اعمال مذهبى در قالب مناسک و شعائر، به عنوان مشهودترین جلوه دین در جامعه، از اهمیت به‌سزایى براى جامعه‌شناسان برخوردارند. در تبیین اعمال مذهبى، تئورى‌هاى محرومیت، جامعه‌پذیرى مذهبى، و اعتقادات آموزه‌اى سه رویکرد نظرى عمده و مسلط در تحقیقات جامعه‌شناسى محسوب مى‌شوند. در این مقاله پژوهشى تلاش شده است که از سویى، ایده‌هاى اساسى این سه تئورى در مدلى نظرى تلفیق گردد تا بر غناى تبیینى موضوع تحقیق یعنى...

بازشناسى تفکر سیاسى ـ مذهبى نیروهایى که در مقابل قیام امام حسین(ع) صف آرایى کردند و به انحاى مختلف در شکست آن سهیم بودند از موضوعات مهمى است که مى تواند در شناخت دقیق این برهه ى بسیار حساسِ تاریخ تشیع راه گشا باشد. این مقاله با ارائه ى برخى ادله و شواهد، حاکمیّت تفکّر عثمانى را بر این نیروها چه در کوفه و چه در کربلا نشان داده و آشکار ساخته که کوفى بودن نیروها را با تشیع آنان مساوى و ملازم دانستن، ...

نتایج تحقیقات گوناگون نشان دهنده آن است که تنیدگى یا استرس تأثیر زیان بارى بر سلامت جسمانى، روانى و اجتماعى افراد مى گذارد. این امر متخصصان را بر آن داشته است که به دنبال راهبردهاى مقابله اى مناسب براى سازش فرد با محیط باشند. صاحب نظران بر این عقیده اند که بافت فرهنگى و مذهبى جوامع بر شیوه هاى مقابله افراد آن جامعه اثر مى گذارد. نظر به تفاوت قابل ملاحظه ى فرهنگى و مذهبى بین جامعه ى اسلامى ایران...

مطالعه چگونگى توسعه تعلیمات اسلامى و مشارکت مسلمانان در تأسیس و اداره نهادهاى آموزشى به شیوه غربى از 1893 تا 1960م موضوع این مقاله است. بریتانیایى‌ها در این دوره ناگزیر از موافقت با تأسیس مدارس و توسعه نهادهاى آموزشى اسلامى شدند. این مدارس که با نظم و نظارت برساختار و برنامه درسى مدون و عمل‌کرد معلمان اداره مى‌شد منتج به تکثر مذهبى در میان گروه‌هاى مذهبى در ایبادان گردید. این تحقیق هم‌چنین نشان...

دین و دین دارى چه تأثیراتى بر سلامت روان آدمى دارد و کدام شواهد تجربى نقش مثبت دین و دین دارى بر سلامت و بهداشت روانى را مدلل مى سازد؟ مؤلف براى پاسخ به سؤالات فوق به چند طبقه از تحقیقات انجام شده با عناوین و نتایج زیر اشاره مى کند: الف) دین دارى و خودکشى; بین تعداد کسانى که به کلیسا مى روند و میزان خودکشى رابطه معکوس وجود دارد. ب) دین دارى و بزهکارى; بین میزان رفتن به کلیسا و بزهکارى رابطه منف...

محققان گوناگون قراقویونلوها را شیعه امامی، شیعیان غالی و تندرو و برخی دیگر ازاهل تسنن دانسته اند. با بررسی ملاکهای و معیار های شیعه بودن و تطبیق آنها بر قراقویونلوها می توان تشیع قراقویونلوها را اثبات نمود اما در عین حال باید قراقویونلوها را واجد نوعی از تشیع بنام تشیع طریقتی یا تشیع صوفیانه دانست که از طریق فرآیند شیعه شدن مذهب اهل سنت ایجاد شده است و از طریق جریان های صوفیانه راه خود را پیمود...

مذهب تشیع که از ابتدای ورود اسلام به ایران در اشکال و فرق مختلف در این سرزمین رواج یافت تا زمان صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع دوازده امامی، رسمیت پیدا نکرد. با ظهور صفویه، زمینه برای انتخاب تشیع به عنوان مذهبی رسمی و مورد حمایت حکومت فراهم شد و به دنبال آن، علمای شیعه از جایگاهی بسیار مؤثر و نفوذ سیاسی ـ اجتماعی برخوردار شدند. پس از زوال صفویه به دست افاغنه که پیرو مذهب اهل سنت و جماعت بودند، جایگ...

محققان گوناگون قراقویونلوها را شیعه امامی، شیعیان غالی و تندرو و برخی دیگر ازاهل تسنن دانسته‌اند. با بررسی ملاکهای و معیار های شیعه بودن و تطبیق آنها بر قراقویونلوها می‌توان تشیع قراقویونلوها را اثبات نمود اما در عین حال باید قراقویونلوها را واجد نوعی از تشیع بنام تشیع طریقتی یا تشیع صوفیانه دانست که از طریق فرآیند شیعه شدن مذهب اهل سنت ایجاد شده است و از طریق جریان های صوفیانه راه خود را پیمود...

براى تهیه مواد آزمون جهت گیرى مذهبى با تکیه بر اسلام، ادیان جهان به طور اجمالى و دین اسلام به صورت تفصیلى مورد بررسى قرار گرفت. در تحقیق پیرامون آموزه هاى اصلى اسلام سعى شده است از آیات قرآن و متون روایى شیعه به عنوان منبع، استفاده شود. بر اساس یافته هاى به دست آمده، پرسش نامه اى حاوى هفتاد سؤال تهیه گردید. پس از تأیید «اعتبار محتواى» این پرسش نامه توسط متخصصین و صاحب نظران علوم دینى، اعتبار سا...

افول دیندارى و معنویت در میان جوانان ایرانى مدتهاست موضوعى جدلى براى ابراز دیدگاههاى متفاوت و متعارض در سطح جامعه شده است. برخى مطالب و گفتگوهاى موجود در مطبوعات و تریبون هاى مذهبى نشان دهنده نگرانى هاى محافل دینى و بعضى مسئولان سیاسى کشور در مورد وضعیت دیندارى مردم و به ویژه جوانانى است که تمامى سالهاى زندگى شان را در ظلّ حکومت دینى جمهورى اسلامى سپرى نموده اند. مقاله حاضر با فراتحلیل 14 پژوهش ...