یکی از بنیان گذاران جریان روشنگرایی تاجیک در سدۀ نوزدهم میلادی که در شناخت درست جامعه و احکام اسلامی به هم وطنان و معاصران خود خدمات شایسته ای کرد، احمد مخدوم دانش است. در این مقاله مهم ترین اثر احمد دانش، نوادرالوقایع، مورد بررسی قرار گرفته و مسائل و موضوعات مندرج در آن تبیین و تحلیل شده است. دانش در نوادرالوقایع هنگام بیان اندیشه بیشتر واقع نگر است. او به عنوان یک محقق خود را محصور محیط نکرده...

این مقاله با هدف تبیین جریان روشنگرایی تاجیک به نگارش درآمده است. در اواخر سدۀ نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم میلادی مبارزۀ ملی- آزادی‌خواهی مردم تاجیک به مرحله‌ای نو رسید و در تفکر مردم دگرگونی‌های انقلابی به‌وجود آمد. این مسئله به‌نوبۀ‌خود سبب شد که روشن‌فکران به طرز زندگانی فرنگیان با چشم عبرت بنگرند. یکی از این روشن‌فکران که به همت او ادبیات روشنگرایی تاجیک عرض وجود کرد، احمد مخدوم دانش است. وی ب...

این مقاله با هدف تبیین جریان روشنگرایی تاجیک به نگارش درآمده است. در اواخر سدۀ نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم میلادی مبارزۀ ملی- آزادی خواهی مردم تاجیک به مرحله ای نو رسید و در تفکر مردم دگرگونی های انقلابی به وجود آمد. این مسئله به نوبۀ خود سبب شد که روشن فکران به طرز زندگانی فرنگیان با چشم عبرت بنگرند. یکی از این روشن فکران که به همت او ادبیات روشنگرایی تاجیک عرض وجود کرد، احمد مخدوم دانش است. وی ب...

یکی از بنیان‌گذاران جریان روشنگرایی تاجیک در سدۀ نوزدهم میلادی که در شناخت درست جامعه و احکام اسلامی به هم‌وطنان و معاصران خود خدمات شایسته‌ای کرد، احمد مخدوم دانش است. در این مقاله مهم‌ترین اثر احمد دانش، نوادرالوقایع، مورد بررسی قرار گرفته و مسائل و موضوعات مندرج در آن تبیین و تحلیل شده است. دانش در نوادرالوقایع هنگام بیان اندیشه بیشتر واقع‌نگر است. او به‌عنوان یک محقق خود را محصور م...

هرچند ادبیات و فرهنگ تاجیکی همواره با تحولات و دگرگونی‌های بزرگ اجتماعی بوده، هرگز در هیچ مقطع تاریخی قدرت و توانایی‌اش را ازدست نداده است. سدۀ نوزدهم یکی از دوره‌های بسیار بااهمیت در تاریخ ادب و فرهنگ تاجیک است. شرایط خاص تاریخی حاکم بر این دوره سبب شده بود که تاجیکستان در شرایط سیاسی و اجتماعی دشواری به‌سر برد. در نیمۀ اول عصر نوزدهم ادبیات تاجیک در روند ادبی «دوزبانی» (ازبکی و تاجیکی) قرار د...

هرچند ادبیات و فرهنگ تاجیکی همواره با تحولات و دگرگونی های بزرگ اجتماعی بوده، هرگز در هیچ مقطع تاریخی قدرت و توانایی اش را ازدست نداده است. سدۀ نوزدهم یکی از دوره های بسیار بااهمیت در تاریخ ادب و فرهنگ تاجیک است. شرایط خاص تاریخی حاکم بر این دوره سبب شده بود که تاجیکستان در شرایط سیاسی و اجتماعی دشواری به سر برد. در نیمۀ اول عصر نوزدهم ادبیات تاجیک در روند ادبی «دوزبانی» (ازبکی و تاجیکی) قرار د...

عوامل شکل‌گیری جنبش معارف‌پروری در آغاز سدۀ بیستم و وقایع مرتبط با آن، با مباحثه‌ها و مناظره‌های متعددی در میان محققان، مورخان و تئوریسین‌های انقلابی همراه است. استاد عینی و ف. خواجه‌اف ازجمله محققان تجددخواهی هستند که دربارۀ نحوۀ شکل‌گیری این جنبش و مسائل مرتبط با آن اظهارنظر کرده‌اند. بررسی محققان در این زمینه نشان‌دهندة تأثیر احمد کلّه (پدر ادبیات نوی تاجیک)، احمد دانش و دیگر معارف‌پروران تاج...

عوامل شکل گیری جنبش معارف پروری در آغاز سدۀ بیستم و وقایع مرتبط با آن، با مباحثه ها و مناظره های متعددی در میان محققان، مورخان و تئوریسین های انقلابی همراه است. استاد عینی و ف. خواجه اف ازجمله محققان تجددخواهی هستند که دربارۀ نحوۀ شکل گیری این جنبش و مسائل مرتبط با آن اظهارنظر کرده اند. بررسی محققان در این زمینه نشان دهنده تأثیر احمد کلّه (پدر ادبیات نوی تاجیک)، احمد دانش و دیگر معارف پروران تاج...

در سال های برقرار شدن حاکمیت شوروی، پژوهش علمی زبان، ادبیات و فرهنگ تاجیکی با استفاده از دستاوردهای علم جهانی تنظیم شد و نتیجه های خوبی نیز به دست آمد؛ اما این همه درزمینۀ سیاست های حزب کمونیست اجرا می شد و از این سبب، در جریان عملی شدن آن ها نتایج خوب و بد اغلب پهلوی هم بودند. تاریخ تألیف، بررسی و لغو نخستین فرهنگ تاجیکی- روسی به نام لغت بیکتاش بازگوکنندۀ این فرازونشیب در فرهنگ نویسی تاجیک است...

این مقاله ضمیمۀ شمارۀ هفدهم مجلۀ رودکی است که در سه بخش شامل پیش گامان مطبوعات تاجیک، مطبوعات پیش گام تاجیک و نمونۀ نثر مطبوعات تاجیک به نگارش درآمده است. در بخش اول نگارنده به معرفی پیش گامان مطبوعات تاجیک پرداخته است که عبارت اند از: احمد دانش، میرزاجلال یوسف زاده، محمودخواجه بهبودی، عبدالرئوف فطرت، صدرالدین عینی، سیدرضا علیزاده، عبدالقادر محی الدین اف، عبدالواحد منظم و عبدالغنی میرزایف. در ب...