این جستار به بحث درباره انواع تکرار بدیعی و معناشناختی در شعر تعلیمی با تکیه بر بوستان می پردازد. در این زمینه نخست تکرار از دید بدیع شناسان بررسی شده؛ سپس به پیوند دیالتیکی ذهن و زبان در شعر تعلیمی پرداخته شده است. در بخش سوم تکرار بدیعی در بوستان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش پایانی مقاله نوع جدیدی از تکرار که در قلمرو معناشناختی قرار می گیرد، در کلام سعدی معرفی و نشان داده شده که این نوع...

نظم تعلیمی، یکی از پدیده های نو بنیاد در عرصه ی شعر عباسی در ادب عربی است که در پی گسترش ادبیات ، علوم ، معارف گوناگون و نیاز مبرم مردم به فراگیری علوم و هنرهای متداول آن روزگار پدید آمده است . در دهه های اخیر منتقدان ادبیات تعلیمی به شکلی گسترده تلاش نموده اند تا پیدایش این پدیده را با استناد به ابیاتی از دوره های جاهلیت و اموی به این دوره ها نسبت دهند و از پیدایش این پدیده به تأسّی از دیگر فره...

ادبیات فارسی از غنی ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه کارهای ادبی، جنبه تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقه سنایی و منظومه های عطّار و نظایر آنها که جنبه های تعلیمی آنها همپای جنبه های ادبی پُرمایه و قوی است، عرصه کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال، ...

از جمله عرصه های تعامل علم و ادبیّات شعر تعلیمی است. در واقع، یکی از خدمتهای بزرگ ادبیّات به علم، حفظ و نگهداری آن از طریق منظومه های تعلیمی در طول قرنهای متمادی است. دیگر آنکه استفاده از شعر تعلیمی، از بهترین روشهای یادگیری محسوب می شود. با این وجود، این نوع شعر، که یکی از انواع چهارگانۀ شعر در جهان به شمار می آید، آنطور که باید مورد بررسی و پژوهش قرار نگرفته است. از این رو، مقالۀ حاضر می کوشد ب...

چکیده از قدیم ترین زمانها تا کنون ، هر اثر ادبی که به وجود آمده است، بدون شک از محیط پیرامون خود تأثیر پذیرفته است و به جرأت میتوان گفت حتی درونگرا ترین آثار نیز گوشه ی چشمیبه اوضاع و احوال اجتماعی زمان خود داشته اند. جامعه شناسی ادبیات در واقع دانشی است که به ادبیات از این جهت که با اجتماع عصر خویش پیوند بر قرار کرده و مظاهر آن را در خود منعکس نموده است ، نظر دارد . به واقع میتوان گفت که...

نگرشی کوتاه به متون تعلیمی بیان می کند که حکایت های عرفانی  بایزید مانند فضای کارناوال پر از تصاویری است که بیانگر براندازی و محو مرزبندی هاست. از ویژگی های کارناوالی، برهم زدن ارزش ها و هنجارهای پذیرفته شده از سوی نهادهای برتری جو است. بدیهی است این هنجارشکنی، شامل نهادهای دینی، فرهنگی، اجتماعی می شود. نگارندگان برآنند تا با استفاده از این نظریه، چند حکایت بایزید را بررسی کنند و روش حکایت پردا...

نظر به امکان ارسال پیامک های متنوعِ وابسته به ادبیات به وسیلۀ تلفن همراه و به جهت وجود طیف گستردۀ آثار ادبی در انواع غنایی و تعلیمی، مقالۀ حاضر می کوشد با هدف بررسی چگونگی شکل گیری انواع مذکور در پیامک های ارسالی، با روش تحلیل محتوا، به این پرسش پاسخ گوید که کمّیت و کیفیت پیامک ها در انواع غنایی و تعلیمی چگونه است؟ جامعۀ آماری 16 هزار و 327 پیامک است که در آن، نوع غنایی به هفت زیرمقوله تقسیم شده،...

احمد گلچین‏معانی، اشعار تعلیمی خود را به شکل‏های گوناگون بیان کرده است. گاهی در قالب‏های شعری مختلف به طور مستقل، گاهی با تک‏بیت‏هایی در لابه‏لای دیگر اشعارش و گاهی نیز به شیوه حکایت و تمثیل و در بعضی از موارد نیز به صورت غیرمستقیم و طنزآمیز به بیان نکته‏های اخلاقی، عرفانی و مذهبی پرداخته است. در این جستار کوشش می‏شود، با تجزیه و تحلیل دیوان گلچین‏معانی، اصلی‏ترین گونه‏ها، ویژگی‏ها و مضمون‏های ...

شاه نامه بی تردید یکی از آثار گران سنگ ادب پارسی و در ردیف بزرگ ترین تراویده های ذهنی بشری، در قالب حماسه است. ستایش خرد در شاه نامه، چشمگیر است، چنانچه واژگان خرد، خردمندی، مفاهیم وتبعات معنایی آن را از شاه نامه بسترند با کالبدی بی جان روبرو خواهیم شد. هر محقق شاه نامه شناسی، زوایا و خبایای شاه نامه را عمیقاً کنکاش کند، در می یابد که همواره خرد تعلیمی، با معنویت ودین مداری هم آغوش است، از این ر...

با تأمل در آثار تعلیمی فارسی می توان دریافت که در اکثر این آثار نوعی دسته بندی در طیف مخاطبان دیده می شود؛ دسته ای از آثار فقط خطاب به پادشاهان و شاهزادگان نوشته شده اند و دسته ای خطاب به وزرا یا مردم عادی. در برخی دیگر از آثار تعلیمی نیز نویسنده هر فصل از کتاب خود را به آموزش مطلبی به گروهی از مردم اختصاص داده است؛ مثل آنچه در باب پنجم مرصادالعباد مشاهده می­شود. این درحالی است که در آثار تعلیم...