از زمانی که وزیر کاردان ناصرالدین شاه، امیر کبیر فراهانی با رویای ایرانی آباد و آزاد، به دست استبداد قجری در خون خود غلتید، تا کنون که بیش از 150 سال میگذرد، ایرانیان در راه تحقق آرمان آن رادمرد تاریخ معاصر ، در مقاطع مختلف تلاش های بسیاری کرده اند و بهترین فرزندان خود را در این راه از دست داده اند.از تلاش امیر که با هدف " اصلاحات از بالا " در این راه ناکام ماند، تا انقلابیون مشروطه خواه که چار...

در بحث از نیروههای که در پیروزی انقلاب اسلامی و فروپاشی رژیم شاهنشاهی نقش داشتند معمولاً آنها را به سه دسته تقسیم می کنند؛ نیروهای مذهبی، نیروهای ملّی و نیروهای مارکسیستی. در میان گروههای ملّی گرا، جبهه ملّی چهارم که در سال 1356 و بدنبال به وجود آمدن فضای باز سیاسی و مهیا شدن شرایط برای ابراز وجود اپوزیسیون تشکیل شده بود، نقش چشمگیری ایفا کرد. این سازمان که همانند دیگر جبهه های اول دوم و سوم حرکت...

جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران از دوران تصویب قانون ممنوعیت دادن امتیازات نفتی به بیگانگان در مجلس چهاردهم آغاز گشت و پس از رد قرارداد الحاقی و با تلاش های نمایندگان جبهه ملی در مجلس، نفت ملی شد و مصدق به قدرت رسید؛ اما عمر دمکراسی ایرانی کوتاه بود و با کودتای 28 مرداد 1332 به آن خاتمه شد. پاسخ به علل ناکامی این جنبش و واکاوی زوایای گوناگون آن از جمله مهمترین دغدغه های نیروهای فکری و سیاسی بوده اس...

چکیده با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 هـ .ش و سقوط دولت مصدق نهضت ملی ایران در هم شکست و با تشکیل کنسرسیومی از شرکتهای بزرگ نفت جهان، بار دیگر صادرات نفت ایران به سوی غرب از سر گرفته شد. به دنبال کودتا اساس روابط نیرومند دست نشاندگی بین رژیم پهلوی و دولت آمریکا فراهم گشت. در این دوره با سرکوب نیروهای ملی و مذهبی توسط رژیم، نابودی حزب توده، تشکیل ساواک، ایجاد احزاب دولتی وابسته به رژیم و تسلط بر ق...

در تاریخ معاصر ایران مشروطه خواهی نقطه عطفی درشکل بندی نظام سیاسی ایران به شمارمی آید که این پدیده متأثر از نابه سامانی های داخلی ونیز هجوم کشورهای غربی است. تحولات داخلی ایران تحت تأثیر رقابت کشورهای بیگانه بوده است ولذا آرا وافکار آنان درشکل بندی جریان های سیاسی کشور مؤثر بوده است. اگر کشورهای مداخله گر را به دودسته سوسیالیسم ولیبرالیسم تقسیم کنیم درآن صورت باتوجه به فضا وزمینه های اعتقادی دا...

پوپولیسم در دهه های اخیر از طریق احزاب و جریانات راست افراطی، پس از یک دوره فترت (در آلمان و ایتالیای بین دو جنگ)، به صحنه سیاسی دموکراسی های اروپایی بازگشته است. بازگشت پوپولیسم به صحنه سیاسی کشورهای اروپای غربی در قالب جریانات راست افراطی، ریشه در شکست احزاب سنتی در پاسخ کافی و مناسب به مسائلی چون جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ، سرعت و مسیر ادغام در اتحادیه اروپا، مسئله مهاجرت و مهاجران، افول اهمیت...

چکیده با آغاز نهضت ملی و استقرار دولت دکتر مصدق، بازرگانان _ به ویژه بازرگانان متوسط و خرده پا _ به امید ایجاد دولتی مقتدر و متکی به اقتصاد ملی، از آن استقبال کردند. بسیاری از آنان در تبعیت از فتاوای آیت الله کاشانی و برخی علمای دیگر به حمایت از دولت و کمک به آن شتافتند و با خرید اوراق قرضه ملی و به امید ایجاد دولتی مقتدر و متکی به اقتصاد ملی، از آن استقبال کردند. بعد از تحریم نفتی انگلستان و...

آزادی نسبی اوایل دهه 40 فرصتی را برای بازسازی و فعالیت دوباره جنبش دانشجویی در ایران فراهم کرد. در این زمان جنبش دانشجویی به دلیل سرکوب سیاسی دهه 30، ناامیدی از روش‌های رفورمی و حاکم شدن مبارزات چریکی در برخی از کشورهای جهان سوم به‌سوی رادیکال شدن در حال حرکت بود. در این میان برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی و اجتماعی مانند جبهه ملی، حزب توده، روحانیون سنتی و نهضت آزادی سعی کردند هویت‌های مشروع، ...

زمزمه های ملی شدن صنعت نفت در سال 1328ش/1949م با تشکیل جبهه ملی شنیده شد. جبهه ای که نیروهای گردآمده در آن، هر کدام نماینده یکی از اقشار اجتماعی ایران به شمار می رفتند. از سیاستمداران، کارمندان، روشنفکران جوان تا بازاریان، هسته اولیه جبهه ملی را شکل می دادند و در وقایع مربوط به ملی شدن صنعت نفت تا کودتای 28 مرداد 1332 نقش مهمی برعهده داشتند. مطالعه نقش پایگاه سیاسی و اجتماعی بازار و بازاریان در...

ب هطور کلی، پایگاه اجتماعی، کنشگران و گفتمان دموکراس یخواه حاکم در جنبش ملی نفت در اختیار طبقه متوسطجدید بود. در جنبش مزبور، طبقه متوسط جدید زمینه ساختاری یا پایگاه اجتماعی اصلی گذار بود که در شرایط خاص تاریخی (32-1328) که در حوزه سیاست، الگوی مناسبات میان کنشگران سیاسی حاکم جهت گذار به دموکراسی مساعد بود برای تحقق آن اقدام ورزید. در این سا لها طبقه متوسط جدید از طریق تأسیس جبهه ملی و به دست گر...