امنحوتپ چهارم (=آخناتون)، یکی از نامورترین فراعنه ی مصر، سراینده ی سرود بر جای مانده در کتیبه ها از سده ی چهاردهم پیش از میلاد در ستایش خورشید یا خدای خورشید بوده است. سنگ نبشته ی برجای مانده از او، کهن ترین سنگ نبشته ای است که برای نخستین بار ندای توحید سر داده است. مهر یشت اوستا دومین یشت بزرگ اوستاست که یادگار هزاره ی پیش از میلاد در ستایش خورشید، مهر و یا خدای خورشید است. این مقاله پس از مع...

این پژوهش به بررسی تأثیر عاملی ناگفته در مرگ اسفندیار می پردازد که تاکنون به آن توجه نشده است. بر این اساس، به این سؤال پاسخ داده می‏شود که تقدیر چگونه با پشتوانۀ ایزد مهر در تعیین سرنوشت اسفندیار ایفای نقش می‏کند. یکی از خویشکاری‏های ایزد مهر نگاه‏بانی از پیمان‏هاست و او کسانی را که به عهدهای خود وفا نمی‏کنند، به‏سختی مجازات می‏کند. گشتاسب نیز که پیوسته بر سر اعطای تاج و تخت به اسفندیار، با او...

چکیده یکی از سازه های مهم فرهنگ بشری در هر جامعه ای، اسطوره بوده است. اسطوره های ایران باستان، بازتابنده, شارح و کاشف تصویر منحصر بفرد ملت و آداب و الگوهای کهن آن است. توجه این اسطوره ها و از جمله اسطوره های مرتبط با میترا در آیین مهر به طبیعت, حکایت از جایگاه طبیعت نزد مردمان آن روزگار دارد، طبیعتی که انسان معاصر از آن غافل و دور شده است. با جستار و تکیه بر اساطیر باستانی ایران, که بصورت نما...

«مهر» در اساطیر ایران ایزد داوری و پیمان است که پیوندی استوار با خورشید دارد و در انجام خویشکاری خود از او یاری می­گیرد. دو ایزد «سروش» و «رشن» نیز «مهر» را در کار داوری همراهی می کنند. هر یک از این ایزدان علاوه بر داوری، خویشکاری­های دیگری نیز برعهده دارند که از آن میان می توان به برکت بخشی، همراهی با روان مرده، راستی و نبرد با دیوان اشاره کرد. از این رو در این مقاله کوشیده ایم با روش اثباتی و...

چکیده: تأثیر و نفوذ ادیان در تاریخ و تمدن هر سرزمینی غیر قابل انکار است. یکی از آن ادیان، دین مهر است. آیین مهر یکی از کهن ترین دین های جهان است. این دین از زمان های بسیار دور، میان ایرانیان و هندیان، از زمانی که با هم می زیستند، رواج داشته است. اکثر دانشمندان خاستگاه اصلی این آیین را ایران می دانند. مهر ایزد فروغ و روشنایی، ایزد پیمان و راستی و پاکی، ایزد جنگ، ایزد نگهبان عهد و میثاق و خدای ...

در میان پژوهشگرانِ شاخه مطالعات مهرشناسی، که در سد? بیستم میلادی توسّط فراتس کومون بنیان نهاده شد، مجادلات بسیاری در خصوص اصل و مفهوم آیین مهرپرستی رومی وجود دارد و عموماً در این خصوص اتّفاق نظر ندارند. نگارنده بر این نظر است که احتمالاً بن مای? مهرپرستی رومی، ایرانی است امّا در جریان گذر مهرپرستی ایرانی به غرب، عناصر و رسومی به آیین این ایزد افزوده شده است و این آیین تحت تأثیر فرهنگهای مختلفی قرار گ...

همه ما از نظر زیست شناختی، به میزان چشمگیری ظرفیت های جنس دیگر را داریم؛ از این رو، واجد صفات مردانه و زنانه به طور توأم هستیم. اما فشارهای اجتماعی به تفاوت های جنسی جنبة اغراق آمیز می دهد: زنان را مجبور می کند وجه زنانه خود را رشد بیشتری دهند و مردان را وادار به تأکید بیشتر بر طبیعت مردانه خود می کند. نتیجه آنکه «جنبه دیگر»، واپس زده و ضعیف می شود. با وجود این، «زنِ درون» یا آنیما در مردان و «م...

«مهر» در اساطیر ایران ایزد داوری و پیمان است که پیوندی استوار با خورشید دارد و در انجام خویشکاری خود از او یاری می­گیرد. دو ایزد «سروش» و «رشن» نیز «مهر» را در کار داوری همراهی می‌کنند. هر یک از این ایزدان علاوه بر داوری، خویشکاری­های دیگری نیز برعهده دارند که از آن میان می‌توان به برکت‌بخشی، همراهی با روان مرده، راستی و نبرد با دیوان اشاره کرد. از این رو در این مقاله کوشیده‌ایم با روش اثباتی و...

چکیده پوشاک مردمان ِایران زمین در دوران باستان از مواردی است که نقش بسزایی در فرهنگِ این سرزمین ایفا می کند و در پوشاک ایزدمهر، الگوی ایرانی را می توان دید. با حضور این کیش در اروپا، پوشاک ایرانی مهر به عنوان لباس میترای غربی در نقش معروف تاورکتونی (گاو کشی) متجلی شده است. پس از حضور کیش مهر در اروپا، مسیحیت ظهور کرد و علی رغم عناد مسیحیان و از بین بردن مظاهر مهرپرستی، این آیین در دل مسیحیت متبلو...

به نظر میرسد که ویژگیهای شهرهای آرمانی از یک سو در کهن ترین اسطوره های ایرانی و از سوی دیگر در شاهنام? حکیم طوس مندرج است. ظاهراً بن مایه و الگوی شهر آرمانی، یکی ور جمکرد است که کهن ترین نمونه از اینگونه شهرها است و بنابر روایت وندیداد، به دست جمشید بنا شد تا نمونه ای از موجودات اهورایی در آن نگهداری شود. یکی از ویژگیهای این ور یا بارو، جاودانگی آن است و افزون بر این، در آن، نشانی از سرما، گرما،...