محمدعلی نقیب الممالک شیرازی، نقّال باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار، به سبب دارا بودن استعداد و ذوقی لطیف، به همراه اطلاعاتی جدید درباره داستان که باید آن را دستاورد عواملی چند، از جمله آشنایی وی با ترجمه داستانهای خارجی دانست، آثاری زیبا و مردم پسند را خلق کرد. زبان قصه های عامیانه دوره قاجار، زبان گفتاری مردم کوچه و بازار آن عصر است؛ زبانی ساده، بی تکلّف و قابل فهم که قصه گو سعی می کند، مطلب خو...

هر زبانی در بافت فرهنگی خاص شکل می­گیرد، به همین سبب می­توان در آثار ادبی، گفتمان فرهنگی و خصوصا ایدئولوژیک آن جامعه را نشانه­یابی کرد و بدین وسیله تحولات فرهنگی حاکم بر نسل­های گوناگون و حتی ژانرهای گوناگون ادبی را مورد بررسی قرار داد که چنین بررسی­ای در حیطۀ سبک شناسی و از مقولۀ تحلیل گفتمان قرار می­گیرد. داستان امیرارسلان نامدار که از جمله رمانس­های عامیانه­ی پر مخاطب زبان فارسی است، نه تنها...

نقد کهن­الگویی یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره ها و کهن الگوها و نقش آن­ها در ادبیات می پردازد. در این مقاله کهن الگوی داستان امیرارسلان بر اساس نظریۀ تفرد یونگ تحلیل کهن الگویی شده است؛ به این شرح که امیرارسلان به­عنوان قهرمان جست­وجوگر برای رشد و تکامل و دستیابی به کهن­الگوی خویشتن، حرکت خود را آغاز می کند و با دیدن تصویر فرخ لقا (آنیما) بیدار می شود و به سط...

یکی از مهم ترین منابع تاریخ فرهنگی- اجتماعی ایران، مطالعه داستان­های عامیانه هر دوره تاریخی است. داستان سرایان با توجه به اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی زمان خود داستانی را ساخته و پرداخته می­کنند؛ در این میان آداب و رسوم و آیین­های زنده و پویای آن دوره خودنمایی می­کند. یکی از آیین­های ایرانی که در داستانهای دوره­های مختلف تاریخی به وفور دیده می­شود، آیین عیاری است. این آیین که از ایران ...

محوطه تاریخی سنگ بست واقع در 35 کیلومتری جنوب مشهد، شامل بقایای شهری ویران، محصور با دیواری دفاعی و خندقی پیرامون آن است. مجموعه ای از بناهای ویران خارج از حصار این شهر، پیرامون مقبره منسوب به ارسلان جاذب والی توس در زمان سلطان محمود غزنوی (421-389هـ .ق/1030- 998م) وجود دارد. در این مقاله سعی شده است برای نخستین بار به مقبره ارسلان جاذب به عنوان جزیی از یک مسجد شبستانی، درون مجموعه ای از بناهای...

محوطه تاریخی سنگ بست واقع در 35 کیلومتری جنوب مشهد، شامل بقایای شهری ویران، محصور با دیواری دفاعی و خندقی پیرامون آن است. مجموعه ای از بناهای ویران خارج از حصار این شهر، پیرامون مقبره منسوب به ارسلان جاذب والی توس در زمان سلطان محمود غزنوی (421-389هـ .ق/1030- 998م) وجود دارد. در این مقاله سعی شده است برای نخستین بار به مقبره ارسلان جاذب به عنوان جزیی از یک مسجد شبستانی، درون مجموعه ای از بناهای...

تشکیل حکومت صلیبی رها و انطاکیه، در شمال شام و تهدیدات نظامی آن ها علیه حکومت های اسلامی منطقه، ایجاد هم گرایی سیاسی و اتحاد بین حکومت نورالدین ‎محمود زنگی و سلجوقیان روم در زمان مسعودبن قلیچ ارسلان را باعث شد. این اتحاد در راستای تامین منافع دوجانبه برای طرفین بود. با ازبین رفتن حکومت رها و تضعیف شدید انطاکیه و استقرار حکومت نوپای نورالدین، لزوم این اتحاد نیز از بین رفت. قدرت گیری نورالدین، سل...

فرهنگ عامیانه (فولکلور) به مجموعه ای از باورها، رفتارها، آداب و رسوم و سنّت های هر قومی گفته می شود که در بین مردم سینه به سینه نقل شده است. بررسی فرهنگ عامیانه در آثاری که در بطن مردم شکل گرفته اند، قابل اهمیّت و بررسی است زیرا با استخراج نکات عامیانه می توان به آداب و رسوم و وضعیت اجتماعی مردم روزگاری که کتاب در آن شکل گرفته دست یافت. در واقع با پژوهش در فرهنگ عامیانه می توان از نابودی سنّت های ...

چکیده درباره افول تمدن اسلامی تاکنون مقالات و کتب متعددی به رشته تحریر درآمده است و نویسندگان سعی کرده اند بر اساس مبانی فکری و انگاره های ذهنی خویش علل این افول را بررسی کنند.یکی از برجسته ترین این متفکران شکیب ارسلان(1286-1366)بود که بر خلاف جریان های بنیادگرا و غربگرا،گرایش نوگرایی اسلامی داشت و سعی کرد در آثارش به خصوص کتاب«لماذا تأخر المسلمون و لماذا تقدم غیرهم» به این سئوال تاریخی مهم جوا...