کرمانشاه از جمله مناطق ایران است که تاریخ ادبی آن نسبت به برخی مناطق مشهورتر چندان مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است؛ با این حال، آثار ادبی قابل اعتنایی از دوره های مختلف تاریخی این سرزمین به یادگار مانده است. تذکرۀ شعرای کرمانشاه از آثار میرزا الله دوست سالک کرمانشاهی است که نمونه هایی از این میراث ادبی را معرفی می کند و به کوشش دکتر محمدابراهیم مالمیر و عبدالرضا نادریفر در سال 1391 منتشر شده ...

تا سال های اخیر، تحقیق و پژوهش در ادبیات خجند و نمایندگان برجستۀ آن غالباً به طور مستقل انجام می شد و از سوی دیگر، بیشتر این پژوهش ها محدود به زندگی و آثار تنی چند از آن ها مثل کمال خجندی، کارنامه های ادبی آل خجند و سلسله شعرای قرن نوزدهم میلادی بود و ازهمین رو نمی توانست نیازهای خوانندۀ تاجیک را درزمینۀ شعرای حوزۀ خجند برطرف کند. خوشبختانه، تألیف تذکرۀ شعرای خجند به همت پرفسور عبدالمنان نصرالدی...

تذکرۀ تحفۀ سامی یکی از تذکره‌­های درخور تعریف و ذکر عهد صفوی است. در این اثر سام میرزا صفوی، شاهزادۀ دانشمند، هنرمند و خوش‌­ذوق، با رعایت کلام و ادب و در نهایت راستی و صداقت دست به تألیف زندگینامۀ 722 تن از شاعران کمی قبل از خود و هم‌­عهد خود زده است و الحق، که در این گنجینۀ گرانقدر از ذکر هیچ دانش و هنر و اصول و فنونی دریغ نورزیده است به طوری که تذکرۀ تحفۀ سامی را می‌­توان آی...

تا سال‌های اخیر، تحقیق و پژوهش در ادبیات خجند و نمایندگان برجستۀ آن غالباً به‌طور مستقل انجام می‌شد و از سوی دیگر، بیشتر این پژوهش‌ها محدود به زندگی و آثار تنی چند از آن‌ها مثل کمال خجندی، کارنامه‌های ادبی آل خجند و سلسله‌شعرای قرن نوزدهم میلادی بود و ازهمین‌رو نمی‌توانست نیازهای خوانندۀ تاجیک را درزمینۀ شعرای حوزۀ خجند برطرف کند. خوشبختانه، تألیف تذکرۀ شعرای خجند به همت پرفسور عبدالمنا...

تذکرۀ یخچالیه، نگاشتۀ محمدعلی مذهّب اصفهانی (بهار)، نقیضۀ موفق تذکرۀ آتشکده آذر بیگدلی است. این تذکره چندین سال پیش به اهتمام احمد گلچین‌معانی تصحیح و منتشر شد. ساقط شدن چند مورد از تراجم رجال این تذکره و شواهد شعری که در ادامه به آن­‌ها اشاره خواهیم کرد، متن این تذکره را از صورت حقیقی خود بسیار دور ساخته است. در این مقاله کوشش شده است برخی از این تحریفات و ­افتادگی­‌ها و نیز ا...

سهم اهل علم و ادب و فرهنگ سمرقند در تاریخ تشکّل و ترویج علم و فرهنگ جهان بسیار بزرگ است. هدف این مقاله بیان بعضی ملاحظه‌ها دربارۀ مرکز علمی و ادبی سمرقند در سدۀ شانزده میلادی است. طبق معلومات منابع مختلف در سدۀ شانزدهم در ماوراءالنهر و خراسان پنج حوزۀ ادبی عبارت از هرات، مشهد، بلخ، بخارا و سمرقند وجود داشت که در میان آن‌ها دایرۀ ادبی سمرقند بسیار ممتاز بود. در این دایرۀ ادبی از ابتدا تا میانه‌ها...

سهم اهل علم و ادب و فرهنگ سمرقند در تاریخ تشکّل و ترویج علم و فرهنگ جهان بسیار بزرگ است. هدف این مقاله بیان بعضی ملاحظه ها دربارۀ مرکز علمی و ادبی سمرقند در سدۀ شانزده میلادی است. طبق معلومات منابع مختلف در سدۀ شانزدهم در ماوراءالنهر و خراسان پنج حوزۀ ادبی عبارت از هرات، مشهد، بلخ، بخارا و سمرقند وجود داشت که در میان آن ها دایرۀ ادبی سمرقند بسیار ممتاز بود. در این دایرۀ ادبی از ابتدا تا میانه ها...

  یکی از تذکره‌های گمنامی که در شبه قاره در سال 1260هـ . به رشتۀ تحریر درآمد،معدن الجواهراثر محمّد مهدی واصف مدراسی است.این تذکره از پنج جهت حائز اهمّیّت است.یکی این که این کتاب در حکم مجموعه‌ای از فنون ادبی مانندعروض و قافیه و صنایع ادبی است.دوم از جهت شاعران هم‌عصر نویسنده که در کمتر تذکره‌ای می‌توان شرح حال آنها را یافت و همچنین تاثیری که بر دیگر تذکره‌های بعد از خود گذاشته است.سوم از جهت نقد ...

افضل‏مخدوم پیرمستی، ادیب، شاعر و تذکره‏نویس هراتی‏تبار بخارایی (ف1334ق/1916م) است. افضل‏ بنابر اشارۀ خود‏ در مقدمه، تذکرۀ افضل‏التذکار فی ذکرالشعراء و الاشعار مشهور به تذکرۀ افضل را به سفارش امیر وقت بخارا، عبدالاحدخان (حک.1303-1328ق/ 1886-1910م)، در سال 1322 ق/1904م در شرح حال صد‏وسی‌وهفت (137) شاعر معاصر خود در محیط ادبی بخارا و مناطق فارسی‏زبان مرتبط با این امارت را که در بخارا اقامت داشتند،...