این‎مقاله بدنبال یافتن پاسخ این پرسش است که متفکران جوامع اسلامی تا چه حدّی «درست» و «سنجیده» می‎اندیشند. از همین رو ابتدا معیار «درست و سنجیده اندیشی» مورد بررسی قرار گرفته است. این معیار ناظر بر «آزاد اندیشی» و «رهایی از قیمومت‎های مختلف» در مقام اندیشه‎ورزی است و راه تحقق آن «تجربه‎گرایی» و تکیه بر «داده‎های عینی» به عنوان مبنای داوری است. در واقع انسان اندیشه‎ورز در صورت محرومیت از این ویژگی...

هر چند انقلاب مشروطه ایران از ابعاد مختلف مورد پژوهش محققین داخلی و خارجی قرار گرفته است اما موضوع ائتلاف گروه های موثر درانقلاب ، بررسی علل و ریشه های ائتلاف آنان، بحثی است که تاکنون به طور عمیق مورد بررسی قرار نگرفته است، هر چند به طور پراکنده در برخی از منابع به منافع اقتصادی و ایده های مشترک دو گروه تجددخواهان و روحانیون مشروطه خواه در ایجاد ائتلاف اشاره مختصر گردیده ، اما جا دارد که این مو...

چکیده ایران عصر قاجار، با ورود بی سابقه ای از مظاهر مدرنیته از سوی کشورهای پیشرفته مواجه شد، ورود مدرنیته به ایران، زمینه پیدایش تغییراتی را در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجنماعی پدید آورد و نهادها و نظام های سنتی مستقر در جامعه عصر قاجار را به چالش کشید. یکی از این نهادهای سنتی، نهاد تعلیم و تربیت بود که بروز تغییرات در آن، زمینه ی چالش را در بین گروه های مختلف نخبگان عصر قاجار فراهم نمود...

تجدد و روشنفکری، یکی از رویش‌های مهم فکری دوران مشروطه در ایران است که منجر به بازخوانی بسیاری از مفاهیم موجود از گذشته و بازتعریف آن‌ها براساس نگرش‌های نوی آن زمان می‌شود. این مقاله، ازطریق بررسی متون آن دوران و منابع مرتبط دیگر و با استفاده از روش تفسیری-تاریخی و تحلیل محتوا، برای پاسخ‌گویی به این سؤالات، که خوانش جدید از تاریخ توسط تجددخواهان چه نقشی در تکوین اندیشه میراث ملّی ایران داشت؟ و آ...

نخستین تأثیر و تاثرات از گفتمان ملی گرایی و تلاش برای صورت‌بندی تاریخ متناسب با آن، از اواسط سلسله قاجار (اوایل دوره ناصری) در ایران شکل ‌گرفت. برای روشنفکران و تجددخواهان این دوره، ایدئولوژی ملی‌گرایی، یکی از مهم‌ترین سرچشمه‌ها و نشانه‌های قدرت دول اروپایی بود. جلال‌الدین میرزا، شاهزاده قاجاری از نخستین نویسندگان و مورخانی است که بازنویسی تاریخ ایران مبتنی بر منابع جدید و با رویکرد باستان‌گرای...

این‎مقاله بدنبال یافتن پاسخ این پرسش است که متفکران جوامع اسلامی تا چه حدّی «درست» و «سنجیده» می‎اندیشند. از همین رو ابتدا معیار «درست و سنجیده اندیشی» مورد بررسی قرار گرفته است. این معیار ناظر بر «آزاد اندیشی» و «رهایی از قیمومت‎های مختلف» در مقام اندیشه‎ورزی است و راه تحقق آن «تجربه‎گرایی» و تکیه بر «داده‎های عینی» به عنوان مبنای داوری است. در واقع انسان اندیشه‎ورز در صورت محرومیت از این ویژگی...

یکی از مباحث مهم و کلیدی تاریخ سیاسی،شناخت جریان های فکری- سیاسی است. هرچند تاریخ بشر، چنان به هم پیوسته است به طوری که هر جزء و برش آن از اهمیتی خاص و گاه انحصاری برخوردار است. اما بی گمان برخی از مراحل و مقاطع تاریخی از اهمیت معرفتی بیشتری برخوردارند. به ویژه تاریخ معاصر که برای تمامی جوامع و کشورها از اهمیت افزون تری برخوردار است. عموما گروه ها و جریانات سیاسی دوره 57-1320را به طور کلی به ...