لاتور گرچه خود یک برساخت گرا است، منتقد سرسخت برساخت گرایی اجتماعی و نقطة مقابل آن، واقع گرایی متداول (که لاتور آن را خام می داند) است؛ مسئله و مشکل لاتور با این دو رویکرد برمی گردد به مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی آن ها، یعنی تقابل سوژه ـ ابژه و نحوة ارتباط آن ها؛ به نظر وی، این تقابل چیزی جز شکاکیت و نسبی گرایی برای فلسفه، به ویژه فلسفة علم، در بر نداشته است. وی، با استفاده از نظریۀ کنش گر...

دروغ پدیده‏ اجتماعی بسیار گسترده ای است با ابعاد بی‏شمار، پیچیده و بحث برانگیز. گستره معنای دروغ به وسعت فرهنگ‏ هاست. از این روست که مطالعه همه جانبه این پدیده قدری ناممکن به نظر می رسد. اما با اتخاذ رویکردی معین می توان از دریچه ای خاص دروغ و دروغگویی را بررسی کرد. دروغ‏گویی، از منظر اجتماعی، پدیده‏ ای ذاتی نیست و در روند اجتماعی شدن ما شکل می ‏گیرد و معنا می‏ یابد؛ چرا که انسان از بدو تولد در...

آلن فرانکلین[i] فیزیک دان و فیلسوف معاصری است که دربارة آزمایش های فیزیکی و برساخت گرایی اجتماعی موضع هایی نسبتاً افراطی در پیش گرفته است. او با ارائة مدلی که ما آن را عقلانیت عمل گرایانه می خوانیم قصد توجیه منطق علمی و امکان وقوع آزمایش های فیصله بخش را دارد. او می خواهد تز «احتمال وقوع» که یکی از اصول اساسی و مهم برساخت گرایی اجتماعی است را زیر سؤال ببرد. گرچه او از ارائة یک عقلانیت منحصر به ف...

هر جامعه ای متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی خود همواره با مسائل خاصی روبه روست. تشخیص، اهمیت و اولویت این مسائل نیز با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه ای می تواند متفاوت باشد. بنابراین، تشخیص و اولویت مسائل اجتماعی در تمام جوامع یکسان نیست. مقاله حاضر با توجه به این موضوع در پی ارائه تحلیلی جامعه شناختی از ماهیت و اولویت مسائل اجتماعی در ایران است. برای این منظور، ابتدا ملاک های تشخیص و ا...

تغییرات سریع و گسترده ی شهر تهران، در برهه های متفاوت تاریخی، آن را با مسائل اجتماعی متفاوت روبرو ساخته است. به عبارتی با تحولات شهر، کم و کیف مسائل اجتماعی آن نیز تحول یافته و از شرایط اجتماعی تأثیر پذیرفته است. در این رساله ما برآن بودیم تا به بررسی چیستی مسائل اجتماعی در برهه های زمانی متفاوت دوران پس از انقلاب تا به امروز بپردازیم و تأثیر شرایط اجتماعی را بر آنها بررسی کنیم. درواقع توجه خود...

«سازه انگاری معرفتی» و «برساخت‌گرایی اجتماعی» در زبان انگلیسی اگرچه از نظر لغوی به هم نزدیک‌اند؛ اما هر کدام مکتبی جداگانه محسوب می‌شوند که اولی نظریه‌ای تأثیر‌گذار در معرفت‌شناسی و دیگری نظریه‌ای جامعه‌شناسانه در مورد معرفت است. در این نوشتار پس از معرفی مفاهیم اصلی هر مکتب و صورت‌بندی درجات متفاوت از هر یک، به نقش تفکرات غالب بر هر مکتب در تحلیل موضوعاتی همچون تئوری‌های آموزشی، تبعیض‌های اجتم...

چکیده در این مقاله، رویکرد ساخت گرایی اجتماعی در حوزه ی فلسفه و جامعه شناسی علم معرفی و بررسی می شود. از دید فلسفی، ساخت گرایی اجتماعی با شکست فلسفه های علم استاندارد، چه اثبات گرا و چه ابطال گرا و مطرح شدن تزهایی مانند نظریه بار بودن مشاهدات، تعین ناقص نظریات و قیاس ناپذیری پارادایم ها، رقیب فلسفه های استاندارد علم است. از لحاظ تاریخی، ساخت گرایی اجتماعی، در دو جریان جامعه شناسی معرفت و جامع...

برساخت گرایی اخلاقی دیدگاهی فرا اخلاقی درباره ی طبیعت صدق و حقایق و خصوصیات اخلاقی است . برساخت گرایی ظاهراً در تقابل با واقع گرایی قرار می گیرد و تنها با روایتهای واقع گرائی اخلاقی توافقی نسبی و محدود دارد. بر ساخت گرایان، مانند واقع گرایان ، جملات اخلاقی را دارای محتوای توصیفی می دانند و بنا بر این به نظر می رسد واقعاً بیان کننده امر واقع باشند.ولی بر ساخت گرایان برغم اینکه می پذیرند که به نحوی...

آثار ادبی و داستانی یکی از ابزارهای فهم فرهنگ دوره های تاریخی و اجتماعی به حساب می آیند و می توانند در درک و بررسی دوره های گذشته ی تاریخی به کمک پژوهشگران در عرصه ی جامعه شناختی آیند. زیرا این متون خود، به نوعی جامعه شناختی اند و شرایط و مسائل اجتماعی را در خود بازنمایی می کنند و یک حوزه ی مطالعاتی مفید برای تحلیل این مسائل پدید می آورند. در این پژوهش هدف اصلی تحلیل همین بازنمایی ها در ارتباط ...

هدف این تحقیق فهم دلالت های معناشناختی انزوای اجتماعی هنرمندان نقاشی معاصر ایران با در نظر گرفتن بُعد واقعیت ذهنی به مثابه ایده ها و موضوعات مطرح شده در آثار این هنرمندان، در سنجش با واقعیت اجتماعی موجود در جامعه ایران است. از خلال بازشناسی تصاویر و فضاهای غالب در این نقاشی ها، تجربه و یا نگرش خاصی مشاهده می شود که می توان آن را چون نوعی انزواء و جدا بودن از روندهای جهان معاصر تعبیر نمود. این ...