هدف پژوهش حاضر شناسایی جایگاه عقلانیت به‌عنوان یکی از ارکان شکل‌گیری تمدن نوین‌ اسلامی در تحقق مراحل پنج‌گانه تمدن نوین اسلامی در اندیشه امام و آیت‌الله خامنه‌ای است. بدین منظور مطالب مکتوب حضرت امام، خصوصاً در کتاب‌های «شرح حدیث جنود عقل و جهل»، «شرح چهل حدیث» و بیانات ایشان در «صحیفه نور» و همچنین بیانات مقام معظم رهبری در طول سال‌های رهبری و زعامت ایشان مورد واکاوی و مداقه قرار می‌گیرد. نتایج...

موضوع این مقاله تبیین رابطۀ فرهنگ و سیاست از دیدگاه بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) است و در آن، با بررسی محتوای اندیشۀ ایشان بر اساس نظریۀ دو فطرت، جایگاه فرهنگ و سیاست به عنوان امری بنیادین تعریف می شود. در این نگرش، امام یا رهبر قبل از تشکیل حکومت، کار فرهنگی می کند تا جامعه استعداد پذیرش پیدا کند. همچنین، پس از تشکیل حکومت، استمرار صالح گزینی از ضروریات است و فرهنگ و سیاست به ...

تحقیق حاضر، به تشریح، تولید و بازتولید عدالت بر‌اساس منابع سه‌گانه‌ نظام سیاسی اسلام، جهت سیاست‌گذاری‌های کلان و نقش تاثیرگذار عدالت در توسعه اجتماعی و تصمیم‌گیری سیاسی و اجتماعی می‌پردازد. مبنای مفهومی و نظری مباحث پژوهش، بر‌اساس اندیشه اسلامی و نظر امام خمینی+ در کتاب‌های «شرح حدیث جنود عقل و جهل» و نیز کتاب «چهل حدیث» می‌باشد. براساس این، طبق اندیشه امام خمینی+ انسان‌ها دارای سه‌لایه‌ وجودی،...

موضوع اصلی پژوهش حاضر، فلسفه‌ی "صمت" و "هذر" در اندیشه‌ی سیاسی اسلام است؛ از آن‌جایی‌که تاکنون بحث مستقلی پیرامون این موضوع ارائه نشده است، با روش استنباطی و با تکیه‌بر آموزه‌های اسلامی در کتاب و سنت و با تاکیدبر اندیشه‌های امام خمینی(ره) به موضوع فوق خواهیم پرداخت. الگوی این پژوهش مبتنی‌بر نظریه‌ی دو فطرت امام خمینی(ره) و در چارچوب نظری علل اربعه سامان یافته است. از آن‌جاکه "صمت" مربوط به فطرت...

این مقاله راجع به راهکاریی بر اساس چهارچوب نظری متخذ از حدیث نبوی که از جانب امام خمینی(ره) شرح شده است، با روش توصیفی تحلیلی ارائه می‏شود. بر اساس تفسیر انسان‏شناسانه حضرت امام از این حدیث، انسان دارای سه بعد بینشی و عقلی، گرایشی و ارزشی، کنشی و رفتاری می باشد. به همین دلیل راهکار امام برای ایجاد صلح و جهان عاری از خشونت دارای سه بعد است که عبارتند از: در بعد اول، معطوف به این نکته است که آتش ...

از دیدگاه نهج‌البلاغه، انسان دارای سه مرتبه و نشئه وجودی است؛ نشئه روحانی و عقلی، برزخی و قلبی و دنیایی و مادی. بر این اساس، انسان، در سه دنیای مادی و ظاهری که همین عالم دنیاست، و نشئه نفس انسانی که شامل قوای ظاهری و باطنی اوست و نشئه‌ای غیبی که روح او را پوشش می‌دهد، زندگی می‌کند. در مقاله حاضر شاخص‌های زندگی مؤمنانه در عرصه زندگی عقلانی، اخلاقی و رفتاری براساس خطبه همام تبیین می‌شود. زندگی و ...

از نگاه منابع دینی، عقل جایگاهی ارزشی دارد. شئون ارزشی عقل هم شامل دریافت و نیل به حقایق امور و ادراکات شایسته و بایسته است، که شأن علمی و ادراکی یا به تعبیری عقل نظری خوانده می شود، و هم شامل بعث و تحریک عقل و نقش آن در امامت و ادارة امور نفوس و ابدان مادی و مثالی موجود در انسان و تدبیر ادراکات و تحریکات نفوس و ابدان و، درپی آن، اراده و صدور فعل ادراکی و تحریکی از نفوس و ابدان است، که شأن تحری...

این مقاله راجع به راهکاریی بر اساس چهارچوب نظری متخذ از حدیث نبوی که از جانب امام خمینی(ره) شرح شده است، با روش توصیفی تحلیلی ارائه می‏شود. بر اساس تفسیر انسان‏شناسانه حضرت امام از این حدیث، انسان دارای سه بعد بینشی و عقلی، گرایشی و ارزشی، کنشی و رفتاری می باشد. به همین دلیل راهکار امام برای ایجاد صلح و جهان عاری از خشونت دارای سه بعد است که عبارتند از: در...

حدیث جنود عقل و جهل، حدیثی است که عقل را به عنوان ابزار هدایت در مقابل جهل به عنوان ابزار ضلالت به صورت مجموعه ای متشکل از قوای مختلف و در سطوح و لایه های متنوع عرضی و طولی و به صورت سمبلیک و نمادین توصیف کرده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به زنده و پویا بودن معارف دینی، به ترغیب قرآن و امامان، نسبت به درک و کشف همه سطوح و لایه ها و نویابی ساحتهای معنایی معارف دینی، مشتاق هستند. زبان شناس...

فطرت یا به عبارت دقیق‌تر فطرت انسانی از جمله مباحث قرآن کریم است که توجه و شناخت آن نه تنها به خودشناسی که نهایتاً به خداشناسی منجر می‌شود. وجود فطرت خدادادی و غیر اکتسابی در انسان باعث ایجاد معرفت و گرایش خاصی نسبت به خداوند متعال در وجود انسان می‌گردد. در این مقاله، ابتدا به مفهوم فطرت از نظر قرآن کریم و روایات پرداخته شده و سپس نظر امام خمینی، که از استاد ایشا...