سوال اصلی رساله این است که آیا صوفیه اعم از قلندریه و اهل فتوت در برپایی آیین های عزاداری نقش داشته اند؟ در صورت اثبات این موضوع میزان تأثیر گذاری آنها بر آیین های عزاداری محرم به چه اندازه بوده و از میان آیین ها و عناصر عزاداری محرم کدام یک به طور مشخص اصلی صوفیانه دارد؟ فرضیه مطرح شده این است که صوفیه در بسیاری از آیین های عزاداری تأثیر اساسی و تعیین کننده داشته و منشأ بسیاری از آیین های عزاد...

با مطالعه «فتوت» و «جوانمردی» چه با تأمل در متون منظوم و منثور فارسی چه با بررسی فتوت نامه ها و متون دیگر، در می یابیم که فتوت دارای یک سلسله باورها و اصول عقاید و مراسم خاص است. این مبانی و مراسم شباهت های زیادی با باورها و مراسم ادیان و سنتها ی ایران باستان، شامل دین های زرتشتی، مانوی، مزدکی، اهل حق و ایزدیه و نیز سنت زورخانه و آداب برخی از گروه های اجتماعی در ایران عهد ساسانی مثل اسباران، آز...

به نظر می رسد برای موسیقی دانان فتوت نامه ای نوشته نشده است. این نبود احتمالی را می توان چنین تفسیر کرد که اهل این هنر یک صنف به شمار نمی رفته اند؛ نیز این گمان دور از ذهن نیست که اگر صنف موسیقی دان در عمل وجود داشته، منع مذهبی و حرمت غنا مانع از نوشتن فتوت نامه برای آنان بوده است. اما در برخی رسالات موسیقی، بخشی به «نصایح موسیقاری» یا شیوه «سلوک این فنّ شریف» یا «آداب مجالس» اختصاص دارد که به پ...

فتوت‌نامه رساله­ای با رویکرد عرفانی است که در آن، شرایط عضویت در حلقه‌ اهل فتوت (جوانمردان) ذکر شده است. این متون قوانین و آداب خاص هر صنعت (هنر یا پیشه) و دستورالعمل‌های آموزش آن به فراگیران را بر اساس سلسله مراتب استاد ـ شاگردی ارائه می‌کنند. این مقاله به سبک مسئله‌محور و با روش تحقیق کتابخانه‌ای و مراجعه به منابع معتبر و مرتبط با مسئله، ضمن تحلیل مفهوم فتوت و مراتب و قواعد آن در متون عرفانی،...

به نظر می رسد برای موسیقی دانان فتوت نامه ای نوشته نشده است. این نبود احتمالی را می توان چنین تفسیر کرد که اهل این هنر یک صنف به شمار نمی رفته اند؛ نیز این گمان دور از ذهن نیست که اگر صنف موسیقی دان در عمل وجود داشته، منع مذهبی و حرمت غنا مانع از نوشتن فتوت نامه برای آنان بوده است. اما در برخی رسالات موسیقی، بخشی به «نصایح موسیقاری» یا شیوه «سلوک این فنّ شریف» یا «آداب مجالس» اختصاص دارد که به پ...

« شَد » میان بندی نمادین بوده که هنگام تشرف و پیوستن به سلک جماعات اهل فتوت، اصناف و برخی طریقت های صوفیه، در مراسمی آیینی و در مجلسی با حضور اعضای پیشین، به کمر فرد تازه وارد ومبتدی بسته می شده است؛ با برگزاری آیین شد، شخص به عضویت دائمی یا آزمایشی جماعات یادشدهدرمی آمد. این آیین که دست کم تا سده هفتم هجری پیشینه دارد، تا دوره حاضر – برای نمونه نزدبرخی سلسله های متصوفه- ادامه یافته است. شد، ا...

چکیده پژوهش حاضر به بررسی نقش پهلوانان، عیاران، اهل فتوت و طبقات اجتماعی از آغاز تا پایان عصر قاجار می‏پردازد. پهلوانی و عیاری بخشی از زنجیره ای است که به عنوان لوتی و عیار در اجتماع و بویژه در نهضت مشروطه نمود می‏یابد. هر چند این جوانمردی و عیاری نیز در دوره‏هایی با افت و خیزهایی مواجه شده، به لوتیان تبدیل شدند و ناگزیر تغییر شکل داده و به صورت لمپن درآمدند. برداشت های متفاوت از لوتیان وجود...

« شَد » میان بندی نمادین بوده که هنگام تشرف و پیوستن به سلک جماعات اهل فتوت، اصناف و برخی طریقت های صوفیه، در مراسمی آیینی و در مجلسی با حضور اعضای پیشین، به کمر فرد تازه وارد ومبتدی بسته می شده است؛ با برگزاری آیین شد، شخص به عضویت دائمی یا آزمایشی جماعات یادشدهدرمی آمد. این آیین که دست کم تا سده هفتم هجری پیشینه دارد، تا دوره حاضر – برای نمونه نزدبرخی سلسله های متصوفه- ادامه یافته است. شد، ا...

فتوت وجوانمردی به معنای آن است که انسان کمالات نفسانی را دروجود خویش محقق کند ورذایل را ازبین ببرد. فضایل خاصی ازقبیل: بذل ، گذشت، دلاوری، ادب، دستگیری از ضعفا وستاندن حق مظلومان در فتوت بسیار مورد توجه است وبا توجه به رو به افول بودن مفاهیم یاد شده در جامعه واز سوئی دینی بودن جامعه ی ما، ضرورت پرداختن به موضوع فتوت از منظردینی که رساندن انسان به کمالات اخلاقی را مهمترین هدف خود معرفی می کند،...

تصوف در آذربایجان، بنا به دلایل مختلف دیرتر از سایر نقاط اسلامی آغازشد. هرچند که رگه هایی از اندیشه هایِ عرفانیِ قبل از اسلام در نظرات برخی ازمتصوفه دیده می شود. ولی اغلب، تصوفِ معتدل و مقیّد به شریعت مورد توجّه وتبعیّت آن ها بوده است تا حدی که باباهای بی اعتنا به رسومِ خانقاهی و گاهشوریده حال، مکاشفات خود را در راه تبلیغ شریعت به کار می بستند. صوفیانآذربایجان تا قبل از تسلط مغول، پایبند به تصوف عملی ...