تاریخ به‌مثابه تخاصم روایی معرفت‌شناسی اصلی در مطالعات فرودستان است. این پروژۀ تاریخ‌نگارانه،‌ ملهم از میراث سیاسی اندیشه و سیاست پسااستعمارگری، از سویی به‌دنبال نقد روایت‌های تاریخی مسلط استعمار، امپریالیسم و ملی‌گرایی است و از سوی دیگر، با به‌چالش کشیدن گفتمان‌های تاریخ‌نگارانۀ مذکور، تعهد سیاسی خود را در بازنویسی تاریخ فرودستان در لابه‌لای سطور و سکوت آرشیوها تعریف می‌کند. هدف مقالۀ حاضر، مر...

عریضه نویسی، از دیرباز بخشی از خرده رفتار سیاسی و اجتماعی ایرانیان بوده است، تا آن جا که می توان از آن به عنوان بخشی از فرهنگ ملی ایرانیان یاد کرد. چنین فرهنگی، چه پیش از ورود اسلام و چه پس از آن مرسوم بوده است، به گونه ای که نهاد حکومت در طول دوران میانه و سده های پس از آن، با برپایی دیوان مظالم، فرهنگ عریضه نویسی را تایید می کرد. مواجهه با تمدن غرب در دوره قاجار، هر چند گسست های عمیقی بر فرهن...

سازوکارهای سلطه، محصول و مولّدِ دانش و روایت‌های تاریخی‌اند. فرودستان به عنوان ابژه‌های کنترل و اعمالِ قدرت، اگرچه بازنمایی می‌‌شوند اما خود صدا و تاریخی ندارند. تاریخِ فرودستان را نمی‌‌توان از طریق اسناد و آرشیوهای دولتی بازسازی کرد، چراکه این اسناد خود به شیوه‌ای گزینش شده‌اند که روایتی را فراهم کنند. بازنمایی‌های صورت‌گرفته امکان تفکر به شقوق و روایت‌های دیگر را مسدود می‌‌کنند. از این رو برای با...

تاریخ‌نگاری محلی، بازنمایی گذشته در مقیاس محلی و منطقه‏ای است. ویژگی پژوهش‏های این‌گونه، محدودیت به لحاظ موضوعی، زمانی و مکانی است و این امر زمینه جزئی‏نگری و پرداختن به تاریخ اجتماعی / تاریخ فرودستان را فراهم می‏آورد. امروزه محققان پیشینة این نوع تاریخ‌نگاری در ایران را حتی به تک‌نگاری‏های دورة جهانگشایی اعراب مسلمان می‏رسانند؛ اما بین تاریخ‌نگاری محلی سنتی و نوین تمایزاتی وجود دارد که در محلی...

چکیده  رمان همسایه­ها یکی از رمان­های سه­گانهء « احمد محمود» نویسنده­ء اقلیم جنوب ایران است. احمد اعطا (محمود) در این رمان نقش روشنفکران را در زندگی فرودستان در جوامع تحت استعمار بسیار تاثیرگذار می­داند. شرق­شناسانی چون اسپیواک، هومی بابا، ادوارد سعید و همفکرانشان با مطالعهء روش­های استعمار و تاثیر آن در جوامع، به معرفی شیوه­ها، عواقب و عوارض آن پرداخته­اند. در این مقاله، رمان همسایه­ها، اثر ا...

گولی‌شوران مهم‌ترین اثر عطا نهایی، رمان‌نویس برجستۀ کُرد، است که روایتی متفاوت از ورود مدرنیته به جامعه و زندگی روزمرۀ فرودستان کردستان ارایه می‌دهد. متفاوت‌بودن این روایت ناشی از ضدیت آن با دو کلان‌روایت‌ مسلط تاریخ‌نگاری، یعنی شرق‌شناسی و ناسیونالیسم ایرانی، است که همواره با اتخاذ نوعی سیاست نوشتاری خاص به نوعی نگارش تاریخ همت گماشته‌اند که حاصل آن حذف صدای دیگری و بازتولید موقعیت‌های فرودستی ...

تاریخ اجتماعی یکی از گرایش های تاریخ است که حوزة وسیعی از جلوه های مختلف زندگی و فرهنگ انسان گذشته را بررسی می کند و به مطالعه ساختار، فرآیند و برآیند کنش آدمی می پردازد. این بخش از مطالعات تاریخی پس از توجه بیش از حد به تاریخ سیاسی که در برگیرنده تاریخ فرادستان و حکومت گران است، به تاریخ فرودستان و نقش اجتماعی آنها توجه نموده است. تاریخ اجتماعی تعریف و تحدید مشخصی ندارد و اختلاف آرای فراوانی ب...

تاریخ‌نگاری یکی از سازوکارهای معنابخشی به هویت‌های فرهنگی معاصر، از طریق حافظه جمعی، روایت، فانتزی (خیالپردازی) و اسطوره است. یکی از حوزه‌هایی که به بازاندیشی انتقادی تاریخ پرداخته و آن‌ را در رابطه با قدرت و نظام‌های سلطه مجدداً صورت‌بندی کرده، نظریه پسااستعماری است. این نوشتار تلاشی برای بازخوانی تاریخ کردستان، جنبه‌های روایی و صورت‌بندی‌های گفتمانی آن، از این منظر انتقادی است. در این جس...

پژوهش حاضر با هدف یافتن راهی برای هویت بخشی به زنان فرودست به بررسی و تحلیل دیدگاه­ های گایاتری چاکراورتی اسپیوک، از منتقدان و متفکران حوزه­ی مطالعات پسااستعماری می­پردازد. او در مقاله ی معروف خود" آیا فرودستان می­ توانند سخن بگویند؟"، به بررسی وضعیت فرودستان می­ پردازد و با توجه به عواملی چون نفوذ استعمار و مردسالاری به این نتیجه می­ رسد که فرودستان نمی ­توانند سخن بگویند. او با توجه به نقدهای...