اسطوره با آدمی زاده شده، تغییر و تحول پیدا کرده و در پیکره ی داستان ها و حکایات و همراه با آثار هنری و ادبی تداوم یافته است. نمی توان حضور اساطیر را در فرهنگ، ادبیات و هنر، از جمله هنرهای نمایشی که از روزگار آیسخولوس، اوریپید و آریستوفانس تا سینمای روزگار ما با اسطوره پیوند استواری دارند، نادیده گرفت. نگاه ویژه به اسطوره و قدرت تخیل آن در قرن بیستم یکی از مولفه های اصلی ادبیات و هنر مدرن و پست ...

چکیده: هدف اصلی این پژوهش نگاه موشکافانه و روان شناسانه و عمیق بهرام بیضایی به زن از دیدگاههای تاریخی ، اساطیری ، اجتماعی و ادبی است . در واقع در آثار بیضایی زن موجودی حقیر و زبون و وابسته نیست و اگر هم در فرازهایی از نمایش نامه ها مانند: پرده نئی ، ندبه ، شب و هزار و یکم ، پرده خانه چنین چهره ای داشته باشد در این وضعیت باقی نمی ماند . زن در آثار بهرام بیضایی در حال استحاله از وضعیت ضعیف و ...

پژوهش پیش رو با استناد به آراء و نظرات پیتر بروکز، به تحلیل و بررسی ویژگی های فرمی ملودرام در آثار بهرام بیضایی پرداخته است. ازآنجاکه نظریه ای کامل و جامع به نام ملودرام وجود ندارد، در این پژوهش با تمرکز بر آراء و نظرات پیتر بروکز، روشی تحلیلی جهت تبیین ویژگی های ملودرام ارائه شده است. در این بین، علاوه بر پیتر بروکز که تمرکز اصلی بر آراء اوست، دربار? ویژگی های ملودرام، به نظرات و آراء دیگر نظر...

فمینیست ها معتقدند که تمدن بشری، مردسالار و تحت کنترلِ مردان است و به گونه ای سازماندهی و اداره می شود که زنان را در همه جنبه های فرهنگی و اجتماعی به مردان وابسته می کند. هم چنین مدعی هستند که پیوسته تفکرِ مردسالار بر آثار ادبی حاکم بوده و این آثار غالباً به قهرمانانِ مذکر پرداخته اند و زنان در آن ها نقشی حاشیه ای داشته اند. از این رو، لزوم بازنگری در متون ادبی گذشته و به چالش کشیدن آن و نیز تولید ...

در پژوهش حاضر ، آثار بهرام بیضایی اعم از نمایشنامه ، فیلمنامه ، فیلم و پژوهش ها ، با رویکرد تاریخ گرایی نوین مورد بررسی قرار گرفته اند . چارچوب نظری بررسی تاریخ گرایی نوین بر اساس نظریات میشل فوکو بنا نهاده شده است . طبق این چارچوب نظری ، نو تاریخ گرایان متون ادبی را در انواع مختلف گفتمان هایی که استقرار یافته اند و به خاطر نقشی که در گردش قدرت دارند قرائت می کنند . تأکید این پژوهش در تحلیل مبا...

سینمای بهرام بیضایی را می­توان نوعی «ترجمان تصویری اسطوره» دانست؛ این البته ازجهتی، خود یکی از مشخصه های اصلی روایت و ادبیات (اینجا ادبیات نمایشی) مدرنیستی و پسامدرنیستی است. بیضایی در امروزی کردن اسطوره ها و برداشتی نو از آن ها، و گاه اسطوره سازی و اسطوره­شکنی و نیز نزدیک کردن ساختار روایی آثارش به اسطوره اهتمام ویژه ای دارد. البته، کشف و تبیین جنبه­های گوناگون شکلی و ساختاری اسطوره­مانندی آثا...

نشانه شناسی،دانش عمومی مطالعه نشانه ها، در سالهایمیانی دهه 60 در سد? بیستم بر پایه نظریات فردینان دو سوسور، زبان شناس سوئیسی، پدید آمد. پس از آن بزرگانی چون پیرس، بارت، اکو، متز و... آن را توسعه بخشیدند و امروزه یکی از شاخه های مهم در رشته های مختلف از جمله هنر است، قابل ذکر است که نشانه شناسی در ایران یک موضوع نو و تقریبا تازه است که هنوز در بسیاری از زمینه ها جای کار و تحقیق و بررسی دارد. ...

کهن‏نمونۀ «بیگانه‌ـ دشمن» در تاریخ فرهنگی ایران بارها به صورت‏های مختلف بروز یافته است و از نمونه‏های آن، دشمنی و بیگانگی تاتار و مغول‏ را می‏توان نام برد. وحشی‌گری و قساوت مغولان به مردمان ایران‌زمین، تا آنجا بود که پس از حملۀ سهمگین و قتل و غارت ایشان، تا قرن‏ها نمونه‏ای برای هر نوع حمله و غارت به‌شمار می‏رفتند و کم‏کم از شکل تاریخی خارج و به شکلی اسطوره‏ای در ادبیات و فرهنگ ما باقی ماندند. ا...

بهرام بیضایی به گذشتۀ پرافتخار ایران توجهی ویژه‌ دارد. او یکی از مشخصه‌های عصر زرین، یعنی «مادرسالاری»، را برمی‌گزیند و آن را در بعضی از آثار نمایشی‌اش به تصویر می‌کشد. هدف پژوهش حاضر، مطرح‌کردنِ پیوند قهرمانان زن، با ایزدبانوانِ باستانی ایران در آثار بهرام بیضایی است و نیز بررسی و تحلیل این مؤلفه، روی چند اثر نمایشی وی. آثاری که در این جستار بررسی می‌‌شوند، عبارت‌اند از: فیلم‌نامه‌ها و نمایش‌نام...

هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل شگردهای بازنویسی و بازخوانی در آثار ادبی بهرام بیضایی است. او نویسنده‌ای قاعده‌گریز و ساختارشکن است که در سطوح مختلف، ساختار ذهنی و زبانی خواننده و پیش‌فرض‌های متعارف و مقبول او را در هم‌می‌ریزد. نمایش‌نامه، فیلم‌نامه و برخوانی‌هایی که در این‌مقاله بررسی می‌شوند، عبارت‌اند از: اژدهاک، آرش، آهو، سلندر، طلحک و دیگران، پرده نئی، سیاوش‌خوانی، شب هزارویکم، و مجلس قربانی...