جادوی مجاورت از اصطلاحات و به نوعی از فنون بلاغی و ادبی است که نخستین بار در مقاله ای از محمد رضا شفیعی کدکنی مطرح شده است. این اصطلاح بدین معناست که تشابهات و تکرارهای آوایی، کارکردی معنایی در متن ایجاد کنند. منظور از کارکردهای معنایی؛ انسجام و اتحاد معنایی بخشیدن به واژگانی است که از لحاظ معنایی از هم دورند و با تشابه آوایی بین شان در کنار هم قرار گرفته اند، یا آفرینش معنای تازه از ورای تشابه...

موضوع این مقاله دربارهء یکی از شیوه های بلاغی یا ساختارهایی است که در متون ادبی و هنری به چشم می خورد. در این شیوه، هماهنگی و توازن آوایی مرجود در میان کلمات، معنی تازه می آفریند, بدین معنی که موسیقی ایجاد شده از رهگذر وحدت یا تضاد صامتها و مصوتهای کلمات با مفهو م مورد نظر شاعر هماهنگی و مطابقت دارد. بنابراین در این ساختار هنری، موسیقی کلمات موجب تقویت معنی می گردد، معانی متضادو دور از هم را ...

موضوع این مقاله دربارهء یکی از شیوه های بلاغی یا ساختارهایی است که در متون ادبی و هنری به چشم می خورد. در این شیوه، هماهنگی و توازن آوایی مرجود در میان کلمات، معنی تازه می آفریند, بدین معنی که موسیقی ایجاد شده از رهگذر وحدت یا تضاد صامتها و مصوتهای کلمات با مفهو م مورد نظر شاعر هماهنگی و مطابقت دارد. بنابراین در این ساختار هنری، موسیقی کلمات موجب تقویت معنی می گردد، معانی متضادو دور از هم را ...

تحلیل هنرشناختی و ارزیابی زیبایی‌شناسی نسخه‌های ادب پارسی باتوجه‌به ریشه‌داربودن عنصر زیبایی در آن، کار دشواری است. به همین سبب تصحیح‌کنندگان متون ادبی با در نظر گرفتن روش‌های علمی که پایۀ اصلی در تصحیح متون است، به رعایت معیارهای زیبایی‌شناسانه نیز توجه دارند؛ زیرا بی‌تردید پدیدآورندگان متون ادبی نیز در خلق آثار خود به جنبه‌های زیبایی‌آفرینی اهمیت داده‌اند. از‌این‌رو بررسی این متون نیازمند ذوق...

جادو و علوم مربوط به آن در طول حیات بشر، همواره مورد توجه بوده است و پیشینه هیچ قوموملتی از آن تهی نیست. به تدریج و در طول زمان، جادو به صورت دانشی درآمد که در دست انسانهای خاصی قرار داشت و استفاده انسانهای معمولی از آن با راهنمایی و راهبری آنان میسر می شد. عشق ها و نفرت ها، نقص ها و ناتوانی ها، و کشش انسان محدود به شناخت وآگاهی از ماوراء، او را به سوی جادو و انواع گوناگون آن کشانید. در ایران ب...

قصه­های عامه یکی از محبوب­ترین انواع ادب شفاهی و بستری مناسب برای مطالعۀ فرهنگ هر ملت است. این قصه­ها دربردارندۀ عناصر جادویی است که از گذشته­های دور، جزئی از باورهای رایج در میان مردم بوده ­است. عناصر جادویی قصه­ها را می­توان به سه گروه شخصیت­های دارندۀ قدرت جادویی، اشیای دارندۀ قدرت جادویی و کلام جادویی تقسیم کرد. ترتیب بسامد و فراوانی­ این عناصر در قصه­ها عبارت­اند از: اشیای برساختۀ بشر، عنا...

سحر یکی از موضوعات فقهی است که آیات، روایات و اقوال، معتنابهی را به خود اختصـاص داده و حقیقت شرعیه ندارد. در تعیین و تحدید معنای شرعی واژه سحر به دلیل گستردگی دامنه و کاربرد متعدد آن، عرف و کلمات لغویین نمی توانند به تنهایی راه گشا باشند. قطعی الصدور بودن قرآن کریم که به زمان بهره برداری از سحر نزدیکتر است؛ همراه با دلالت قطعی اخبار صحیحه یا متواتره معصومین علیهم السلام، از طریق تفسیر و استنباط...

در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت­های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباحث عرفانی و حکمی چنگ در چنگِ موسیقی نداشته است و در حدّ مولانا از اصطلاحات موسیقایی و نام موسیقیدانان و نیز نام سازها اعم از بادی ...