لهجه ی بخارایی یکی از لهجه های زبان فارسی است که در دهه ی دوم قرن بیستم همزمان با شروع فعالیت های روشنفکران بخارا، جدیدان، در آثار سران فکری این جنبش به کار گرفته شد و در خدمت روشنگری و تعلیم درآمد و پس از تقسیم ماوراءالنهر، به نام زبان تاجیکی به زبان رسمی و دولتی جمهوری تاجیکستان، یکی از جمهوری های مستقل پنج گانه آسیای مرکزی، ارتقاء یافت. نقش فطرت بخارایی (1886- 1938 م)، که از سران جنبش جدیدان...

در تاریخ ادبیات نوین تاجیکی که از ابتدای سدۀ بیستم میلادی به بعد جریان داشته و رشد و کمال معینی را ازسر گذرانده است، آثار منثور عبدالرئوف فطرت جایگاهی مهم دارد. این مقاله با هدف بررسی آثار فطرت ازنظر درون مایه و شکل و اسلوب به نگارش درآمد است. نخستین نمونۀ نثر فطرت، رسالۀ مناظره، شامل بحث یک نفر فرنگی با مدرس بخارایی درخصوص نزاع قدیم و جدید است. ژانر این اثر بیشتر شکل درام دارد و واسطۀ تصویری آ...

لهجه‌ی بخارایی یکی از لهجه‌های زبان فارسی است که در دهه‌ی دوم قرن بیستم همزمان با شروع فعالیت‌های روشنفکران بخارا، جدیدان، در آثار سران فکری این جنبش به کار گرفته شد و در خدمت روشنگری و تعلیم درآمد و پس از تقسیم ماوراءالنهر، به نام زبان تاجیکی به زبان رسمی و دولتی جمهوری تاجیکستان، یکی از جمهوری‌های مستقل پنج گانه آسیای مرکزی، ارتقاء یافت. نقش فطرت بخارایی (1886- 1938 م)، که از سران جنبش جدیدا...

سفرنامه ها به عنوان مشاهدات مستقیم سیاحان، از منابع ارزشمند در جهت شناخت مردم، محسوب می شوند به طوری که با استفاده از آن ها می توان، گذشته ی اقوام را تا حدودی بررسی کرد. کردها به عنوان یکی از اقوام ایران زمین، همواره در سفرنامه ها مطرح بوده اند و مطالبی کم و بیش درباره ی آن ها نوشته شده، از این رو در این پژوهش، قوم کرد بر اساس آثار سیاحان، که مبتنی بر مشاهدات عینی ست، مورد تحقیق و بررسی قرار گر...

«وبا» یکی از مهم‏ترین بیماری‏های شایع در ایران دوره قاجار بود که به صورت اپیدمی‏های متعدد بروز می‏کرد و تلفات زیادی به بار می‏آورد. برخی از سیاحان که در آن دوره به ایران آمده‏ بودند، به ویژه سیاحان پزشک، جنبه‏های گوناگون این بیماری اعم از شیوع، درمان، قرنطینه و نحوه مواجهه حکومت و مردم با آن را بررسی کردند که حاصل این مطالعه از حیث تاریخ پزشکی جالب توجه است. روش پژوهش با توجه به تاریخی بودن موض...

دوره قاجار به ویژه دوران سلطنت ناصرالدین شاه در تاریخ تحولات پزشکی ایران اهمیت زیادی دارد زیرا در این دوره طب نوین به تدریج جایگزین طب جالینوسی می شود. مالاریا از جمله مهمترین بیماری های شایع در ایران دوره قاجار بود و تلفات بسیاری نیز به بار می آورد. در این مقاله جنبه های گوناگون این بیماری از دیدگاه تعدادی از سیاحان که برخی از آن ها پزشک نیز بودند بررسی شده است. نتایج تحقیق حاکی از توجه این سی...

در تاریخ ادبیات نوین تاجیکی که از ابتدای سدۀ بیستم میلادی به‌بعد جریان داشته و رشد و کمال معینی را ازسر گذرانده است، آثار منثور عبدالرئوف فطرت جایگاهی مهم دارد. این مقاله با هدف بررسی آثار فطرت ازنظر درون‌مایه و شکل و اسلوب به نگارش درآمد است. نخستین نمونۀ نثر فطرت، رسالۀ مناظره، شامل بحث یک نفر فرنگی با مدرس بخارایی درخصوص نزاع قدیم و جدید است. ژانر این اثر بیشتر شکل درام دارد و واسطۀ...

غالب نشریه­ های بین سال‌های نخستین دهه بیست تا سال‌های پایانی دهه چهل، به نوعی به حزب توده ایران و جریان چپ وابسته است. بنابراین نظرات نویسندگان این مقالات، از راه زیباشناسی مارکسیستی با زیباشناسی هگل در ارتباط است که مفهوم و فکر فلسفی را برتر از فرم هنری و غایت هنر را حرکت به سمت فلسفه و تولید فکر می­داند. در ایران نیز منتقدانی چون فاطمه سیاح، طبری، و غیره، رمان را تنها در قالب رئالیسم متعهد پ...

در این نوشتار، بیست سفرنامه از سیاحان مطرح که در فاصلۀ حکومت شاه‌عباس اول صفوی تا زمان مشروطه، از کاشان بازدید کرده‌اند، مورد پژوهش قرار گرفته است. دیده‌ها و شنیده‌های یک سیاح در باب کاشان بررسی شده و با نظریات دیگر سیاحان در همان دوره و در دوره‌های دیگر و نیز با وضع موجود سنجیده شده است. با این روش: حت و سقم گزارشات آن‌ها معلوم می‌شود. از سیاحان دورۀ صفوی، شاردن، آنتونی و رابرت شرلی، تاورنیه، ...