بیشتر پژوهشگران خاستگاه اصلی جشن تیرماسیزّه شو را تیراندازی آرش کمان گیر، طلوع ستارة تیشتر (ایزد باران) و جشن باران خواهی دانسته اند، اما نکته این است که این جشن- دست کم در مازندران- خاستگاه دیگری غیر از طلب باران می توانسته داشته باشد و آن تقدیس و گرامیداشت ایزدی نباتی بوده که در ماه آبان و شروعِ زمستان بزرگ – بنا بر گاهشماری زردشتی- به زیر زمین می رفته و با آغاز تابستان بزرگ، یعنی در ابتدای بها...

به منظور مطالعات بایوستراتیگرا فی سازند تیرگان در غرب حوضه کپه داغ یک برش چینه شناسی سطح الارضی در کوه مسی نو انتخاب و تعداد 261 نمونه برداشت گردید. ضخامت سازند تیرگان در این برش 842 متر و لیتولوژی عمده آن شامل سنگ آهک های خاکستری متوسط تا ضخیم و بسیار ضخیم لایه است. مرز زیرین و بالایی سازند تیرگان به ترتیب با سازند های زرد و سرچشمه هم شیب است. در مطالعات زیست چینه ای سازند تیرگان در برش مورد م...

دشت قوری میدان، واقع در استان خراسان شمالی، از شمال و جنوب توسط سازند تیرگان، مهمترین مخزن آب کارستی منطقه، محصور شده است. هدف از این پژوهش بررسی پارامترهای ساختاری (چین، گسل و درزه‌ها) و الگوی شکستگی‌ها و تخمین آب نفوذی و زهکشی شده از سازند تیرگان می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌های ساختاری حاصل از عملیات صحرایی و تصاویر ماهواره­ای بیانگر تاقدیسی بودن ارتفاعات شمالی و جنوبی و ناودیسی بودن دشت و وج...

توالی‌های کرتاسۀ پایینی شمال‌شرق ایران در حوضۀ رسوبی کپه‌داق نتیجۀ پیشروی دریای بریازین - بارمین هستند که پس‌از نخستین چرخۀ فرسایشی ژوراسیک پسین - کرتاسۀ پیشین نهشته شده‌اند. در پژوهش حاضر، دو برش چینه‌شناسی از این توالی‌ها شامل سازند تیرگان با جزئیات دقیق توصیف و مطالعه شدند و چارچوب زیست‌چینه‌نگاری جدیدی برای آنها فراهم شد. یافته‌های دیرینه‌شناختی جدید از سازند تیرگان بر اساس شناسایی روزن‌دار...

بیشتر پژوهشگران خاستگاه اصلی جشن تیرماسیزّه شو را تیراندازی آرش کمان‌گیر، طلوع ستارة تیشتر (ایزد باران) و جشن باران‌خواهی دانسته‌اند، اما نکته این است که این جشن- دست کم در مازندران- خاستگاه دیگری غیر از طلب باران می‌توانسته داشته باشد و آن تقدیس و گرامیداشت ایزدی نباتی بوده که در ماه آبان و شروعِ زمستان بزرگ – بنا بر گاهشماری زردشتی- به زیر زمین می‌رفته و با آغاز تابستان بزرگ، یعنی در ابتدای بها...

یکی از مظاهر تمدن نزد هر ملتی، جشن هاست. ایرانیان در دوران باستان، جشن های دینی متعددی داشتند. با فراگیری اسلام در میان ایرانیان، برخی از جشن های گذشته فراموش شد و بعضی به حیات خود ادامه داد. عباسیان که به شدت متأثر از فرهنگ ایرانی بودند در کنار اعیاد اسلامی به جشن های گذشتة ایرانیان مانند مهرگان و نوروز نیز توجه داشتند. تأثیر خلافت عباسی از آداب الملوک ایرانی و نفوذ خاندان های معروف ایرانی چون...

سازند تیرگان از سازند های حوضه رسوبی کپه داغ به سن کرتاسه زیرین (بارمین-آپتین) است که در منطقه زاوین بیرون زدگی دارد.مطالعات صحرایی نشان می دهد که در منطقه زاوین سازند تیرگان بر روی سازند شوریجه و در زیر سازند سرچشمه قرار دارد. مرز زیرین سازند تیرگان با سازند شوریجه و مرز فوقانی آن با سازند سرچشمه به صورت غیرفرسایشی است. مطالعات آزمایشگاهی و پتروگرافی نشان داده است که لیتولوژی سازند تیرگان در م...

به‌منظور تأمین آب آشامیدنی و صنعت، چاه‌های متعددی در حوضۀ کپه‏‌داغ حفر و بهره‏‌برداری شده‌اند. هشت حلقه از این چاه‌ها برای صنایع و دو حلقه برای آب آشامیدنی در شرق و شمال‌شرق بجنورد و در سازند آهکی تیرگان حفر شده‏اند. بررسی آب‌دهی این چاه‌ها نشان می‌دهد ارتباط معناداری بین چینه‏شناسی و آب‌دهی چا‌ه‌ها برقرار است. چاه‌هایی که در سمت شمال‌‌شرق منطقۀ مدنظر حفر شده‌اند، در مقایسه با چاه‌های شرق منطقه...

        بتول ریوندی، دانشجوی دکتری زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد   مهدی نجفی، دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد   سیدرضا موسوی حرمی، استاد گروه زمین شناسی ، دانشگاه فردوسی مشهد *   اسدا... محبوبی، دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد   محمد وحیدی نیا، استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد     چکیده   سازند تیرگان (کرتاسه پیشین) در حوضه رسوبی کپه داغ عمدتاً از سنگ آهک...

سازند تیرگان به سن کرتاسه پایینی (بارمین-آپتین) یکی از سازندهای کربناته حوضه رسوبی کپه داغ است. این سازند به طور همشیب بر روی سازند سیلیسی آواری شوریجه و در زیر سازند آهکی- مارنی سرچشمه قرار دارد. این سازند در هر دو برش عمدتا از سنگ آهک های االیتی- اربیتولینی به همراه میان لایه هایی از شیل تشکیل شده است. علاوه بر آن در برش سیرزار لایه های متناوب دولومیت و یک لایه ماسه سنگ نیز دیده شده است. به م...