آزادی نسبی اوایل دهه 40 فرصتی را برای بازسازی و فعالیت دوباره جنبش دانشجویی در ایران فراهم کرد. در این زمان جنبش دانشجویی به دلیل سرکوب سیاسی دهه 30، ناامیدی از روش‌های رفورمی و حاکم شدن مبارزات چریکی در برخی از کشورهای جهان سوم به‌سوی رادیکال شدن در حال حرکت بود. در این میان برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی و اجتماعی مانند جبهه ملی، حزب توده، روحانیون سنتی و نهضت آزادی سعی کردند هویت‌های مشروع، ...

نهضت آزادی که در شکل نهضت مقاومت ملی بر ضد دولت کودتا بسیار فعال بودند، بنیان فکری خود را بر اندیشه ی اسلامی نهادند. نهضت آزادی اندیشه ی اسلامی را وارد مبارزات سیاسی در ایران کرد. این گروه سیاسی نفوذ زیادی در میان نیروهای جوان مبارز در آغازین سال های دهه ی 1340ش داشت. برخی از وابستگان به آن از فعالان اصلی جنبش دانشجویی در آن سال ها بودند. نهضت آزادی ارتباطی تنگاتنگ با جنبش روحانیت داشت آنها از ...

وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 و تاثیر این انقلاب بر ملت ها و جنبش های منطقه و همچنین ارائه گفتمانی متفاوت با نظام حاکم بین الملل، موافقان و مخالفانی را در سطح جهان و منطقه درپی داشت و موجب شکل گیری آرایش جدیدی در سطح منطقه با عنوان جبهه مقاومت گردید. از سویی دیگرایالات متحده امریکا به عنوان رهبر گفتمان مسلط در نظام بین الملل در جهت پیشبرد اهداف خود ؛ و با همراهی و همکاری دولتهای سازشکار ...

جامعة ایران نیز در چند دهة گذشته شاهد تجربه جنبش های دانشجویی بوده است. این جنبش ها پیشقراول جنبش های ملی و سراسری، از جمله نهضت ملی نفت (1332)، انقلاب اسلامی (1357) و جنبش اصلاحی (1376) بوده اند. چرا جنبش های دانشجویی به راه می افتند؟ این مقاله می کوشد از منظر پنج نظری? جامعه شناختی به این پرسش پاسخ دهد و پس از آن، تجربة جنبش دانشجویی در ایران را ارزیابی خواهد کرد. در پایان، دلایل افول فعالیت ...

سیاست دینی ساسانیان عبارت بود از، تلاش در تقویت آیین ملی به منظور مبارزه با مذاهب تفرقه انگیز غیر ملی، یا تسامح در مقابل اینگونه مذاهب به قصد مقاومت در برابر نفوذ طبقه ای که آیین ملی در دست آنها وسیله ای می شد برای کسب قدرت و اعمال نفوذ در امور حکومت. در این بین شاهانی نیز روش تسامح در مسائل دینی را جهت جلوگیری از قدرت گرفتن موبدان بکار بردند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد عوامل مختلف مذهبی ...

نهضت های اجتماعی در تاریخ معاصر ایران، تا پیش از انقلاب اسلامی، عموماً شکست خورده و تداوم نداشته اند. نهضت ملی شدن نفت یکی از این جنبش های ناکام به شمار می رود. در حالی که در 30 تیر سال 1331 بسیج گسترده ای از نیروهای اجتماعی روی داد؛ حدود یکسال بعد، در جریان کودتای 28 مرداد چنین بسیجی امکان پذیر نشد و نهضت نفت بدون مقاومت جدی مردمی سقوط کرد. این پژوهش با تکیه بر مفهوم سازمان در نظریه بسیج منابع ...

جنبش های اجتماعی از موضوع های اصلی مورد توجه جامعه شناسی معاصر است تا جایی که آلن تورن جامعه شناسی را علم جنبش های اجتماعی می داند. در این مقاله با اذعان به اهمیت جنبش های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آن ها، ضمن سنخ شناسی جریان های سیاسی مسلط در جنبش جنگل مختصات پایگاه و حمایت مردمی در این سه جریان بررسی می شود. پرسش اصلی این است که حمایت مردمی از جریان های سیاسی جنبش جنگل چه مختصاتی داشت. دراین ...

جنبش های اجتماعی از موضوع های اصلی مورد توجه جامعه شناسی معاصر است تا جایی که آلن تورن جامعه شناسی را علم جنبش های اجتماعی می داند. در این مقاله با اذعان به اهمیت جنبش های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آن ها، ضمن سنخ شناسی جریان های سیاسی مسلط در جنبش جنگل مختصات پایگاه و حمایت مردمی در این سه جریان بررسی می شود. پرسش اصلی این است که حمایت مردمی از جریان های سیاسی جنبش جنگل چه مختصاتی داشت. دراین ...

این مقاله در صدد است ابتدا با بررسی زمینه های ملی گرایی در سطو ح اجتماعی و سیاسی دو کشور ایران و ترکیه در سال های 1920 تا 1950 به معرفی عوامل تاثیر گذار در شکل گیری جریان های فکری ملی گرا و ویژگی های آنها بپردازد. در این راستا نقش تلاش های دولت ایران و ترکیه در تقویت ملی گرایی و همچنین تاثیر تعاملات حاکمان این دو کشور در شکل گیری جنبش های ملی گرایانه مورد بررسی قرار می گیرد. سپس جنبش های...

جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران از دوران تصویب قانون ممنوعیت دادن امتیازات نفتی به بیگانگان در مجلس چهاردهم آغاز گشت و پس از رد قرارداد الحاقی و با تلاش های نمایندگان جبهه ملی در مجلس، نفت ملی شد و مصدق به قدرت رسید؛ اما عمر دمکراسی ایرانی کوتاه بود و با کودتای 28 مرداد 1332 به آن خاتمه شد. پاسخ به علل ناکامی این جنبش و واکاوی زوایای گوناگون آن از جمله مهمترین دغدغه های نیروهای فکری و سیاسی بوده اس...