چکیدهشطح پدیده‌ای است که در گذر زمان تعاریف متفاوت و گاه متناقضی یافته است. این دامنة وسیع تعاریف می‌تواند افزون بر تفاوت نگاه و رویکرد معرّفان، ناشی از سیر تحوّل شطحیات عرفا نیز باشد. اما با وجود اقبال بسیاری از صاحب‌نظران متقدّم و نیز متأخّر به تعریف شطح، اغلب تعاریف صورت گرفته جامع مصادیق شطح نیست و در بسیاری از موارد تنها به ردّ یا قبول و توجیه شطح نظر دارد نه تعریف ماهوی آن. از این رو در پژوهش ...

آنچه با عنوان شطح از عرفا نقل شده حوزه وسیعی از مفاهیم و مضامین را دربرمی­گیرد که به سبب شهرت برخی از شطحیات و نیز تکرار  بیشتر بعضی مفاهیم و مضامین، بسیاری دیگر از آنها چه در تعریف شطح و چه در برداشت ما از شطح مغفول مانده است. بعید نیست این امر در گذر زمان حتی بر اطلاق یا عدم اطلاق شطح بر برخی سخنان عرفا نیز تأثیر گذاشته و مانع ثبت برخی از شطحیات در این دایره شده باشد. برای اصلاح این نگاه نادر...

احمدعزیزی (     ـ 1337) از چهره های موفق ادبیات معاصر در حوزه های شعر، نثر و روزنامه نگاری است، وی که از احیاگران شطح در دورهء معاصر است ، با اتّکا به دستاوردهای شطح قدما و افزودن تکنیک های زبانی و تصویری وتنوّع موضوعی توانست صورتی نو به شطح قدما ببخشد و نوعی عرفان اجتماعی را مطرح کند. به گونه ای که در حوزهء بازی های زبانی و تصویری به کاریکلماتور (کاریکاتور کلمات) نزدیک شود. امّا باوجود شگردهای مت...

چکیده : شطح واقعیت و حقیقت اعتقادات صوفیه است که در حال مستی به نا خواست بر زبان آنها جاری می شود و به کمال و تمام برخی در ظاهر و باطن ، برخی در ظاهر و برخی در باطن مخالف شرع مقدّس اسلام می باشد اما شطّاحان در حال هوشیاری همین شطحیّات و رموز را در پوشش داستان ها و حکایات و تمثیل ها و مثل ها و تأویل ها بیان می کنند تا نامحرمان بر اسرار آنها مطّلع نشوند و تکفیرشان ننمایند و اذیّت و آزارشان نکنند و ب...

این پژوهش به منظور بررسی مقولۀ شطح در مثنوی انجام شده است. برای این منظور به شیوۀ تحلیلی- توصیفی؛ نخست با مطالعۀ دو کتاب شرح شطحیات و تذکره الأولیاء و برخی از کتب و مقالاتی که به این موضوع پرداخته اند، حدود و مصادیق شطح تبیین شده است. سپس با مطالعۀ مثنوی مولانا آن چه را که می تواند از مصادیق شطح به شمار آید با نمونه های روزبهان و عطار مورد تطبیق و تحلیل قرار گرفته است و با توجه به گوناگونی مضام...

کتاب «شرح شطحیات» روزبهان بقلی شیرازی (606- 522 هجری) با گردآوری سخنان و رفتارهای شطح آمیز عرفای بزرگ و تلاش در تأویل آنها، جایگاه یکه ای در بین آثار منثور ادبیات عرفانی فارسی دارد. بررسی ساختاری حکایات این کتاب می تواند به شناخت الگوی حاکم بر حکایات شطح آمیز و در نتیجه شناخت بیشتر عرفان و مقول? شطح منتهی شود. در این پژوهش با آگاهی از اهمیت کتاب از این جنبه، کوشیدیم تا حکایات آن را بر پای? روش ...

در بررسی ساختارِ معرفتی و زبانی شطح، رویکردهای متفاوتی وجود دارد. برخی از این رویکردها، عموماً شطح را ناشی از وجود پارادوکس در سطحِ گزاره- اعم از پارادوکس وصفی و اسنادی- می دانند. برخی دیگر سعی در رفعِ تناقض و تقلیلِ شطح به گزاره های حقیقی دارند. بعضی هم با بررسی احوالِ عارفانه و معرفتِ شهودی سعی می کنند بین این شکلِ خاصِ بیانی و اشکالِ ویژة تجارب عارفانه پیوند ایجاد کنند. همة این رویکردها، ضمن روشن س...

این پژوهش به منظور بررسی مقولۀ شطح در مثنوی انجام شده ‌است. برای این منظور به شیوۀ تحلیلی- توصیفی؛ نخست با مطالعۀ دو کتاب شرح شطحیات و تذکرة الأولیاء و برخی از کتب و مقالاتی که به این موضوع پرداخته‌اند، حدود و مصادیق شطح تبیین شده است. سپس با مطالعۀ مثنوی مولانا آن‌چه را که می‌تواند از مصادیق شطح به شمار آید با نمونه‌های روزبهان و عطار مورد تطبیق و تحلیل قرار گرفته است و با توجه به گوناگونی مضا...

شطح در اصطلاح صوفیان سخنی وجدآمیز است که از اهل معرفت به اضطرار و اضطراب صادر می‌شود. این اصطلاح از حیث زبانی و معرفتی و دینی در معرض نقد و تحلیل‌های مختلفی قرار گرفته است. در این مقاله با استناد به اقوال گذشتگان دربارۀ شطح، دیدگاه‌های معاصران نیز مورد توجه قرار گرفته است و به موضوعاتی از جمله: عوامل ابهام و متناقض‌نمایی شطح، نسبت شطح با شعر و حقیقت و تجربه عرفانی، امکان یا عدم امکان شرح شطح، ع...

in the name of allah , the compassionate the merciful abstract shath ( blasphemic utterace made during spiritual ) is a complicated concept that deserves reflection in gnosticism and sufism ( mysticism ) and estem and westem scholars have alwaya paid attention to it. although principal essence of gnostic belief is the holy divine law ,gnosticism has pure and unique thoughts . by glancing at t...