آیا ملاک دینی بودن یک تمدن و از جمله تمدن اسلامی، امور باطنی و ایمانی در آن تمدن است یا ابعاد ظاهری و دینی هر تمدنی ملاک دینی بودن آن را به دست می دهد؟ مدعای این مقاله آن است که تمدن اسلامی از نقطه اسلام و امور ظاهری دینی آغاز می شود (عیار تمدن اسلامی) و در نقطه ایمان و امور باطنی دینی به کمال می رسد (اساس تمدن اسلامی). اسلام (از به زبان آوردن شهادتین تا عمل به مناسک دینی) به عنوان آسان ترین مع...

مسئله علم دینی در دهه‌های اخیر در میان محققان و پژوهشگران داخلی موافقان و مخالفانی داشته است. در میان موافقان نیز نظر یکسانی وجود ندارد. در این بین می‌توان به دو رهیافت علم دینی در متن فرهنگ، سنت و تمدن اسلامی و علم دینی شمول‌گرای عقل و نقل‌محور اشاره کرد. اگرچه بین این دو دیدگاه اشتراکاتی وجود دارد؛ اما مبانی و مؤلفه‌ها و نتایج هریک متفاوت از دیگری است. دیدگاه اول علم دینی را بازگشت به سنت و ت...

جهان اسلام در دو قرن اخیر در کنار عوامل تاریخی و فکری که بر فرآیند عمومی تمدن اسلامی و رکود آن اثر گذشته، با چالش جدی تر رشد و گسترش تمدن غربی روبرو بوده است. در قبال چنین چالشی، متفکران مسلمان کوشش های گسترده انجام دادند تا ضمن بازسازی فکر دینی، پاسخی درون دینی برای رهایی جهان اسلام از سلطه تمدن و فرهنگ غرب ارائه کنند. بدون تردید این بازسازی راه را برای گشایش مرزهای تجدید حیات تمدن اسلامی باز ...

آیا ملاک دینی‌بودن یک تمدن و از جمله تمدن اسلامی، امور باطنی و ایمانی در آن تمدن است یا ابعاد ظاهری و دینی هر تمدنی ملاک دینی بودن آن را به دست می‌دهد؟ مدعای این مقاله آن است که تمدن اسلامی از نقطه اسلام و امور ظاهری دینی آغاز می‌شود (عیار تمدن اسلامی) و در نقطه ایمان و امور باطنی دینی به کمال می‌رسد (اساس تمدن اسلامی). اسلام (از به زبان آوردن شهادتین تا عمل به مناسک دینی) به‌عنوان آسان‌ترین مع...

هرچند تأمل درباره تمدن و تمدن اسلامی در سابقه نگاشته های اسلامی نیز وجود دارد، اما پرسش از تمدن اسلامی در دهه های اخیر، به تبع خودآگاهی دینی مسلمانان، به ویژه از طریق شکوفاشدن جنبش های اسلامی از جمله انقلاب اسلامی ایران، شدت و عمومیت بیشتری یافته است. یکی از پرسش های مهم در این زمینه، ناظر به امکان تحقق تمدن اسلامی در عصر غیبت است. این مقاله با اذعان به حداقلی بودن ظرفیت های عصر غیبت در مقایسه ...

«اعتدال» واژه ای نوپدید در فرهنگ سیاسی ما نیست، ولی از جمله واژگانی است که به تازگی کاربرد فراوان یافته و وارد نظام سیاست گذاری و برنامه ریزی کشور شده است. این گونه واژگان اگر به درستی تبیین نشود و وفاق نسبی دربارۀ مفهوم آنها پدید نیاید، دشواری هایی را پدید خواهد آورد. «اعتدال» به عنوان یک ارزش دینی و مبتنی بر یک بنیاد معرفتی متفاوت با مبنای مشهور ارسطویی آن، در متون دینی ما بسیار مورد توجه بود...

جهان اسلام در دو قرن اخیر در کنار عوامل تاریخی و فکری که بر فرآیند عمومی تمدن اسلامی و رکود آن اثر گذشته، با چالش جدی‌تر رشد و گسترش تمدن غربی روبرو بوده است. در قبال چنین چالشی، متفکران مسلمان کوشش های گسترده‌ انجام دادند تا ضمن بازسازی فکر دینی، پاسخی درون دینی برای رهایی جهان اسلام از سلطه تمدن و فرهنگ غرب ارائه کنند. بدون تردید این بازسازی راه را برای گشایش‌ مرزهای تجدید حیات تمدن اسلامی با...

چکیده بازدید از منابع فرهنگی و تاریخی یکی از بزرگترین، فراگیرترین و رو به رشدترین بخش های صنعت گردشگری عصر حاضر است. در این میان تمدن اسلامی نیز با توجه به میراث عظیمی که به طور ملموس و ناملموس از خود به جا گذاشته، پتانسیل بالایی را برای توسعه ی گردشگری میراث دینی دارا می باشد. این شکل از توسعه در مقاصد مذهبی ایران از جمله شهر مقدس قم که قسمت عظیمی از این میراث اسلامی را در خود جای داده اند بس...

بازدید از منابع فرهنگی و تاریخی یکی از بزرگترین ، فراگیرترین و رو به رشدترین بخش های صنعت گردشگری عصر حاضر است. در این میان تمدن اسلامی نیز با توجه به میراث عظیمی که به طور ملموس و ناملموس از خود به جا گذاشته پتانسیل بالایی را برای توسعه ی گردشگری میراث دینی داراست. این شکل از توسعه در مقاصد مذهبی ایران از جمله شهر مقدس قم که قسمت عظیمی از این میراث اسلامی را در خود جای داده اند بسیار قابل اهمی...

بازخوانی ظرفیت های عرفان اسلامی در تمدن زایی می تواند ضمن تقویت ادبیات توصیفی تمدن، اهمیت عرفان اسلامی را در نظام هماهنگ تمدنی معلوم سازد. آموزه های دو دانش عرفان نظری و عرفان عملی و عملکرد تاریخی عرفان اسلامی بنیان های نظری این پژوهش تمدنی است. در این میان، آورده اساسی عرفان نظری، یعنی «اسمای الهی و نکاح اسمایی» و آورده اصلی عرفان عملی «بُعد و قرب از حق تعالی» است که با استفاده از این مفاهیم، ت...