از جمله مترجمان و دانشمندان معروف عصر نخست خلافت عباسی(232-132ق) ابن مقفع است. وی از آن دسته مترجمانی است که توانست در سیرت خلفا تأثیر بگذارد و نیز حرکت او سرآغازی بود برای شکل گیری نهضت شعوبیه و نهضت ترجمه که پاسداری از تمدن ایران و انتقال دستاوردهای مهم آن به دوران اسلامی از نتایج مهم آن است. جاحظ بصری نیز با آنکه معتزلی بود و نگرشی مذهبی داشت اما با ترجمه ...

زبان در جوامع ساده اولیه، همچون هم? وجوه زندگی، وابسته به عادات و سنّت هایی است که در نظر مردمان تقدس یافته است. با تحولات جامعه و خروج آن از وضع طبیعی، نوعی خاص از زبان متناسب با تحولات اجتماعی شکل می گیرد. جامعة اسلامی از قرن سوم شاهد تحولاتی مهم همچون افزایش ثروت، انتقال قدرت، ظهور گروه های جدید اجتماعی، مشارکت ایرانیان و تسلط فرهنگی آنان بود. این شرایط سبب شد صاحبان قدرت به زبان نوشتاری توجه...

با واکاوی در آثار جاحظ، نویسنده و دانشمند توانای عرب قرن سوم ه . ق. درمییابیم که او در موارد بسیاری به فرهنگ و تمدن ایران اشاره نموده است. اهتمام جاحظ به فرهنگ و تمدن ایران به حدی است که وی را وامی‌دارد که تعصّب عربی خویش را کنار بگذارد و به جایگاه شایستة ایرانیان در میان ملتهای متمدن جهان آن روز، اعتراف کند و آنان را یکی از چهار ملت شایان ذکر جهان آن روز معرفی نماید. با تعمّق در دو کتاب المحاسن ...

با واکاوی در آثار جاحظ، نویسنده و دانشمند توانای عرب قرن سوم ه . ق. درمییابیم که او در موارد بسیاری به فرهنگ و تمدن ایران اشاره نموده است. اهتمام جاحظ به فرهنگ و تمدن ایران به حدی است که وی را وامی دارد که تعصّب عربی خویش را کنار بگذارد و به جایگاه شایستة ایرانیان در میان ملتهای متمدن جهان آن روز، اعتراف کند و آنان را یکی از چهار ملت شایان ذکر جهان آن روز معرفی نماید. با تعمّق در دو کتاب المحاسن ...

با جست‏وجو در آثار جاحظ می‏توان روش‏های او را در دست‏یابی به صحت اخبار، به صورت قواعدی کلی دریافت. وی با بیان قاعده‏ی «طبع» اعتقاد دارد که در نهاد افراد نسبت به یک موضوع، یک پذیرش عمومی و همگانی وجود دارد که این پذیرش عمومی می‏تواند ملاک و معیار خوبی برای صحت گزارش‏های تاریخی باشد. هم‏چنین وی اعتقاد دارد اگر بر خبری اجماع باشد، احتمال تأویل و تفسیر در آن وجود ندارد و همه یک برداشت از خبر دارند....

مقاله حاضر مى‏کوشد ضمن بررسى سبک نویسندگى جاحظ به عنوان اصول و مبانى نقد ادبى وى، دیدگاه‏هاى او را در نقد درونى و بیرونى متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخى خاصى تحلیل نموده و موضع‏گیرى وى را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربى بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه مى‏رسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسى ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیش‏...

جاحظ از جایگاه برجسته ای در فرهنگ و زبان و ادبیات عرب برخوردار است.. به گونه ای که تاریخ ادبیات عرب تا کنون نویسنده ای پرکارتر و دانشمند تر از وی به خود ندیده است. در این پایان نامه نویسنده به این نتیجه میرسد که جاحظ هر چند به صورت منظم به مباحث مذکور نپرداخته و خواننده را دچار سردرگمی کرده است. با شرح و تبیین نظریه های موجود گام بلندی در توسعه و پیشرفت علوم ادبی و بلاغی برداشته است.

جاحظ(150- 250 هجری)نویسنده ی کتاب المحاسن و الاضداد، یکی از پایه های نثرنویسی در زبان عربی به شمار می رود. این پایان نامه شامل سه مقدمه و چهار فصل می باشد: مقدمه ی مولف، مقدمه ی مصحح، مقدمه ی مترجم/ فصل اول: جاحظ؛ فصل دوم: ترجمه ی المحاسن و الاضداد؛ فصل سوم: تعلیقات؛ فصل چهارم: فهرست ها، که شامل فهرست اعلام، اماکن، امثال، آیات، احادیث و ... می باشد.

چکیده یکی از مسائل مهم در مباحث معرفت شناسی رابطه اراده با معرفت است. پاسخ به این پرسش که آیا معرفت امری ارادی است یا فعلی غیر ارادی و به قول متکلمین اضطراری، از مباحث قدیمی علم کلام و فلسفه است. متکلمین در موضوع ایمان و این که حقیقت آن معرفت الله است با این پرسش مواجه شدند که آیا معرفت الله ارادی است یا به صورت غیر ارادی و اضطراری واقع می شود. در این خصوص نظّام و جاحظ از گروه معتزله نظریه معرف...

مقاله حاضر می‏کوشد ضمن بررسی سبک نویسندگی جاحظ به عنوان اصول و مبانی نقد ادبی وی، دیدگاه‏های او را در نقد درونی و بیرونی متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخی خاصی تحلیل نموده و موضع‏گیری وی را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربی بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه می‏رسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسی ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیش‏...