در قرآن می‌تواند در تفسیر و درک معن...