فارابی و ابن‌سینا در شمار برجسته‌ترین نام‌ آشناترین فیلسوفان مشایی عرصة مباحث فلسفی عقلی‌اند، بنیان‌های فکری نظام مشائی جهان اسلام براساس مبانی عقلی اندیشه‌های این دو فیلسوف بزرگ بنا نهاده شده است، نوع نگرش به حکمت عملی زمینه‌ساز پرسش‌ها تردیدهایی این‌باره تا آنجا که برخی چنین پنداشته‌اند پی‌جویی از مسائل دغدغة نبوده مقالة حاضر کوشیده است با ارائه ارزیابی دیدگاه دربارة تبیین نماید افزون بر مباد...

ارتباط خداوند با انسان (و لوازم آن) همواره از مباحث مناقشه‌انگیز در میان الهی‌دانان بوده است. مهم‌ترین شعب این بحث، مسئلة «تغییرپذیری» پیناک (از بنیان‌گذاران الهیات گشوده) معتقد است آنجا که ـ بنا بر کتاب مقدس جهان و همچنین تدبیر متغیر منطقاً نیازمند مدبری بتواند شرایط مناسبی داشته باشد، ناگزیر باید موجودی تغییرپذیر باشد. مسئله کلام امامیه به گونه‌ای دیگر تبیین شده دیدگاه متکلمان اگرچه هر لحظه مخ...

آراء و اندیشه‌های فارابی در تبیین شکاف میان معرفت فعل اخلاقی، با بررسی نقش مدینة‌ فاضله نمایان می‌شود. از نظر فارابی، وظیفة حکومت مدینة فاضله،‌ ایجاد زمینة مناسب برای عادت‌ها سنت‌های شهرها بین امت‌هاست که طریق تعلیم تربیت امکان‌پذیر واقع دیدگاه مدینه می‌تواند شرایط صحیح به تبع آن بروز ظهور رفتارهای اخلاقی پسندیده گردد زمانی است نوع فاضلة باشد؛ اما عین حال زمینه‌ساز فاسقه باشد. فاسقه، مدینه‌ای ا...

عدم شراکت ممکنات در اوصاف وجودی و کمالی خداوند، با تحلیل‌های مختلفی عرفان نظری فلسفة اسلامی همراه بوده است. حکمای مسلمان بحث از یگانگی مرادشان نفی شریک خداوند به مثابه واجب بالذات نظر ملاصدرا، نداشتن بدین معنی است که اساساً فرض هم برای او محال این حکم، سایر مفاهیم صادق بر را شامل می‌شود، مانند شیئیت علم قدرت. نوصدرایی نسبتاً متفاوتی مطرح کرده‌اند جستار تلاش خواهیم نمود تبیین ارزیابی سه تقریر میزا...

این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌‌گیری از مقایسه تطبیق، به تحلیل نقش مؤلفة «توجه» در ادراک حسی منظر ملاصدرا می‌‌پردازد. باب تقریرهای گوناگونی دارد. همة ‌این تقریرها توجه به‌‌عنوان ویژگی اساسی نفس انکارناپذیر است. گویای فعال سایر فرایندهای نفسانی است که بر اساس مبانی خاص دربارة حقیقت ملکوتی آن استوار نظریة را می‌‌توان دو تبیین نمود. الف) تعدد قوای ب) وحدت قوا اعتقاد مراتب نفس. دیدگاه نخست ...