:بازتاب اجتماعی انقلاب عاشورا در قرن21 همچنان پویاست. چنانچه انقلاب اسلامی ایران که بیشتر از 30 سال عمر ندارد، سهمی از عاشورا و عاشوراییان را در خود جا داده است. در این مقاله پرسش اساسی این است که کدام یک از عوامل انقلاب عاشورا در انقلاب اسلامی سهم داشته و امام خمینی چگونه از آن در به ثمر رساندن انقلاب استفاده کرده است؟ روش تحقیق ما توصیفی و کتابخانه‌ای اس...

واقع? عاشورا، از آغاز زبان و ادبیات فارسی در شعر بیشتر شاعران ایران زمین، تجلی داشته­است. این واقع? سترگ چنان­که بیشتر محققان اذعان دارند، حادثه­ای دارای ابعاد مختلف و چند وجهی به شمار می­آید و شاعران فارسی زبان با رویکرد­های متفاوتی به این واقع? عظیم نگریسته­اند. در این بین، ابعاد تراژیک و عرفانی بیشترین بازتاب را در سیر شعر عاشورایی داشته­اند و ابعاد حماسی و پیام­های عاشورا کمتر مورد توجه قرا...

وقوع انقلاب اسلامی ایران، آثار عمیق، گسترده و متفاوتی بر نظریه پردازان غربی گذاشت و در عصری که حضور دین در جامعه پایان یافته تلقی می‏شد، چالش‏های فراوانی را برای دنیای غرب ایجاد کرد و در پی آن، موجی از نظریه پردازان غرب توجه خود را به انقلاب ایران معطوف ساختند. از آنجا که مذهبی بودن انقلاب اسلامی، یکی از ویژگی‏های آن به شمار می‏رود، و با توجه به پیروی اکثریت مردم ایران از مذهب تشیع، برخی از نظر...

تعزیه، طی فرآیند پیچیده‌ای در تاریخ و فرهنگ ایران از دل برگزاری مراسم سوگواری امام حسین(ع) پدید آمده و ملت ایران در تمامی تحرکات سیاسی فرهنگی خود به نحوی تحت تاثیر پیام عاشورا است و این طبیعی‌ترین بستر تحولات انقلابی در ایران اسلامی به شمار می‌آید. در این تحقیق خوانش سیاسی تعزیه و قیام امام حسین(ع) و تاثیر آن بر انقلاب اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. لذا سوال اصلی این مقاله بدین صورت بی...

یکی از مفاهیمی که در دوران اخیر دچار تحول معنایی شده است، مفهوم قدرت می‌باشد. گذار مفهومی قدرت از حوزه سخت‌افزاری به حوزه نرم‌افزاری، امروزه موردتوجه کارگزاران سیاسی کشورها واقع شده است. حصول به جنبه نرم‌افزاری، قدرت شرایط خاص خود را می‌طلبد که نوع فرهنگ سیاسی یکی از لوازم اصلی برای تحقق هدف مذکور است، بنابراین یکی از متغیرهایی که نقش مهمی در تقویت قدرت نرم یک کشور ایفا می‌کند، نوع فرهنگ سیاسی ...

در شکل‌گیری و رونق تاریخ‌نگاری عاشورا از ابتدا تا دورۀ معاصر، عوامل زیادی نقش داشته است. تاریخ‌نگاری عاشورا عامل حفظ و تداوم جریان نهضت حسینی تا دورۀ معاصر شده است. تأکید و تشویق ائمه (علیهم‌السلام)  بخصوص امام سجاد(ع) در پاسداشت و نگهداری واقعۀ کربلا، بیشترین تأثیر را بر تاریخ‌نگاران عاشورا از ابتدا تا عصر حاضر داشته است. در قرون نخستین اسلامی و همچنین پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تاریخ ن...

زمانی که ظلمی در جامعه ای رواج یابد، خاصه اگر از طرف دشمن بیگانه باشد، حمیت ملی مردم آن جامعه اجازه نمی دهد که این ظلم پابرجا بماند. در طول قرن های متمادی پشت مردم زجر کشیده ایران، زیر بار ستم حاکمان خود، خم شده بود. این افسردگی ها و زجرها در طلوع انقلاب اسلامی از جامعه ایران رخت بربست و حاکمیت اسلام به جای طاغوت، ارمغان بزرگی برای ملت قهرمان ایران بود. هنوز چند صباحی از این پیروزی نگذشته بود...

در مقالۀ حاضر، با بهره­گیری از دو مفهوم «پارادایم» و «استراتژی سیاسی»، در بعد نظری به کاوش در اندیشه و رفتار جریان­های هاشمی پس از قیام عاشورا پرداخته­ایم. هم چنین با نگاهی به تاثیرات عاشورا بر هاشمیان، پارادایم اعتقادی ـ سیاسی که متعلق به امامیه است و نیز پارادایم سیاسی که مربوط به سایر رهیافت­هاست بررسی شده است. ذیل دو پارادایم اصلی، رهیافت­های «علوی ـ فاطمی» با گرایش­های امامیان، حسنیان و ز...

مقاله حاضر با اشاره به تحولات تاریخی مفهوم عاشورا، تلاش می‌کند تا ضمن بررسی تأثیر آن بر تحولات اجتماعی ایران در فاصله زمانی میان قیام 15 خرداد 1342 و حرکت مردمی نهم دی ماه 1388، به بررسی وجوه تمایز و تشابه کارکرد عاشورا در دو دوره ماقبل از انقلاب اسلامی و دوره جمهوری اسلامی ایران بپردازد. در این نوشتار همچنین تلاش می‌شود تحلیلی از آینده مسائل مربوط به این موضوع ارائه گردد.

از آنجا کهبر پایه اصل اساسی بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش متن نیست و متن‌ها همواره بر پایه متن‌های گذشته بنا می‌شوند، لذا واقعه عاشورا، به مثابه یک متن، بسترهای مناسبی برای هم‌ذات‌پنداری در موقعیت‌های مشابه با عاشورا در اعصار بعد را فراهم می‌کند. از این روست که موقعیت‌هایی مانند انقلاب اسلامی ایران و نیز، دوران دفاع مقدس، سبب شده است که این هم‌ذات‌پنداری، در هنر و ادبیات، به ویژه شعرهای عاشورایی...