همانطور که مورّخین تاریخ را «قبالهٔ نجابت و سند بزرگواری» هر ملتی می‌دانند، به طور مسلّم تاریخ ریاضیات نیز از چنین جایگاهی برای مردمان سرزمینش برخوردار است. در این میان علم حساب به دلیل مقام والایی که در سرزمین وسیع ریاضیات دارد مورد توجّه خاص بوده است. در این نوشتار تاریخ تکوین علم حساب در ایران را به اختصار مرور و بررسی می‌کنیم.

این رساله دربار? تاریخ و فلسف? هندسه است. در بخ اول این رساله مثلثات کروی در دور? اسلامی مورد تحقیق قرار گرفته است. در بخش دوم رساله به هندس? اقلیدسی و کتاب اصول پرداخته شده است. بخش سوم نیز به کشف هندسه های نا اقلیدسی مربوط می شود. بخش اول رساله از نظر تاریخی به دور? تمدن اسلامی و علم در آن نظر دارد بخش دوم به دور? یونانی پدید آمدن هندسه مربوط می شود و بخش سوم در حوز? زمانی قرن های هجدهم و نوز...

نام جورج برنارد دانتزیگ به علت ارائه آثار بی همتا در زمینه تحقیق در عملیات و بهینه سازی بر تارک تاریخ علم و به ویژه تاریخ ریاضیات همواره خواهد درخشید. بی تردید وارد شدن بخشی از ریاضیات در برنامه دانشگاهی رشته هایی چون مدیریت، بزرگانی، حسابداری، اقتصاد و ... مرهون اندیشه های بی نظیر او است. بنابراین کارهای او نه تنها در شناخت و تعمیق مرزهای دانش موثر بوده اند، بلکه کمک بسیاری به عمومی کردن ریاضی...

غیاث‌الدین جمشید کاشانی آخرین ریاضیدان دورۀ باشکوه تمدن اسلامی است که تأثیر زیادی بر‏ آموزش ریاضیات‏، ریاضیات محاسباتی و به‌خصوص ریاضیات معماری گذاشته است. در این مقاله، روش کاشانی در محاسبۀ سینوس °1، محاسبۀ عدد π، استخراج ریشۀ nام و مقایسۀ آن با روش استوین، مسائل مرتبط با ارث مطابق شرع مقدس اسلام و قضیۀ اعداد متحابه در نوشته‌های او مورد بررسی قرار گرفته است. مهم‌ترین نکتۀ مقاله، تأکید بر نقش پ...

نویسنده با یادآوری نزاع قدیمی الاهیات و ریاضیات در تاریخ معرفت، تفکیکی نو در جامعه‌شناسی توسعه مطرح و نحوه نگاه به امر توسعه را در دو سنّت «ریاضیات توسعه» و «الاهیات توسعه» گونه‌بندی کرده است. وی در ادامه ضمن شرح ماهیت معرفتی ریاضیات توسعه و نقد نارسایی‌هایش، بر آن است که تاریخ ذهنیت توسعه (به مثابه تاریخ جستجوی یک وضعیت زیستی ممکن بهتر برای انسان در جهان) پیش از «عقل ریاضی مدرن» همواره تحت تاثی...

غیاث الدین جمشید کاشانی آخرین ریاضیدان دورۀ باشکوه تمدن اسلامی است که تأثیر زیادی بر‏ آموزش ریاضیات‏، ریاضیات محاسباتی و به خصوص ریاضیات معماری گذاشته است. در این مقاله، روش کاشانی در محاسبۀ سینوس °1، محاسبۀ عدد π، استخراج ریشۀ nام و مقایسۀ آن با روش استوین، مسائل مرتبط با ارث مطابق شرع مقدس اسلام و قضیۀ اعداد متحابه در نوشته های او مورد بررسی قرار گرفته است. مهم ترین نکتۀ مقاله، تأکید بر نقش پ...

مقالۀ پیش رو به بررسی محتوای علمی و ساختار کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیاتاختصاص دارد. این کتاب به عنوان کتابیتألیفی و دانشگاهی از سوی انتشارات دانشگاه پیام نور به چاپ رسیده است. در برنامۀ مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دو درس اختیاری سه واحدی برای تاریخ ریاضیات و فلسفۀ علم (ریاضیات) در نظر گرفته شده است و سرفصل‌هایی برای آن‌ها ارائه شده امابا این حال در برنامۀ مزبور کتاب درسی خاصی برای این دو در...

ریاضیات در تاریخ طولانی و پرنقش و نگارش تغییرهای دیدمان متعددی را تجربه کرده است و هم اکنون در میانه یکی از آنها است. دیدمان پیشین ریاضیات در دهه های پنجاه و شصت شکل گرفت، هنگامی که گروهی از ریاضیدانان با نام مستعار «بورباکی» بر آن شدند که تام ریاضیات را بر نبیادی یکپارچه، کلی و بنابراین بسیار مجرد استوار سازند. ایده آنها این بود که اصولی چنان کلی پایه ریزی کنند که از آنها تمام حالات خاصی که ن...