چکیده رساله: یکی از منابع تفسیر قرآن روایاتی است که از معصومان? و صحابه به دست ما رسیده است. در طول تاریخ تفسیر نیز برخی مفسران تنها با تکیه بر روایات به تفسیر پرداخته، به گونه ای که تفاسیر آنان به تفسیر روایی مشهور شده است. در مقابل، در قرن چهاردهم و اوایل قرن پانزدهم، بهره گیری از روایت در تفسیر قرآن رو به کاهش نهاده، به گونه ای که برخی از تفاسیر به تفریط در این باره متهم شده اند. از جمله عل...

نگرشی تاریخی–تحلیلی به سیر پیدایش و تطوّر تفسیر قرآن نشان دهندۀ گوناگونی رهیافت های تفسیری با ویژگی های مختلف مفسران است؛ به گونه ای که ظهور پیوستة مفسران و ارائة تفاسیر جدید، فهم آیاتی از قرآن را به پدیده ای متغیر تبدیل کرده است. پرسش در خور تأمل این است که منشأ اختلاف برداشت ها در فرآیند فهم قرآن چیست؟! به این پرسش پاسخ های گوناگونی داده شده است. این پاسخ ها عمدتاً با نص قرآن یا شخصیت مفسران ار...

دست یابی به مُفاد استعمالی آیه ها و کشف مراد الهی آن ها ، نیازمند رعایت کردن قواعد و ضوابطی است که بر هر مفسر لازم است قبل از پرداختن به تفسیر، آن ها را در نظر بگیرد و بر اساس آن ها به تفسیر بپردازد تا کمترین خطا و انحراف را در تفسیر داشته باشد . تفسیر الفرقان آیت الله صادقی تهرانی از آن دسته تفاسیر می باشد که مفسر در تفسیر آیات قرآن به قواعد تفسیری توجه داشته است . اما در پاره ای از مواقع به یک...

چکیده امور خلاف عادت، اموری است که بر خلاف جریان عادی طبیعی به وقوع می پیوندد. در قرون اخیر با توجه به پیشرفت علمی، در تحلیل امور خلاف عادت نظرات گوناگونی پدید آمده است. سه تفسیر قرن چهاردهم، تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان، المنار و المیزان نگرش متفاوتی نسبت به این امور دارند. سید احمدخان خلاف عادت را خلاف نظام عادی علی و معلولی تلقی کرده ؛ از این رو معجزات را به اموری طبیعی تأویل نموده است...

در تفاسیری که از روایات تفسیری استفاده می­کنند، جست و جو از احوال سند در دو زمینه رجال و درایه جای بحث می‏یابند. برخی از مفسران، چون آقای صادقی در تفسیر الفرقان، ضمن استفاده و اهتمام بسیار بر نقل اسناد روایات، به گونه­ایی متفاوت با اسناد برخورد نموده و با وجود دقت در ذکر اسناد، به علم رجال، هیچ وقعی ننهاده و در هنگام استعمال مصطلحات حدیثی نیز معانی و مفاهیم دیگری از آنها را مد نظر داشته است. مش...

چکیده قرآن کریم به عنوان معجز? آخرین پیامبرخدا9، دارای اصول، مبانی و روش هایی منحصر به فرد در تربیت انسان هاست تا غایت آفرینش انسان، یعنی رسیدن به سعادت ابدی، تحقق یابد. در این میان توجه به آیات تربیتی قرآن و رویکرد مفسّران به این دست از آیات، می تواند راهگشای مباحث تربیتی و برآورده کننده نیازهای امروز جامع? جهانی در امر تربیت در گونه های مختلف آن باشد. «تربیت دینی» و «تربیت اجتماعی» دو گونه...

در تفاسیری که از روایات تفسیری استفاده می­کنند، جست و جو از احوال سند در دو زمینه رجال و درایه جای بحث می‏یابند. برخی از مفسران، چون آقای صادقی در تفسیر الفرقان، ضمن استفاده و اهتمام بسیار بر نقل اسناد روایات، به گونه­ایی متفاوت با اسناد برخورد نموده و با وجود دقت در ذکر اسناد، به علم رجال، هیچ وقعی ننهاده و در هنگام استعمال مصطلحات حدیثی نیز معانی و مفاهیم دیگری از آنها را مد نظر داشته است. مش...

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »الفرقان فی تفسیر القرآن« اثر دکتر محمّد صادقی است تفسیر الفرقان در شمار تفسیرهای معاصر قرار دارد و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته و روایات تفسیری را به عنوان ابزارهای فرعی تفسیر قرآن شناخته است. به همین دلیل روایات اسباب نزول در این تفسیر بر خلاف روش مرسوم مفسّران در پاورقی آمده است که نشانگر دید منفی و محتاطانه مفسّر است. وجود روایات اسرائیلی ...