ریتم یا ایقاع به‌مثابۀ قاعده‌ای است که هر کار ادبی و هنری بر آن استوار است و در قرآن کریم به‌عنوان نمونۀ والای ادب به‌صورت برجسته وجود دارد و از ویژگی‌های برجستۀ سبک بیانی قرآن کریم، موسیقی‌دار و آهنگ‌خیز بودن تعبیرات آن است؛ به‌گونه‌ای که در واج‌ها و واژگان آن احساس حیات می‌شود و ضرب‌آهنگی حساب شده بر جریان سخن حاکم است که افزون بر هم‌آوایی و زیبایی، همگام با معنا در حرکت است. مسأله این پژوهش ...

یکی از مهم­ترین جنبه­ های اعجاز زبانی قرآن، موسیقی دل­نشین آن است که نقش زیادی در برتری متن قرآنی بر متون دیگر دارد. در ساختار موسیقایی اعجاب­انگیز قرآن با دو گونة ایقاع درونی و ایقاع بیرونی رو به رو هستیم که هریک از گونه­های یادشده دارای مولفه­هایی چون: ایقاع درونی مترادف و متمایز، ایقاع تکرار، ایقاع توازی، ایقاع فواصل، ایقاع آوایی، ایقاع تکیه و ایقاع نغمآهنگ می­باشند.  همسویی این مولفه­ها با ...

    سبک­شناسی، به عنوان یکی از گرایش های زبانی نقد متون ادبی، از لایه­های مختلفی برای تحلیل متن سود می­جوید که سطح آوایی یکی از آن ها به شمار می­آید. در این لایه، برجسته ترین ویژگی های خلق موسیقی که به دلیل "نشان دار" بودن به یک مشخصه­ی سبکی بدل می­گردد، بررسی می­شود و جنبه­های زیبایی­شناسی آن بازگو می­گردد. اوج زیبایی موسیقی در متون ادبی را در آیات قرآن می­توان یافت، که با آرایش کلمه­ها و چینش...

صنعت های بدیعی افزون بر کارکردهای زیباشناسانه ی خود تأثیرات گوناگونی بر کلام می گذارند. موسیقی درونی یکی از اثرات صنایع بدیعی است که می تواند نقش مهمی در زیباسازی کلام و تأثیر آن بر مخاطب داشته باشد. منظور از موسیقی درونی، موسیقی ای است که با استفاده از صنایع بدیع لفظی به وجود می آید. صنایعی که باعث می شوند کلمات به وسیله ی تشابه و تجانس هر چه بیشتر مصوتها و صامتها به یکدیگر وابسته شوند و بین آ...

ترجمۀ شعر از مسائل جنجالی و مورد اهتمام در حوزه ترجمه است و در این باره نظرات متفاوتی ارائه شده است. برخی آن را محال دانستند و برخی دیگر در این میان، ترجمۀ شعر به شعر در حوزۀ شعر سنتی را تأیید کرده و نمونه­های موفقی ارائه کرده­اند. در ترجمۀ شعر نو (شعر نیمایی) شرایط متفاوت است، زیرا شعر نو به موسقی داخلی اهمیت زیادی می­دهد. موسیقی داخلی بر مبنای شگرد­های زبانی (استعاره­های نو، تکرار، جناس، طباق...

موسیقی به‌عنوان یک عنصر اصلی در شکل‌‌گیری و ساختار شعر، پیوند تنگاتنگی با عاطفه و خیال شاعر و اغراض وی دارد. شاعرِ توانمند با بهره‌‌گیری از دانش زبانی و نیز با گزینش موسیقی متناسب با عاطفۀ خود، ارزش ادبی و میزان تأثیرگذاری شعر خود را افزایش می‌‌‌دهد؛ از‌این‌رو می‌‌‌توان گفت لایه‌‌های آوایی شعر به‌خوبی معنا، تخیّل و عاطفۀ نهفته در شعر را به مخاطب منتقل می‌‌‌کند و باعث انسجام و هماهنگی معنوی در شعر...

جادوی مجاورت از اصطلاحات و به نوعی از فنون بلاغی و ادبی است که نخستین بار در مقاله ای از محمد رضا شفیعی کدکنی مطرح شده است. این اصطلاح بدین معناست که تشابهات و تکرارهای آوایی، کارکردی معنایی در متن ایجاد کنند. منظور از کارکردهای معنایی؛ انسجام و اتحاد معنایی بخشیدن به واژگانی است که از لحاظ معنایی از هم دورند و با تشابه آوایی بین شان در کنار هم قرار گرفته اند، یا آفرینش معنای تازه از ورای تشابه...

نتایج به دست آمده از بررسی مناجات ها: *در سطح آوایی موسیقی از دو منظر موسیقی بیرونی ناشی از آوای فواصل و موسیقی درونی حاصل از جناس و تکرار در دو سطح واژگان و حروف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. *در مناجات خمس عشر بین فواصل موجود در جملات با همدیگر ارتباط تام حاکم می باشد. این ارتباط یا به صورت اشتراک در وزن و یا در رویّ و یا هم وزن و هم روّی خود را نشان داده است. *بررسی ساختارهای آوایی در سطح ف...

در این تحقیق شامل هشت فصل به بررسی ساختمان تکرار و نقش آن در علوم ادبی پرداخته شده است. تکرار نقش مهمی در ادبیات دارد که غالباً به جهت جایگاه نامناسب آن در ادبیات قدیم عرب نادیده گرفته شده است. در واقع تکرار نه تنها اساس زیبایی در ادبیات بلکه در سطوح مختلف زندگی به شمار می رود. تکرار در دستور زبان فارسی نخست از دید صرفی و نحوی مطرح می باشد به این معنا که می تواند تکرار اسم، فعل، صفت، قید، جمله...

محمد شفیع‌بن محمد اسماعیل شیرازی، معروف به میرزا کوچک، متخلص به وصال، متولد سال 1197ق و متوفای 1262ق در شیراز، از جمله شاعران برجسته و موسیقی‌دان نهضت بازگشت است که در غزل‌سرایی دستی توانا داشته است و در عین تقلید از سرآمدان غزل‌سرایی، صفات اصلی بهترین نمونه‌های شعر سنتی را حفظ کرده است و غزلیاتش نوای آهنگین و پرجذبه‌ای دارد. هدف از این پژوهش بررسی موسیقی درونی غزلیات شاعر با استفاده از روش تحق...