رابطة دین و دولت، موضوعی مهم در تحقیقات مربوط به سازوکار شاهنشاهی ساسانی است و رویکرد ساسانیان به دین زرتشتی و ارتباط آنها با روحانیان این دین، اهمیت بسزایی در پژوهش‌های تاریخ ساسانی دارد. در 150 سال اخیر، شماری از محققان با استناد به گزارشی از طبری دربارة ساسان و فعالیت او در آتشکدة اناهید اصطخر، او را صاحبِ منصبی دینی چون موبد، هیربد یا نگاهبان آتشکده تصور کرده و ساسانیان را از تباری روحانی دا...

شاهنامه آیینه‌ای تمام‌نما از هویت و باورهای کهن ایرانیان در گذشته‌های دور تا پایان دوره ساسانیان است. بسیاری از باورهای کهن ایرانی در هر سه بخش این شاهنامه به‌ویژه در دوره اساطیری و حماسی تجلی یافته است. رستنی‌ها، پدیده‌هایی هستند که در اسطوره‌ها و باورهای توتمی و آنیمیسمی‌ـ که شکل‌هایی از دین‌های ابتدایی‌اند ـ نقش درخور تأملی دارند. بازتاب این باورها را که گاه با اساطیر دیگر اقوام مشترک است در...

چکیده سرده hedysarum با دارا بودن حدود 200 گونه از اعضای اصلی قبیله hedysarea به شمار می رود که در مناطق معتدله تا قطبی نیمکره شمالی پراکنش یافته است. مرکز اصلی گونه زایی این سرده در آسیای مرکزی و شمال آمریکا می باشد. به دلیل وجود هموپلازی فراوان در صفات ریخت شناسی این سرده تا کنون بسیاری از طبقه بندی های انجام شده برای این سرده مصنوعی بوده است. به همین دلیل مطالعه این رده براساس داده های مول...

جنس euphrasia l. متعلق به خانواده orobanchaceae می باشد. اعضای این جنس، گیاهان نیمه انگلی یکساله و یا دو ساله ای هستند که در نواحی معتدل مناطق نیمکره شمالی و جنوبی پراکنده می باشند. این جنس دارای 350 گونه در جهان و 6 گونه در ایران می باشند. مطالعه حاضر به منظور تشخیص روابط فیلوژنی گونه های این جنس در ایران بر اساس داده های حاصل از توالی قطعات its و trnl-f صورت گرفت و همچنین بعضی از صفات مرفولوژ...

چکیده ebenus در مناطق جنوب غرب آسیا، شرق مدیترانه و شمال آفریقا گسترش یافته است وحدوداً شامل 19 گونه است. در مطالعه حاضر، 31 تاکسون (31 گونه در آنالیز nrdna its، 25 تاکسون در آنالیز matk و 25 گونه در آنالیز ترکیبی) شامل 18 گونه از ebenus، 6 گونه از taverniera، 2 گونه از جنس onobrychis و دو گونه از جنس hedysarum به عنوان درونگروه و بعلاوه alhagi persarum به عنوان برونگروه در بازسازی فیلوژنی انتخ...

ایرانیان در درازای تاریخ ساسانیان، باور داشتند که پادشاه ایران تنها باید هموَندی از تخمۀ ساسانیان باشد.هموَندان خاندان‌های نژاده‌ای همچون اسپاهبد، مهران، کارن، سورن و دیگر خاندان‌های ایرانی، دست‌کم تا چند دهة پایانی تاریخ ساسانیان، این انگاره را نادیده نگرفتند و خواستار ستاندن پادشاهی از چنگ ساسانیان نشدند. تنها در شامگاه تاریخ ساسانیان بود که باور به حقِّ ایزدی و خاندانیفرمانروایی ساسانیان، اندکی ...

در اواخر عهد اشکانی با طرد عناصر فرهنگ یونانی، گام هایی در جهت ایجاد باورهای ملی برداشته شد. ساسانیان با پی جویی میراث بازمانده از کیانیان، تلاش نمودند تا یک باور عمیق ملی در سرزمین­های زیر سلطه خود به وجود بیاورند. یکی از وجوه تلاش های ساسانیان در تاریخنگاری تبلور یافت. ایشان تاریخنگاری خود را بر پایه تکوین هویت ملی پایه ریزی نمودند. به نظر می رسد ساسانیان به فراست دریافته بودند ایجاد یک حکومت...

بسیار روشن است که ایرانیان در عصر عباسی، خدمات ارزنده ای را در راستای تحقق اهداف حکومت عباسی و ماندگاری نمودن تمدّن و فرهنگ ایرانی- باستانی، ارائه داده اند و سازماندهی دستگاه عباسی را بر عهده گرفتند. از این رو دبیران، وزیران، سرداران و والیان خلافت عباسی، بیشتر ایرانی بودند بر این پایه، طبیعی است که توجه ویژه ای از جانب آنان برای نشر و گسترش فرهنگ ایرانی-باستانی صورت پذیرد. بخشی از این تأثیر گذا...

موضوع ازدواج با محارم در ایران باستان یکی از موضوعات بحث برانگیز تاریخ ایران باستان و فقه زرتشتی می باشد این موضوع در چند دهه گذشته توسط جامعه زرتشتی و همچنین دوستاران ایران باستان مردود دانسته می شد و این جماعت در صدد توجیه این نسبت به طریق مختلف از جمله تعابیر مختلف که برای کلمه خویدودث می ساختند تعابیری چون صله رحم، ازدواج پسر عمو و دختر عمو و ... در چند دهه اخیر که مطالعات بسار ارزنده ای در...

نقش برجسته ها، سکه ها و مهرهای ساسانی از منابع و مآخذ بزرگ هنر و فرهنگ ساسانی بشمار می روند، پژوهندگان هربار که به مطلب تازه ای از تاریخ و هنر ساسانی بر می خورند یا به خواندن نوشته ای توفیق می یابند، همواره به این منابع بازمی گردند. این نقش ها معیارهای اصیلی هستند که می توانیم نتایج بدست آمده را با آنها بسنجیم. مقایسه تصویر شهریاران ساسانی که بر صخره ها نقرشده با تصویر آنها بر سکه ها و ظروف فلز...