در گذشته، تکیه، به محل هایی با کاربری های متفاوت از جمله محل اقامت صوفیان، فقرا و نیز مکان برگزاری مراسم تعزیه گفته می شده است. یکی از مکان هایی که محل ساخته شدن تکایای متعددی بوده، تخت فولاد اصفهان است که به تدریج شکل قبرستان به خود گرفته و یکی از قدیمی ترین قبرستان های جهان اسلام، محسوب می شود. در این قبرستان تکایای متعددی از پیش از دوره صفوی تا دوره معاصر وجود دارد. کاربری عمده تکایای تخت فو...

ترسیم نقشمایه ها در معماری تکایای مازندران، حاصل ذوق و احساس نقاشان عامیانه است و به مثابه شاخص هویت فرهنگی و تاریخی این استان محسوب می شود که امروزه تعداد قابل توجهی از این نقوش در برخی روستاها به ویژه بخش مرکزی استان همچنان باقی مانده اند. معماری تکایا در دوره اسلامی اگرچه برای برگزاری مراسم عزاداری بر پا شده اند اما نقوش متنوع آن علاوه بر مضامین مذهبی شیعیان ، یادآور آیین های کهن پیش از دور...

تکیه یکی از مهم ترین بناهای مذهبی دوران اسلامی است، که ساخت آن در دوره ی قاجار ساخته افزایش یافته است. این بنا معمولاً، در یک مجموعه ی مذهبی و در ارتباط با عناصر معماری مذهبی دیگر ساخته می شد و در محوریت آنها قرار می گرفت. تکیه در دوره ی قاجار، به طور اخص برای برگزاری مراسم عزاداری محرم استفاده می شد. در این پایان نامه کوشیده ایم تا با بررسی تطبیقی تکایای شاخص محدوده ی بین شهرهای نور تا ساری، به...

بافت تاریخی گرگان منطبق بر محدوده قاجاری شهر استرآباد و یکی از ارزشمند ترین بافت های تاریخی شمال کشور است. انسجام کلی ساختار کالبدی و استخوانبندی محدوده شهر قدیم استرآباد ، با وجود تغییراتی که در پی گسترش و توسعه شهر از دوران پهلوی تا کنون صورت گرفته است، تا حدود بسیار زیادی حفظ شده و همچنان زنده و پویاست. یکی از علل پویایی و پایداری حیات بافت تاریخی گرگان وجود تکایاست که نقش بسیار مهمی در شکل ...

طرّاحی آرایه های متنوّع در فضای معماری آیینی ایران، از دورترین ایام تاکنون همواره مورد توجّه تصویرگران، به ویژه هنرمندان عامیانه بوده است. ترسیم نقوش در اغلب بناهای سنّتی، از جمله تکایای مازندران که نوعی معماری آیینی تلقّی می شوند، در نوع خود چشمگیر است. مطابق پژوهش انجام شده، تصاویر به­جا مانده در این تکایا، در پیوند با اندیشه­ی اساطیری ایران و تفکّر دینی پس از اسلام و نیز مبتنی بر باورهای قومی این ...

هدف از نگارش این مقاله تعریف نوعی خاص از معماری است که تاکنون به صورت ژرف به جامعه معماری معرفی نگردیده است. سقانفارها بناهای کاملاً چوبی و یا نیمه چوبی هستند که به صورت دو طبقه ساخته می شوند. اینگونه معماری در طبقه اول از چهار طرف کاملاً باز و در طبقه همکف با توجه به نوع سقانفار و محل استقرار آن باز یا بسته است.ازسقانفارها در ماه محرم و صفر جهت عزاداری سالار شهیدان امام حسین(ع) و 72 تن از یاران ...

نمادها و آیین های جمعی نظم و قواعد خاصی را بر پیکره بندی شهرهای سنتی اعمال می کنند. بازشناسی این تأثیر به عنوان یک متغیر مستقل در کنار مناسبات معیشتی و عوامل محیطی هدف این مقاله است. بافت تاریخی شهرسمنان به لحاظ امکان بازشناسی پیکره کلی آن (قبل از دوران معاصر) به عنوان نمون? موردی تحقیق انتخاب شده، مجموعه مطالعات انجام شده، تعامل تاریخی پیکره بندی شهر را با مجموعه آیین های سوگواری امام سوم شیعی...

حضور مردم در فضاهای شهری با هدف «بودن در فضا» یکی از مؤلفه‌های سرزندگی فضاهای شهری است که منجر به ارتقای سطح روابط اجتماعی، افزایش امنیت، ایجاد حس تعلق به مکان با امکان افزایش وقوع خاطرۀ فردی و جمعی و کاهش جرم و جنایت در شهر می‌شود. فضاهای آیینی از دیرباز نقش مهمی در شکل‌دهی به منظر شهرها داشته‌اند و از قوی‌ترین تجربه‌های فضاهای جمعی و یکی از علل اصلی شکل‌گیری شهرها بوده‌اند. امروزه مؤلفه‌های ک...

حسینیه ها از جمله اماکن مذهبی بشمار میروند که بر اساس باورها و عقاید شیعیان از احترام و جایگاه والای برخوردار بوده و هستند. ماندگاری این فضاهای مذهبی و برگزاری مراسم آیینی عاشورا به چه دلیل می توانسته توجیه پذیر باشد؟ در مقاله حاضر با رجوه به نظریات اندیشمندان و صاحبنظرا این حوزه به دلایل ماندگاری فضاهای عمومی شهری بطور اعم و ماندگاری فضاهای حسینیه ها بطور اخص پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر «ت...

استفاده از سبک­های یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملت­هاست. یکی از نمونه­های این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران تاریخی از دورۀ ساسانی تا پیش از حکومت تزارها، تحت تأثیر فرهنگ و هنر ای...