هدف از تحریر مقاله حاضر، باور نگارنده نسبت به گویای واقعیت زیر است. به نظر می رسد ،آنچه را تاکنون در منابع دستور زبان فارسی تحت عناوین اصطلاحاتی چون(( بند وابسته قیدی )) و یا (( حرف ربط مرکب )) مورد بررسی قرار گرفته است ‘ براساس تحلیل زبان شناختی استوار نیست . در سطور نوشته حاضر‘ سعی می شود تا از یک طرف آن دسته از بندهای وابسته قیدی که دارای عنصر ((که )) هستند به صورت بند وابسته موصولی تحلیل شو...

هدف از تحریر مقاله حاضر، باور نگارنده نسبت به گویای واقعیت زیر است. به نظر می رسد ،آنچه را تاکنون در منابع دستور زبان فارسی تحت عناوین اصطلاحاتی چون(( بند وابسته قیدی )) و یا (( حرف ربط مرکب )) مورد بررسی قرار گرفته است ‘ براساس تحلیل زبان شناختی استوار نیست . در سطور نوشته حاضر‘ سعی می شود تا از یک طرف آن دسته از بندهای وابسته قیدی که دارای عنصر ((که )) هستند به صورت بند وابسته موصولی تحلیل شو...

در پژوهش حاضر ضمن بررسی توالی بندهای قیدی، به رابطة آن با عواملی چون معنا، کلام، وزن و تصویرگونگی پرداخته ایم. بدین منظور پیکره ای با 1343 جمله حاوی بند قیدی گردآوری کرده ایم که شامل شش نوع بند قیدی زمان، شرطی، سببی، منظوری، نتیجه ای و حالت است. با استفاده از تحلیل آماری درمی یابیم که بندهای قیدی در فارسی در دو جایگاه آغازی و پایانی واقع می شوند و گرایش غالب آنها به قرار گرفتن در جایگاه آغازی ا...

ساخت اطلاع به عنوان یکی از سازوکارهای بازنمایی های نحوی، صرفی و آواییِ دانش کاربردشناختی، در بندهای مرکب دو رویکرد عمده را در مقابل هم قرار می دهد؛ یکی رویکردی که به وجود ساخت اطلاع درونی در بندهای ناهمپایه قائل نیست و دیگری رویکردی که معتقد است بندهای ناهمپایه دارای ساخت اطلاع درونی مستقل از بند اصلی هستند. در این پژوهش برای بررسی ساخت اطلاع در بندهای مرکب زبان فارسی، بندهای ناهمپایه بر اساس طب...

وابسته سازی متممی شرایطی است که یک فعل در جایگاه یکی از وابسته های اجباری خود به جای گروه اسمی، از یک ’بند‘ استفاده می کند و حضور بند مورد نظر برای خوش ساخت بودن جمله ضروری است. در پژوهش حاضر، وابسته سازی متممی در فارسی امروز در چارچوب رویکرد نقشی- رده شناختی و بر پایه ی پیکره ای زبانی مشتمل بر چهل هزار جمله از داده های طبیعی (نوشتاری) زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. در رویکرد نقشی- ر...

چکیده پژوهش حاضر که در چارچوب نظریه ی اصول و پارامترها (یعنی نظریه ی حاکمیت و مرجع گزینی) صورت می پذیرد، به بررسی نقش های مختلف فاعلی، مفعول مستقیم، مفعول غیر مستقیم و افزوده در ساختارها- ی زبان فارسی می پردازد. از این رو، نخست چهار مقوله ی گروهی (گروه اسمی، گروه صفتی، گروه حرف- اضافه ای و گروه قیدی) و بندها معرفی می شوند و سپس با توجه به داده هایی از زبان فارسی هر یک مورد تحلیل قرار می گیرد. ...

بندهای متممی، چه از نوع فاعلی و چه از نوع مفعولی، در سابقۀ مطالعۀ این دو مفهوم، همواره به عنوان بند پیرو در نظر گرفته می‌شوند و افعالی که چنین بندهایی می‌پذیرند با عنوان فعل اصلی معرفی می‌شوند. در این پژوهش با رویکردی معنامدار و مشخصاً براساس مفاهیم مطرح در فرانقش تجربی در دستور نقش‌گرای نظام‌مند، به بازتعریف مفاهیم بند پایه و پیرو می‌پردازیم. با این نگاه و براساس چیستی پیام، مشخص می‌شود که بنده...

در تحلیل مقوله های نحوی، ایجاد تمایز میان سه جنبه توزیعی، نقشی و معنایی امری ضروری است. این تحقیق با نگاهی منتقدانه به برخی از مهمترین توصیف های گذشته در باب گروه های قیدی، نشان داده است که بیشتر تحلیل های موجود در باب گروه های قیدی یا توصیفی ناقص و یا تصویری مخدوش از این مقوله ارائه کرده اند. در این تحقیق، برای نخستین بار هفت ملاک توزیعی برای تمایز صوری گروه های قیدی فارسی از دیگر مقوله های نح...

گروه حرف اضافه‌ای در مقایسه با گروه‌های دیگر از ویژگی‌ها و تمایزاتی برخوردار است، هسته این گروه، برخلاف سایر گروه‌ها گاهی از مرکزیت و تفوّق معنایی لازم برخوردار نیست یعنی مانند هسته سایر گروه‌ها، استقلال آوایی، املایی و دستوری دارد، ولی استقلال معنایی آن مانند هسته دیگر گروه‌ها نیست. هسته این گروه، امکان گسترش‌پذیری ندارد و دارای فهرست بسته و محدودی است، گاهی ممکن است هسته و وابسته این گروه با ک...

گروه حرف اضافه ای در مقایسه با گروه های دیگر از ویژگی ها و تمایزاتی برخوردار است، هسته این گروه، برخلاف سایر گروه ها گاهی از مرکزیت و تفوّق معنایی لازم برخوردار نیست یعنی مانند هسته سایر گروه ها، استقلال آوایی، املایی و دستوری دارد، ولی استقلال معنایی آن مانند هسته دیگر گروه ها نیست. هسته این گروه، امکان گسترش پذیری ندارد و دارای فهرست بسته و محدودی است، گاهی ممکن است هسته و وابسته این گروه با ک...