مسئله تعین ناقص، از مسائل مهم در فلسفه علم محسوب می‌شود که در حوزه انتخاب میان نظریه‌های هم ارز رخ می‌نماید. در این مقاله ضمن توصیف هم ارزی، از چهار جنبه منطقی، بینه‌ای، نظری و تجربی، سه قرائت متفاوت – ضعیف، قوی و قوی‌تر – از تعین ناقص بیان گردیده است. همچنین با فرض رخ دادن هر کدام از بیان‌های تعین ناقص در عرصه انتخاب میان نظریه‌های علم تجربی، رویکردهای مناسبی را که در هر حالت بایستی برگرفته شو...

مسئله تعین ناقص، از مسائل مهم در فلسفه علم محسوب می شود که در حوزه انتخاب میان نظریه های هم ارز رخ می نماید. در این مقاله ضمن توصیف هم ارزی، از چهار جنبه منطقی، بینه ای، نظری و تجربی، سه قرائت متفاوت – ضعیف، قوی و قوی تر – از تعین ناقص بیان گردیده است. همچنین با فرض رخ دادن هر کدام از بیان های تعین ناقص در عرصه انتخاب میان نظریه های علم تجربی، رویکردهای مناسبی را که در هر حالت بایستی برگرفته شو...

گودل طی مقالۀ مفصلی در 1931 برهان پیچیده و نبوغ آمیزی بر ناتمامیت ریاضیات مطرح ساخت. در آن قضیه گودل نشان داده بود که در هر سیستم اکسیوماتیک شامل حساب (تحت شرایط خاصی)، گزاره هایی تصمیم ناپذیر وجود دارند. ایدۀ به کار رفته در برهان گودل شبیه پارادوکس ریچارد است، و همین باعث شده است که عده ای در پذیرش آن تردید کنند. در این مقاله نخست نگاهی اجمالی به برهان گودل می اندازیم، تا مشخص شود که این برهان...

چکیده در این مقاله، رویکرد ساخت گرایی اجتماعی در حوزه ی فلسفه و جامعه شناسی علم معرفی و بررسی می شود. از دید فلسفی، ساخت گرایی اجتماعی با شکست فلسفه های علم استاندارد، چه اثبات گرا و چه ابطال گرا و مطرح شدن تزهایی مانند نظریه بار بودن مشاهدات، تعین ناقص نظریات و قیاس ناپذیری پارادایم ها، رقیب فلسفه های استاندارد علم است. از لحاظ تاریخی، ساخت گرایی اجتماعی، در دو جریان جامعه شناسی معرفت و جامع...

مباحث عرفان و شریعت از مباحث مهم، ضروری و زنده در مطالعات عرفانی است. دیرینة این مباحث مقایسه ای و تطبیقی در دو حوزة عرفان اسلامی و الهیات اسلامی دست کم به زمان بروز نحله ای عرفانی در قرن دوم هجری می رسد. مسئله این نوشتار که از مقوله مباحث عرفان و شریعت است بررسی تطبیقی اسم مستأثر در نصوص شریعت و تعین اول در متون عرفانی است. بحث چینش نظام هستی و نحوة تعین و تنزل و صدور ماسوی الله، به ویژه در ت...

وحدت وجود، عالی ترین شکل توحید و محور مسائل و مباحث عرفان نظری است. عرفان نظری به شکل مدوّن و منسجم از زمان محی الدین بن عربی در سده ی هفتم ق شکل گرفت. از آن زمان تا کنون عده ی بسیاری، هم به منظور اثبات و هم به منظور رد کردن وحدت وجود، رساله ها و کتاب هایی نگاشته اند. یکی از افرادی که در این رابطه دست به قلم برده و در صدد اثبات و رد ایرادات و اشکالات وارده به این اصل اساسی عرفان نظری بر آمده است...

علم پیشین الهی از جمله مسائل مهم کلام، فلسفه و عرفان است. مقالة حاضر ضمن بررسی دیدگاه ابن سینا و محقق قونوی دربارة علم پیشین الهی به مقایسة آرای این دو شخصیت پرداخته است. ابن سینا ویژگی های فعلی ، ازلی، ذاتی بودن و مؤخر از ذات بودن را برای علم پیشین الهی اثبات کرد، ولی نتوانست به نحو روشن جایگاهی برای صور مرتسمه در خارج از ذات ترسیم کند. اما قونوی ضمن پذیرش آن اوصاف و همچنین ارتسام این صور در ح...

علم پیشین الهی از جمله مسائل مهم کلام، فلسفه و عرفان است. مقاله حاضر ضمن بررسی دیدگاه ابن سینا و محقق قونوی درباره علم پیشین الهی به مقایسه آرای این دو شخصیت پرداخته است. ابن سینا ویژگی های فعلی ، ازلی، ذاتی بودن و مؤخر از ذات بودن را برای علم پیشین الهی اثبات کرد، ولی نتوانست به نحو روشن جایگاهی برای صور مرتسمه در خارج از ذات ترسیم کند. اما قونوی ضمن پذیرش آن اوصاف و همچنین ارتسام این صور در ح...

چکیده در این مقاله، رویکرد ساخت‌گرایی اجتماعی در حوزه‌ی فلسفه و جامعه‌شناسی علم معرفی و بررسی می‌شود. از دید فلسفی، ساخت‌گرایی اجتماعی با شکست فلسفه‌های علم استاندارد، چه اثبات‌گرا و چه ابطال‌گرا و مطرح شدن تزهایی مانند نظریه‌بار بودن مشاهدات، تعین ناقص نظریات و قیاس‌ناپذیری پارادایم‌ها، رقیب فلسفه‌های استاندارد علم است. از لحاظ تاریخی، ساخت‌گرایی اجتماعی، در دو جریان جامعه‌شناسی معرفت و جامع...