تنوع رنگی و نمایش رنگین کمانی لعاب مینایی، این لعاب را جزو باشکوه ترین تزیینات سفالینه‌ها قرار داده است و طیف گسترده رنگ‌های زرد، آبی، سبز، قهوه‌ای، ارغوانی، سیاه که گاه همراه با طلاکاری و زرین‌فام است را شامل می‌شود. سال تولید این شیوه تزیین سفالینه‌ها، براساس کتیبه‌های موجود بر آثار سفالین، دوره زمانی اواخر قرن 6 و اوایل قرن 7 هجری قمری است. مقارن با این دوران، محمد ابن ابی البرکات جوهری نیش...

در تصحیح متون، پی بردن به لغزش‌ها و فهم اغلاط راه‌یافته به متن از اهمیت خاصی برخوردار است. در این باره، یکی از مواردی که در تصحیح متون گذشته باید با دقت زیاد بدان نگریسته شود، مسئلۀ تصحیف و تحریف است. بر این اساس، گاهی مصحح ناگزیر است در کنار نسخ خطیِ معتبر یک کتاب، از منابع دیگری برای انجام کار تصحیح بهره بگیرد که از آن به منابع جانبی تعبیر می‌شود. متون جانبی در کنار متن مصحح برای تشخیص تحریفات...

میر محمّدامین شهرستانی اصفهانی، متخلّص به «روح‌الامین» و مشهور به «میرجمله» از سرایندگان سدۀ یازدهم هجری است. سروده‌های او شامل دیوان غزلیات (گلستان ناز) و منظومه‌های غنایی به تقلید از نظامی گنجه‌ای است. او در ابتدای جوانی مانند بسیاری از شاعران هم‌عصر خود رهسپار هندوستان شد و در آن سرزمین به منصب وزارت دست یافت. پس از چند سالی به مولد خود اصفهان بازگشت و بعد از مدّتی دوباره عزم هندوستان ...

زرین فام، تشکیل لایه بسیار نازکی از نانو ذرات مس و نقره با جلای فلزی در طیف‌های رنگی گوناگون است که بر روی لعاب در سومین مرحله پخت در شرایط احیاء کوره ایجاد می‌گردد. در پژوهش حاضر با رویکردی تجربی، صحت فرمول‌های ارائه شده درکتاب «جواهرنامه نظامی»تالیف محمد بن ابی البرکات نیشابوری بررسی و اولین فرمول ارائه شده در کتاب فوق، به عنوان نمونه انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفته است. به طوری که مینای مذکو...

فصل بزرگی از اطلاعات در خصوص لعاب مینایی که یکی از جذاب‌ترین تدابیر تزیینی درگذشته و حال است، از طریق اطلاعاتی است که پیشینیان به‌صورت مکتوب به میراث گذاشته‌اند. جواهرنامه‌نظامی ازجمله میراث‌های ارزشمندی است که نزدیک‌ترین منبع ازنظر تاریخی به سال تولید سفال مینایی است. در مقاله چهارم این کتاب ترکیبات ارزنده‌ای با عنوان «صفت انواع رنگ‌ها که بر قواریر و انواع اوانی قاشی و اصفهانی و شامی و چینی و ...

       یکی از ویژگی‌های مهم شعری شاعران سبک خراسانی کاربرد واژگان و اصطلاحات علمی‌ و بهره بردن از آن‌ها برای مضمون‌سازی است. شاعران سبک خراسانی آغازگر استفاده از علوم مختلف مانند نجوم، پزشکی، گیاه‌شناسی، جانورشناسی و کانی‌شناسی بوده‌اند. در این مقاله که به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است، واژگان، اصطلاحات، تشبیه‌‌ها، استعاره‌‌ها و مضامین ساخته‌شده با برخی احجار کریمه مانند الماس...

از قرن یازدهم میلادی، واژه عربی "عنبر" به دو معنی "سنگ کهربا" و "ماده خوشبو" در زبان های اروپایی به کار می رود. تصور واژه نگاران معاصر این ست که پیشینیان، این دو ماده را خلط کرده اند و واژه "عنبر" دستخوش دوگانگی معنایی شده است، آنان فرایند این تشتت لفظی را به روشنی بیات نکرده اند. منشاء این خلط، استنتاجی منطقی به نظر می رسد، زیرا شیوه استحصال موم عنر و سنگ کهربای خام و طبیعی از دریا در دنیای که...

روح الامین شهرستانی اصفهانی (981-1047 هجری قمری) از شاعران توانای سبک هندی است که در هم? فنون شاعری به ویژه مثنوی های داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی، چند منظومه داستانی به نام های خسرو و شیرین، مطمح الانظار، لیلی و مجنون و آسمان هشتم پدید آورده است. افزون بر اینها، مثنوی دیگری به نام جواهرنامه را نیز از آثار او دانسته اند، که تاکنون نسخه ای از آن یافت نشده است. جز مثنوی های ی...

فرآیند فرهنگ نویسی در سفال ایران را می توان همچون گردش چرخ سفالگران دانست که انجام آن به آغاز می رسد. در این فرآیند بی انتها هر واژه و اصطلاح شناسنامه ویژه خود را داشته و به حکم نیازهای انسانی(سفالگران و دانشمندان) در طی زمانی دور و دراز پدید آمده است که بر اثر مرور زمان هر یک تغییر و تکاملی پذیرفته و گاهاً بار معنایی تازه ای را در برگرفته است. به نظر می رسد که دسترسی به شناسایی و بررسی همه واژ...

طلا فلزی است کمیاب و به دلیل داشتن ویژگی های خاص ، همواره در طول تاریخ، مورد توجه انسان بوده است طلا عنصر زرد و براق در جدول تناوبی عناصر مندلیف با علامت اختصاری (au) نشان داده می شود . در طبیعت به حالت طبیعی ولی ناخالص وجود دارد . از خواص فیزیکی جالب توجه طلا این است که به عنوان یک فلز در برابر هوا و آب زنگ نمی زند و قابلیت خارق العاده ای در چکش خواری ورقه شدن دارد. اسیدها غالباً بر آن بی اث...