فضل‌الرحمان (د 1988) را مى‌توان یکى از اصیل‌ترین و تأثیرگذارترین نواندیشان دینى مسلمان در قرن بیستم دانست. سنگ ‌بناى اندیشه اصلاح‌گرایانه فضل‌الرحمان رویکرد نوگرایانه او به قرآن است و تاریخ در قرآن‌شناسى او جایگاهى ویژه دارد. رویکرد تاریخى فضل‌الرحمان به قرآن هم در دریافت او از ماهیت وحى قرآنى، هم در نگرش او به فرایند فهم و تفسیر قرآن، و هم در نگاه او به روش‌شناسى مطالعه قرآن بازتاب یافته است. ...

 گزارشى از بهره‌بردارى‌هاى مولوى از قرآن در دیوان مثنوى معنوى است. مثنوى معنوى، سروده عارف نامى و شاعر متفکر، مولانا جلال الدین رومى است. از نمودهاى آشکار و جلوه‌هاى برجسته این اثر ادبى شگرف، حضور گسترده و کم نظیر قرآن در جاى جاى آن است.  دامنه تأثیر قرآن بر مثنوى، تنها محدود به الفاظ و تعبیرات آنکه بسیار بر گرفته از قرآن کریم است، خلاصه نمى‌شود، بلکه اوج بهره ورى مولوى از قرآن در پیام و محتوا...

 نقد و بررسى نظرات مستشرقین درباره منابع قرآن است. نویسنده، نخست شبهات قرآنى را به چند دسته: 1- ماهیّت و حقیقت وحى، 2- تأثیر قرآن از محیط و فرهنگ جاهلى، 3- تناقضات قرآنى، 4- اشتباهات تاریخى، ادبى و علمى قرآن 5- تحریف قرآن تقسیم کرده است و سپس به پاسخ این شبهه که »آیا قرآن از منابعى بهره جسته است؟« پرداخته و پس از نقل نظرات دانشمندان مسیحى و یهودى و مستشرقان، منشأ آیینهاى ابراهیمى را از یک سرچشمه...

این نوشتار به معرفى روش تفسیر منهج الصادقین مى پردازد.نویسنده نخست مفسر را به صورت فشرده معرفى مى کند. آنگاه تفسیر منهج الصادقین را معرفى و دیدگاه مفسر را راجع به تفسیر قرآن توضیح مى دهد. در ادامه تفسیر منهج الصادقین را از ابعاد روائى و بهره گیرى از فنون ادبى بررسى مى کند.

دگرگونى‌هاى تفاسیر قرن چهارده به لحاظ روش و گرایش تفسیرى مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. نویسنده با تقسیم دگرگونى‌هاى پدید آمده در تفاسیر قرن چهارده به دو بخش حذفى و اثباتى، نخست به بیان منابع و معیارهایى مى‌پردازد که در تفاسیر گذشته اعمال مى‌شده امّا در تفاسیر قرن چهارده نادیده گرفته مى‌شود مانند: اعتبار اسرائیلیات، طرح مبسوط مباحث ادبى و لفظى، تفصیل آیات الأحکام، زیاده روى در تکیه بر روایات. ...

خاستگاه کلامى در بحث اعجاز بلاغی قرآن موجب شده توجه زیادی به جنبه‌‌هاى کلامى قرآن شود و کمتر به موضوع بلاغت از منظر ادبى و بلاغى محض نگریسته شود؛ با این حال تلاشهاى بسیاری در تبیین بلاغت قرآن صورت گرفته است. در حوزۀ بلاغت قرآن پرسش اساسی این است که آیا پذیرفتن زبان مجازی واستعاری قرآن، به ساحت مقدس کلام الهی خدشه ایجاد نمی کند؟ و اگر زبان مجازی و استعاری قرآن را باور کردیم، بدون این که قداست ک...

 گزارش تأثیر قرآن به عنوان یک فرهنگ، بر زبان و ادب پارسى است. زبان تأثیر زیادى بر ادبیات دارد و با دگرگونى زبان و فرهنگ، ادبیات نیز دگرگون مى‌گردد. جامعه و فرهنگ در ساخت یک متن ادبى تأثیر گذارند به گونه‌اى که یک متن ادبى بدون شناخت جامعه و فرهنگى که متن در آن شکل گرفته امکان‌پذیر نیست چنان آشناست که شناخت یک فرهنگ نیز از طریق ادبیات امکان‌پذیر مى‌گردد. زبان نیز بر فرهنگ تأثیر ژرفى مى‌نهد. هنگام...

در این مقاله به مقوله جریان سمبولیسم اجتماعى در شعر مهدى اخوان‏ثالث، پرداخته شده است. جریان سمبولیسم اجتماعى از مهم‏ترین جریان‏هاى ادبى در شعر معاصر ایران به‏شمار مى‏رود که توسط نیمایوشیج (با شعر "ققنوس" که اثرى کاملاً نمادین و رمزى است) بنیان‏گذارى شد. پس از نیما شاعرانى چون شاملو، اخوان و فروغ فرخ‏زاد این جریان ادبى را ادامه داده و به اوج رسانیدند. جامعه‏گرایى و نمادگرایى دو ویژگى اساسى اشعار ...

 نقد و بررسى روش‌شناسى جان وَنْزْبرو در مورد تحلیل ادبى قرآن، تفسیر و سیره است. جان وَنْزْبرو استاد مدرسه مطالعات شرقى و آفریقایى در دانشگاه لندن براى حل کردنِ معضلاتى که در راه شناخت تاریخ اسلام وجود دارد، راه‌حل نظام‌مندى ارائه کرده است. وى در دو کتابش "مطالعات قرآنى" و "محیط فرقه‌اى"، مسأله شکل‌گیرى قرآن با توجه به شهادت متون تفسیرى بر این تکوین و تکامل و تحول دین اسلام را دنبال کرده است. نویسنده، ...