هدف: در مقاله حاضر سعی شده تا با بررسی تاریخی-اجتماعی فضای اروپای قرون هجدهم و نوزدهم، عوامل توسعه و غلبه الگوی لیبرالی پیشرفت در اروپا و به تبع آن تمام جهان احصا شود و در پی آن پیامدها و آثار آن مورد واکاوی قرار گیرد.روش:این پژوهش مبتنی بر تحلیل­های تاریخی­ای است که در خصوص «پیشرفت» ارائه شده است. در واقع در این مقاله تحلیلی از تحلیل­ها ارائه شده است. در واقع خبرگان بر اساس شواهد تاریخی تحلیل ...

رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام، از گذشته های دور مطرح بوده است و برخی از عرفای مسلمان، همچون نجم الدین رازی در حوزۀ سیاست صاحب نظر بوده اند (تاریخچه). در این راستا، آثاری از موافقان و مخالفان دربارۀ رازی ارائه شده است؛ ولی هنوز جای طرح مباحث جدید، احساس می شود (پیشینه). با این وصف، همچنان دربارۀ چگونگی این رابطه در دیدگاه اندیشمندی چون رازی، اختلاف نظر وجود دارد! (مسئله) ازاین رو، در...

در میان سخندانان و اندیشه وران ایرانی، خیام یکی از بزرگانی است که وجوه شباهت های مضمونی و فکری او را با رودکی می توان موضوع سخن قرار داد. عمدۀ مسائل و موضوعاتی که در شعر خیام مطرح است، به عنوان اصول اولیۀ دستگاه فلسفی در اندیشه و حکمت خسروانی و فرهنگ آریایی دیده می شود. بنیاد و اساس حکمت خسروانی و بن مایه های فلسفی، شفاف تر از همه جا، در شعر رودکی تبلور یافته است؛ همان که در شعر خیام کاملاً به ص...

درد و رنج ساختار و محور اصلی تفکر آیین بودا و مکتب یوگا است؛ اما تفکر فرعیِ اندیشۀ مولاناست. درد و رنج واقعیت هایی گریزناپذیر در زندگی اند که آدمیان را به ژرف اندیشی واداشته است تا چرایی و عوامل درد و رنج و راه های غلبه بر آن را دریابند. در حقیقت مولانا، بودا و یوگا وارثان سنت هایی متفاوت هستند: یکی در بستر پربار اسلامی زیست و با تکیه بر این میراث و دریافت های شهودی و متعالی خویش به بلندایی دیدن...

نسبت تخیل و سیاست کم¬تر مورد عنایت پژوهشگران حوزۀ فلسفۀ سیاسی بوده است. پژوهش حاضر بر آن است این نسبت را در چارچوب فلسفۀ سیاسی اسلامی-ایرانی و با تأکید خاص بر اندیشه¬های شهاب الدین سهروردی، بنیانگذار حکمت اشراق، به بحث بگذارد. برخلاف فلاسفۀ یونانی و غربی که بر عقلانیت و جایگاه آن در فلسفه تأکید داشتند، حکمای مسلمان، به ویژه در ایران، برای توضیح فلسفی نبوت و لوازم معنوی آن، عنایت ویژه¬ای به خی...

اوضاع سیاسی- اجتماعی جهان اسلام، به ویژه خاورمیانه، در نیمۀ سدۀ بیستم شرایطی را به وجود آورد تا جنبشی به نام حزب التحریر (حزب آزادی‌بخش) در آن شکل بگیرد. این حزب در سال 1952م در شهر قدس به رهبری شیخ تقی‌الدین النبهانی، که از زُمره دانش‌آموختگان الازهر بود، وارد صحنۀ مبارزات اسلامی در راه بیداری امت اسلامی گردید. آن‌گونه که از نام آن برمی‌آید حزب درصدد است تا با فراهم کردن شرایط و زمینه‌ها، جوامع...

الگوهای توسعه و پیشرفت به‌مثابه نرم‌افزار و پیش‌رانه‌های نظری تمدنی‌اند که هریک مبتنی بر مبانی و نظام اندیشه‌ای خودویژۀ ادیان و مکاتب بشری برای پاسخ به یکی از فرانیازهای اصیل انسانی، یعنی خواهان رشد و پیشرفت طرح و ارائه شده‌اند. الگوهای یادشده، خود از زیرالگوهایی در تمام ابعاد زیست فردی و اجتماعی انسان ازجمله الگوی پیشرفت سیاسی جامعه سامان یافته‌اند. دستیابی به الگوی پیشرفت سیاسی جامعه مبتنی بر...

این پژوهش می کوشد با شناخت دیدگاه دو تن از مورّخان عصر ایلخانی در موضوع اندیشۀ مشیّت الهی، بازتاب آن را در محتوا و روش تاریخ‎نگاری آنان بازجوید. از این رو، برای تحقّق این هدف، پرسش‎های زیر مطرح است: از دیدگاه مورّخان یادشده، محرک تاریخ و راه‎برندۀآن چیست؟ این تفکّر تحت‎تأثیر چه عواملی شکل گرفته است؟ دیدگاه‎های یادشده چه اثری در روش تاریخ‎نگاری آنان داشته‎است؟ در پاسخ به این پرسش‎ها، فرضیۀ زیر ارائ...