روایت‌شناسی به دنبال طبقه‌بندی همة روایات در یک نوع واحد است. گریماس یکی از این نظریه‌پردازان است که با کاستن از تعداد کنشگرهای الگوی پراپ سعی داشت الگویی فراگیر برای تمام روایات ارائه دهد. در این پژوهش، داستان «رستم و شغاد» بر اساس الگوی کنشی گریماس، تحلیل سیر وضعیت روایت با توجه به تقابل‌های دوگانه و نیز الگوی نحوی و زنجیره‌های روایی (میثاقی، اجرایی و انفصالی) بررسی شده‌است. در این داستان، ال...

چکیده نقد ساختاری به معنای امروزی آن، در حدود دهه ۱۹۶۰، به منظور به کار بستن روش‌ها و دریافت‌هایسوسور در عرصه ادبیات شکوفا شد که این شیوه جدید در بررسی، علم ادبی جدید­ی را به نام روایت­­­­­شناسی پدید آورد. در روایت­شناسی، شخصیت جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می­آید که ساده­ترین نقش آن نقش کنشگریست. گریماس بر اساس همین کنش­های شخصیت­های داستانی، مدلی را در بررسی شخصیت طراحی کرده است که از...

رمان پل معلّق یکی آثار موفّق در حوزة ادبیّات داستانی دفاع مقدّس است که از اقبال شایان توجّهی برخوردار ‎است. تحلیل ساختار و بررسی ریخت‎شناسی این اثر به منظور ارایة الگوی ساختاری آن، یکی از ضروریّات پژوهش در حوزة ادبیّات پایداری است. با توجّه به تناسبی که بین ویژگی‎های این رمان با دیدگاه‎های گریماس وجود دارد، این جستار ساختار روایت را بر اساس دیدگاه نظریّه‎پرداز یاد‎شده مطالعه کرده است. پژوهش حاضر نشان می...

شخصیّت‎پردازی از عناصر اصلی داستان‎پردازی است. شخصیّت‌های داستان در تداوم پی‌رنگ داستان نقش اساسی دارند و به‌مثابه الگو، نمایانگر جایگاه انسان در دنیاهای متفاوت فرهنگی و اجتماعی هستند و با بررسی آن‌ها می‎توان، هم از فضای داستان مطّلع شد و هم به توانایی نویسنده پی‎برد. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل شخصیّت‎های داستان با استفاده از الگوی کنشگر گریماس و پی بردن به شیوه‎های شخصیّت‎پردازی در داستان‎های کودک...

بررسی ساختار روایی سه داستان از تاریخ بیهقی بر مبنای الگوی کنش گریماس* چکیده تاریخ بیهقی، اگرچه یک اثر تاریخی است، یکی از شاهکارهای ادب منثور فارسی به شمار می­رود که پس از حدود هزار سال از تاریخ نگارش آن، هنوز هم خوانندگان بسیاری آن را با لذت و اشتیاق فراوان می­خوانند و نویسندۀ آن را تحسین می­کنند، حال آنکه حتّی نام بسیاری از کتاب‌های تاریخی همدوره و همعرض آن را کمتر شنیده­اند. فرض این مقاله د...

یکی از جایگاه¬هایی که زن گاهی در آثار کلاسیک فارسی در آن قرار می گیرد، جایگاهی است که در آن به عنوان کنیز، در خدمت فرد یا گروهی از افراد دیگر است. زن در این جایگاه، در نقشی منفعل و اغلب به عنوان یک هدف جنسی صرف و در خدمت غرایز فردی در جایگاه اجتماعی بالاتر است. هدف این جستار ارائه تحلیلی از کنیزک به عنوان عاملی داستانی در مثنوی مولوی است. بدین منظور از الگوی کنشگرهای گریماس که الگویی کارآمد در ...

تاریخ مویّد این حقیقت است که بشر بر اساس جهان بینی خود، رویدادهای پیرامون خود را به حق و باطل تقسیم کرده است . انسان به اقتضای حکمت خداوند، موجودی بالفطره حق گراست و باید با گرایش ذاتی به عدالت، راه خویش را به سوی حق از میان راه های باطل بیابد . لذا خداوند او را به قدرت تعقّل مجهّز نموده تا بتواند راه بندگی معبود را تا سرمنزل مقصود بپیماید وگام نخست، شناخت حق و باطل است . انسان در مسیر تکاملی خود،...

ریخت شناسی دیدگاهی نو در نقد ادبی است که می کوشد تا با بررسی ساختار داستان، تأثیر پذیری ساختار از محتوا را آشکار سازد. ریخت شناسی به معنای بررسی و مطالعه ی شکل و اندام، و بررسی ساختار و اجزای سازنده ی موضوع مورد نظر در ارتباط با قصه، اصطلاحی بوده که نخستین بار توسط ولادیمیر پراپ مطرح شد و بعد ها توسط کسانی هم چون آلن ژیرداس گریماس کامل گردید. او از پراپ فراتر رفت تا به دستور زبان داستان دست یاب...

ساختارگرایی یکی از رایج­ترین و دیرپاترین مکتب­های روایت شناسی است. این دیدگاه به پیروی از زبانشناسی پایه ریزی شد؛و در پی تدوین دستور زبان داستان بود تا بتواند ساختار روایت­های پایه(هسته) را توضیح دهد. بر اساس نظر گریماس(a.j.greimas) هر داستان از تعدادی پی­رفت و هر پی­رفت از تعدادی الگوی کنش تشکیل شده است. مرزبان­نامه یکی از آثار تمثیلی زبان فارسی است که سعدالدین وراوینی در اوایل قرن هفتم آن را ...

بررسی ساختار روایی داستان کودکان بر مبنای نظریۀ گریماس* دکتر علیرضا نبی لو1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم چکیده در این پژوهش، قصّه­های کودکان زبان فارسی از منظر گریماس بررسی شده است. برای این منظور، داستانهایی از کتاب افسانه­های کهن ایرانی اثر فضل­الله مهتدی انتخاب گردید. ابتدا دربارۀ ویژگی­های قصۀ کودکان توضیحاتی بیان شده و سپس به روایت و روایت شناسی پرداخته شده است. روایت از این و...