مقاله به بررسی این سؤال می پردازد که جامعه شناسی تاریخی چگونه توانسته است تقابل تاریخ (تفرید) و جامعه شناسی (تعمیم) را حل کرده، آنها را در یک قالب واحد جمع کند؟ برای پاسخ به این پرسش، مقاله با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا بر جدال تعمیم و تفرید تمرکز پیدا کرد و سپس با بررسی ویژگی ها و اختصاصات هر یک از دو رشتۀ جامعه شناسی و تاریخ، تمایزات آنها را برجسته ساخت. در بخش بعد، به طور مشخص جامعه ش...

یکی از پدیده های علمی در نیمه ی دوم قرن بیستم، ظهور مطالعات میان رشته ای در محافل علمی است. مطالعات میان رشته ای علی رغم کارآمدی بالا در راستای پیشرفت علم، مسائل و مشکلاتی را برای دانشمندان به همراه داشته است. اختلاف در تصدّی این مطالعات از جمله ی این مسائل و مشکلات است. این مشکل در مورد مطالعات میان رشته ای تاریخ و جامعه شناسی نیز وجود دارد. در این مقاله پس از ارائه ی تعریفی از جامعه شناسی تاری...

یکی از پدیده های علمی در نیمه ی دوم قرن بیستم، ظهور مطالعات میان رشته ای در محافل علمی است. مطالعات میان رشته ای علی رغم کارآمدی بالا در راستای پیشرفت علم، مسائل و مشکلاتی را برای دانشمندان به همراه داشته است. اختلاف در تصدّی این مطالعات از جمله ی این مسائل و مشکلات است. این مشکل در مورد مطالعات میان رشته ای تاریخ و جامعه شناسی نیز وجود دارد. در این مقاله پس از ارائه ی تعریفی از جامعه شناسی تاری...

چکیده: با نگاهی به تاریخ علم می توان دریافت در گذشته بین انواع علوم ارتباط عمیق تری نسبت به امروز برقرار بوده است. اما در نتیجه ی تفکیکی که بر اساس تخصصی شدن بین شاخه های دانش صورت گرفت? گاه دیده می شود که نتیجه یک علم بدون عنایت به نتیجه علم دیگر مورد توجه قرار می گیرد و موجبات ناکارایی را فراهم می آورد. این فرایند شامل دو رشته تاریخ و جامعه شناسی نیز شده است. پژوهش حاضر بر آنست تا بررسی کند د...

در دهه های اخیر با رشد جامعه شناسی تاریخی، پژوهشهایی از این دست در بررسی های تاریخی ایران نیز رو به افزایش بوده است. گونه شناسی راهبردهای به کار گرفته شده در این زمینه تحقیقاتی (و از نظر عده ای روش تحقیقاتی) می تواند هم متخصصان جامعه شناسی تاریخی و هم مخاطبان آنها را نسبت به هدف ها، نقاط قوت و ضعفِ رهیافت های بدیل حساس سازد. در پژوهش حاضر سعی شده فرایند شکل گیری راهبردهای گوناگون جامعه شناسی تار...

در مقالۀ حاضر بینش حاکم بر جامعه شناسی تاریخی را بررسی کرده ایم و برآنیم تا قابلیت های آن را در تحلیل ماهیت تحولات اجتماعی آشکار کنیم. برای این منظور از روش کتاب خانه ای برای استخراج محتوای بینش جامعه شناختی تاریخی استفاده کرده ایم. یافته های تحقیق نشان می دهند زمینه های اجتماعی و فکری بینش جامعه شناسی تاریخی از قرن نوزدهم در دو حوزۀ تاریخ و جامعه شناسی شکل گرفت. باوجود تمایز سنتی حاکم بر علوم ...

چکیده هدف نوشتار حاضر شناسایی منافع گروه های گوناگون مدعی قدرت در انقلاب مشروطه است. نوآوری پژوهش آن است که با وجود آثار بسیار دربارة انقلاب مشروطه، تا به حال اثری به تحلیل منافع گروه های بسیج گرِ انقلابی در مشروطه با استفاده از نظریه ای خاص نپرداخته است. رهیافت کلی این مقاله جامعه شناسی تاریخی و چهارچوب نظری آن مفهوم منافع در مدل بسیج «چارلز تیلی» است. روش پژوهش تحلیل اسناد تاریخی شامل کتب و مق...

در این نوشته تلاش بر آن است تا به برخی از مؤلفه های فلسفه ی تاریخ در اندیشه ی ابن خلدون و اساس کار وی، یعنی تغییر روش «نقّالی تاریخی» به «نقّادی تاریخی»، پرداخته شود. از آن جا که این تکاپو بدون خردورزی چندان معنا ندارد، سعی بر آن است تا زوایای پیدا و پنهان کتاب مقدمه از نظرگاه خردگرایی مورد پژوهش قرار گیرد. پس از تبیین مفاهیم نوشته، با توجه به آن که کلیدواژه ی عقلانیت، در گذر زمان، دگرگونی هایی ا...

جامعه شناسی تاریخی سبب شناخت بستر، زمینه و ساختار اجتماعی یک جامعه در گذشته می شود که اعمال و کنش های تاریخی در قالب آنها صورت گرفته اند; شناختی ارائه می کند که شکاف ها و کاستی های موجود در مدارک و شواهد مورخان را برطرف می سازد و موجب پالایش و پیشرفت نحوه تفکر و روش های مورخان درباره جوامع گذشته می گردد. ارزیابی هایی درباره روند تاریخ بر حسب عناصر اساسی و نیروهای غیرشخصی ارائه می کند که برضد دی...