نویسنده تاریخ ذهنیّت توسعه را «تاریخ جستجوی یک وضعیّت زیستی ممکنِ بهتر برای انسان در جهان» تعریف نموده و برای آن سه خصلت «ازلیّت، نسبیّت و ناتمامیّت تاریخی» قائل است چراکه به زعم وی، جستجوی این وضعیّت نه آغازی صرفاً مدرن داشته، نه خاصّ انسان اروپایی بوده و نه اساساً پایان پذیر است. نویسنده در ادامه، تمثیل «بازی» را از کاربردهای مرسوم آن نظیر کاربست ویتگنشتاینی، گادامری و دریدایی جدا نموده و رهیافت «بازی ...

امروزه ، هرمنوتیک – چه آن را از سنخ دانش بدانیم یا از جنس روش، و چه از مقولة هنر و مهارت – به درخت تناوری تبدیل شده است که در خاک علوم و فنون ریشه دوانیده و بر حوزه های مختلف معرفت انسانی سایه گسترانیده است . هرمنوتیک در حرکت تاریخی اش ادوار و مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته و چهره های گوناگونی به خود گرفته است، اما همواره وجه مشترک همة این گرایشها و شاخه ها، مسئلة فهم بوده است. ویژگی ساختاری و...

حقیقت و عینیت تاریخی دو مؤلفه مهم فلسفه انتقادی تاریخ محسوب می­شوند. امکان دست یابی به حقیقت تاریخی و میزان عینی بودن گزاره­های آن، در مکاتب مختلف فلسفی و تاریخی بسته به نظام فکری، دیدگاه نظری و رویکرد روشی آن تعریفهای مختلفی دارد و میزان خاصی از اعتبار و وثوق را به خود اختصاص می­دهد. این میزان اعتبار در دوره­های جدید به ویژه در دوران سلطه مدرنیسم با چالشهای جدی روبرو شد. با این حال ظهور برخی ر...

گزاره های تاریخی افزون بر مدد رساندن به دانشمندان برای کشف آموزه های دینی، برای تبلیغ این آموزه ها هم در قالب مجالس وعظ و خطابه مورد استفاده قرار می گیرند. به همین دلیل نقد و پالایش این گزاره ها برای تفکیک گزاره های درست از نادرست اهمیت یافته است. شهید مطهری با آگاهی از این ضرورت، بخشی از آثار خود را به بررسی و پالایش گزاره های تاریخی اختصاص داده است.  این مقاله بر آن است با گونه شناسی و طبقه ب...

مقاله به بررسی این سؤال می پردازد که جامعه شناسی تاریخی چگونه توانسته است تقابل تاریخ (تفرید) و جامعه شناسی (تعمیم) را حل کرده، آنها را در یک قالب واحد جمع کند؟ برای پاسخ به این پرسش، مقاله با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا بر جدال تعمیم و تفرید تمرکز پیدا کرد و سپس با بررسی ویژگی ها و اختصاصات هر یک از دو رشتۀ جامعه شناسی و تاریخ، تمایزات آنها را برجسته ساخت. در بخش بعد، به طور مشخص جامعه ش...