یکی از دغدغه های اساسی فیلسوفان مسئله اثبات وجود خدا بوده است. اهمیت این مسئله برای اسپینوزا که اساس فلسفه او را خدا تشکیل می دهد بیش از فیلسوفان دیگر است. او که مهم ترین اثر خویش، اخلاق، را با تعریف خدا آغاز می کند و با برترین سعادت انسانی، یعنی عشق، به خدا به پایان می برد، مسئله وجود خدا را در آثار مختلف خود مورد توجه قرار می دهد و وجود او را به دو شیوه لمی و انی اثبات می کند. اسپینوزا مفهوم ...

صدرالمتألهین ـ فیلسوف بزرگ اسلامی مانند بیشتر اندیشمندان مسلمان برای پاسخ به این پرسش اساسی که «چگونه جهان هستی با وجود این همه شرور فراوان و رایج می تواند برآمده از نظام ربانی و، به این معنا، دارای بهترین صورتِ ممکن باشد؟»، از نظریه کاملیت جهان موجود ـ که معروف به «نظام أحسن» است ـ مدد می گیرد و با تحلیلی جامع به نظریه «نظام أحسن» در کتب خود می پردازد و بهترین راه حلی که تا کنون در پاسخ به مسئل...

یکی از دغدغه‌های اساسی فیلسوفان مسئله اثبات وجود خدا بوده است. اهمیت این مسئله برای اسپینوزا که اساس فلسفه او را خدا تشکیل می‌دهد بیش از فیلسوفان دیگر است. او که مهم‌ترین اثر خویش، اخلاق، را با تعریف خدا آغاز می‌کند و با برترین سعادت انسانی، یعنی عشق، به خدا به پایان می‌برد، مسئله وجود خدا را در آثار مختلف خود مورد توجه قرار می‌دهد و وجود او را به دو شیوه لمی و انی اثبات می‌کند. اسپینوزا مفهوم ...

چکیده موضوع رساله حاضر، بررسی انتقادی قاعده «ذوات الأسباب لا تعرف الا باسبابها» نزد ارسطو و فیلسوفان اسلامی (با تأکید بر ابن سینا، سهروردی و ملا صدرا) می باشد. طبق این قاعده راه شناخت اموری که دارای سبب باشند جز از راه علل آنها امکان پذیر نیست. منطق دانان قاعده «ذوات الاسباب»، را عمدتاً در ذیل بررسی اقسام برهان و نقش حد وسط در برهان لمی و انی، مورد تحقیق قرار می دهند. اما از آنجا که قاعده مذکو...

افزایش شواهد موید نظریۀ مه‌بانگ نه‌تنها منجر به مرگ و کنار راندن نظریات رقیب مانند حالت پایدار گردید، بلکه بار دیگر جدال قدیمی میان فلاسفه و متکلمین بر سر حدوث و قدم عالم از سر گرفته شد. ولی این‌بار حامیان متکلم نظریۀ مه‌بانگ مسلح به قوانین فیزیک کوانتوم و نظریۀ نسبیت هستند. لذا ما نیز در این مقاله قصد داریم یافته‌های جدید اخترفیزیک‌دانان را با عقاید فلاسفۀ اسلامی نقد و بررسی کنیم؛ آن‌چه که در ...

تحلیل و بررسی براهین وجود خدا، بخش مهمی از اهتمام و دلمشغولی صدرالمتالهین را در مباحث خداشناسی، به خود اختصاص داده است. ارزشیابی این برهان ها بر اساس ملاک های مختلف، از جمله تلاش های ستودنی او به شمار می رود که کمتر مورد توجه واقع شده است. در این مقاله، پس از اشاره به عناوین این برهان ها و بیان دسته بندی های مختلف صدرا از آن ها، ملاک های ارزشیابی برهان ها معرفی می شود. سپس، مهم ترین ملاک ها را ...

بر تقریر سینوی برهان صدیقین دو گونه اشکال وارد شده است؛ برخی ناظر به صدیقی بودن این برهان است و بعضی دیگر ساختار درونی برهان را مخدوش می­داند. صدرالمتألهین با آنکه صدق عنوان صدیقین بر این برهان را خالی از اشکال نمی­بیند، ساختار درونی اشکال را متین و قابل دفاع می­خواند و یکی از مهم­ترین اشکالاتی را که بر این برهان وارد شده است، پاسخ می­گوید. اشکال این است که برهان سینوی، از طریق ممکن به اثبات ...

ساحت مقدس ربوبی در اوج والائی است که احاطه به وی در خور استعداد ماسوای او نمی باشد. زیرا موودی که محدود و محاط است نمی تواند بر وجود بی پایان ولایتناهی احاطه یابد ولی شناخت وی برای هر انسانی امکان پذیر است بطوریکه هر بشری در خور استعداد خویش می تواند از آن منبع نور دریافت هدایت و روشنی کند و از آن خرمن فیض خوشه ای بر چیند. مهم تر از این ، خداشناسی در نهاد و فطرت آدمی است و عشق به پرستش عجین روح...