این نوشتار تلاش دارد با نگاهی بر اساطیر و باورها و نیز نقشمایه های به جای مانده بر روی آثار هنری، بازنمایی کهن الگوی مار را در هنر ایران و سرزمین های همجوارش (میان رودان، مصر، هند و یونان باستان) از آغاز تا هزاره نخست پ.م پیگیری کند و در این راه با پژوهشی تطبیقی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و موزه ای، به پی جویی ارتباط میان این فرهنگ ها بپردازد. به نظر می رسد مفهوم بن مایه مار در ...

کانسار طلای اژی ترمال ساری گونای در مرز بین دو زون سسندج- سیرجان و ارومیه دختر قرار دارد. در این رساله به کمک روشهای مدلسازی ژئوشیمیایی کمی و کیفی و دادههای ‍ئوشیمیایی سطحی و گمانه ای، کانی زایی طلا در تپه ساری گونای مدلسازی شده است. سپس به کمک مدلهای بدست آمده پتانسیل طلا در کل محدوده مطالعاتی مدلسازی شده است. در نهایت از مدلهای پیش بینی برای طراحی شبکه حفاری در کل محدوده استفاده شده است.

چکیده:اسطورۀ اژی دهاک یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین اسطوره ها در ادب فارسی از دوران کهنسال تا به دوران اسلامی است. اسطورۀ اژی دهاک از راه متون اوستایی شناخته شده است؛ در ادبیات زرتشتی به زبان پهلوی نیز، اسطوره ای شناخته شده بشمار می آید. بس پیداست که این اسطوره، یادگار نوشته های پسا-ساسانی را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. مطالعۀ تطبیقی این اسطوره در منابع اسلامی از بن مایۀ همانند و ...

دنیای حماسه دنیای درهم‌آمیخته‌ای از خوبی‌ها و بدی‌هاست. دنیایی است که در آن نیروهای اهورایی با اهریمنان به پیکار برمی‌خیزند. قهرمانان حماسه سرتاسر زندگی خود را در مبارزه با زشتی‌ها و پلشتی‌ها صرف می‌کنند. هرگاه از «شاهنامه» فردوسی سخن به میان می‌آید، تصویر نبرد پهلوانان با اژدها در ذهن نقش می‌بندد. سرگذشت زندگی ضحاک یا همان اژی دهاک نهایت تاریخ اساطیری ایران زمین است؛ سرگذشتی که در گذر...

این نوشتار تلاش دارد با نگاهی بر اساطیر و باورها و نیز نقشمایه‌های به‌جای مانده بر روی آثار هنری، بازنمایی کهن‌الگوی مار را در هنر ایران و سرزمین‌های همجوارش (میان‌رودان، مصر، هند و یونان باستان) از آغاز تا هزاره نخست پ.م پیگیری کند و در این راه با پژوهشی تطبیقی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و موزه‌ای، به پی‌جویی ارتباط میان این فرهنگ‌ها بپردازد. به نظر می‌رسد مفهوم بن‌مایه مار در ...

ضحّاکمحوری­ترین موجود اهریمنی شاهنامه و معادل اژی دهاک اوستایی و اژدهای سه ­سر هند و ایرانی است که یکی از بارزترین موجودات زیان کار در نوشته های مزدیسنا بشمار می­رود. تفسیرهایی متعدّد از اسطورة ضحّاک انجام شده است که با توجّه به تازی بودن ضحّاک در شاهنامه و یک سان پنداشتن دشت سواران نیزه­گذار با صحاری عربستان، برخی از تفسیرها اسطورة ضحّاک را یادمانی از پیکارهای مهاجران با تیره­های سامی­نژاد چون آشوری...

اگرچه ضحّاک در شاهنامه «نراژدها» خوانده می­شود، او را بنا بر گواهی­هایی می­توان مؤنث پنداشت که آن عبارت است از: 1- همان­گـونه که در کیش مانی، دیوِ بی­شرمِ آز جنسیتِ زنانه دارد، ضحّاک نیز که نماد آز در شاهنامه است، ممکن است مادینه باشد. در شاهنامه، ابلیس در برابر خدماتش به ضحّاک، جایی از تن او را می­بوسد که محارم اجازۀ بوسیدن دارند. این نشانی است بر جنسیتِ غیر متعارفِ ضحّاک؛ 2- ضحّاک شاهنامه و مُردیانگِ ماد...

در اصطلاح علمی، انگل پیوک (دراکنکولوس مدیننسیس، کرم گینه، کرم مدینه، کرم اژدها، یا سابقاً فیلاریا مدیننسیس)، کرم انگلی رشته ای که طول بالغ آن به بیش از یک متر هم می رسد و در بافت های زیرپوستی آدمی و بعضی از پستانداران نواحی گرمسیر جای گرفته، باعث بیماری دردناک و گاهی کشنده ای می گردد. یکی از متون کهن ایرانی که در آن به این انگل پرداخته شده، شاهنامه فردوسی، بخش مربوط به داستان ضحاک است. ضحّاک، عرب...

فرهنگ ریشه شناختی جانوران اساطیری اوستاو بازجست آن در متون فارسی میانه کتابی و شاهنامه هدف این پژوهش ارائه فرهنگی برپایه ریشه شناسی نام و اسطوره جانورانی است که شرح آن ها در اوستا آمده است. سپس وجود یا عدم وجود و همچنین سیر تحول نام و اسطوره مربوط به هر جانور در متون فارسی میانه کتابی و شاهنامه بررسی می شود. در این تحقیق بعد از مرتب کردن نام جانوران در دسته بندی های اهورایی یا اهریمنی، اتی...

یکی از داستان های مشهور و رازناک شاهنامه، داستان ضحاک است. از این داستان تحلیل های مختلفی صورت گرفته است که بیشتر جنبة سیاسی و اجتماعی دارند. با توجه به رمزی بودن این داستان، در این مقاله کوشیده شده است از منظر عرفانی به نبرد فریدون و ضحاک (نیکی و بدی) که دو روی یک سکه اند، پرداخته شود. فریدون (ثری تنین = سه اژدها، تنین به معنی مار و اژدها و ثری به معنی عدد سه است) ـ مردی که سه پسر دارد ـ با ضح...