آثار نهضت اصلاحى بر تفسیر نگارى قرن چهاردهم مورد بررسى قرار گرفته است.  قرن چهارده هجرى با ظهور مصلحان استعمار ستیز و شعارهاى بازگشت به اسلام، نهضت تفسیرى پى‌نهاده شد که بزرگ‌ترین شاخصه آن پرداختن به مسائل اجتماعى و سیاسى بود.  گذار شتابناک به دو دوره شکوفایى و سیر نزولى تمدن اسلامى و ظهور بیدارگران در طلیعه قرن چهارده هجرى، زمینه‌ساز رویکرد نو به تفسیر قرآن گردید.  نویسنده با تبیین زمینه‌ه...

یکى از پدیده هاى علمى در نیمه ى دوم قرن بیستم، ظهور مطالعات میان رشته اى در محافل علمى است. مطالعات میان رشته اى على رغم کارآمدى بالا در راستاى پیشرفت علم، مسائل و مشکلاتى را براى دانشمندان به همراه داشته است. اختلاف در تصدّى این مطالعات از جمله ى این مسائل و مشکلات است. این مشکل در مورد مطالعات میان رشته اى تاریخ و جامعه شناسى نیز وجود دارد. در این مقاله پس از ارائه ى تعریفى از جامعه شناسى تاری...

 تأثیر المیزان بر پژوهشهاى دینى به ویژه پژوهشهاى شیعى - قرآنى مورد بررسى قرار گرفته است.  در کنار سایر ویژگى‌هاى بایسته تفسیر المیزان یکى از موفقیت‌هاى آن ورود به محافل فکرى، علمى و تأثیر گسترده آن بر پژوهشهاى دینى و حوزوى پس از خود است. از جمله مهم‌ترین این تأثیرها مى‌توان به موارد زیر اشاره کرد: پایه‌گذارى شیوه تفسیر قرآن به قرآن، پى نهادن روش تفسیر موضوعى، درآمیختن عقل و نقل در فهم معرفت دی...

تنبلى اجتماعى از مواردى است که به ایرانیان نسبت داده مى‌شود و در سال‌هاى اخیر مورد توجه قرار گرفته است و نمودهاى آن نیز در جامعه ایران موجود است، از جمله پایین بودن بهره‌ورى کار، تعطیلات فراوان، اضافه‌وزن و کم‌تحرکى. علیرغم اهمیت این موضوع، تاکنون پژوهش جامعه‌شناختى مستقیمى درباره آن انجام نشده است. مقاله حاضر میزان و عوامل مؤثر بر تنبلى اجتماعى را در قالب یک مفهوم در چارچوب نظریه انتخاب عقلانى...

 روش تفسیرى استاد مطهرى مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده پس از معرفى زمانه مطهرى و احساس مسؤلیتى که وى در قبال جامعه داشت و آگاهى بخشى را تنها راه بیرون رفت از انحطاط تحمیل شده بر مسلمانان، مى‌دانست؛ از آثار تفسیرى مطهرى سخن گفته و آن را به دو بخش ترتیبى و موضوعى تقسیم مى‌کند سپس به روش تفسیرى وى پرداخته و ویژگى‌هاى زیر را براى آن بیان مى‌کند: 1- توجه به روش قرآن به قرآن با گرایش معناشناسى زب...

 نقاط قوت و ضعف تفسیر "المنار" اثر رشید رضا مورد بررسى و تحلیل قرار گرفته است.  تفسیر "المنار" از تفسیرهاى نام آشنا در میان تفاسیرى جدید است که در عین بایسته‌هایى چون عقل‌گرایى، پرداختن به مسائل اجتماعى و... از برخى کاستى‌هایى که ناشى از اندیشه سلفى رشید رضا است رنج مى‌برد.  نگارنده، در بخش نخست این مقاله به نحوه آشنایى رشید رضا با عبده و تفاوت‌ها و همانندى‌هاى شیوه تفسیرى محمد عبده و شاگردش ...

پروژه «پژوهشى* جامعه ‏شناسانه در قرآن» در سه مرحله اجرایى، استخراج گزاره‏ه اى جامعه‏ شناسى و طبقه‏ بندى موضوعى و تبیین تفسیر نظرى موضوعات سامان یافته است که مرحله نخست آن در مدت هفت سال در دفتر تبلیغات اسلامى خراسان اجرا گردیده است. روش تحقیق این پژوهش در مراحل زیر ساماندهى گردیده است: 1- تشخیص آیات شریفه‏ اى که به مباحث اجتماعى مى‏ پردازد. 2- تجزیه و تفکیک مباحث تفسرى ذیل هر آیه شریفه (در چهار...