از دیرباز شرح و نقدنگاری بر آثار عالمان در میان فرق، خاصّه در مسائل کلامی، امری رایج بوده است. بااین‌حال، برخی از این کتب در طول تاریخ اسلام ازمیان رفته، یا چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. کتاب تصحیح الاعتقادات شیخ مفید هم که حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه است، در سده‌های میانی کم‌تر مورد توجه بوده، و این امر به همراه برخی آراء مندرج در این کتاب موجب شده است بعضی از معاصران در اصالت کتاب ترد...

شهرری با پیشینه ای درخشان در طول تاریخ نام های متعددی یافت و با گذر از ایران باستان و تسنن در قرن سوم هجری به تدریج به تشیع روی آورد، این تغییر مذهب پس از پیروزی دُعات عباسی در قرون دوم هجری و مهاجرت سادات و شخصیت های علمی –سیاسی به مرکز ایران صورت گرفت، که شخصیت های مهم این گروه : احمدبن حسن مادرانی که از شیعیان حمایت می کرد، وجود وکلای امامان به خصوص وکیل یکی از نواب امام زمان به نام ابوالحسین...

اعتقاد به توحید لازمه دینداری است، از آنجاکه مساله توحید ذو مراتب است و هر انسانی مطابق با ظرفیت واستعداد خویش از آن بهرمند می¬شود و قسمتی از آن را درک می¬نماید، همواره مورد اختلاف و بحث وگفتگو بوده است به همین دلیل اختلافات بین فرقه¬ها و نحله¬های موجود مذاهب اسلامی نیز نشات گرفته از همین ادراک متفاوت است .اما معیار و مصداق درستی ادراک انسان همان راسخون در علمند که قرآن به آنان اشاره نموده است ...

عصر ابن بابویه از دوره‌های پرالتهاب در تاریخ مذهب شیعۀ امامیه به‌حساب می‌آید. خروج امام از دسترس مستقیم در کنار تردیدافکنی دیگر فرقْ مردم را با حیرتی فراگیر مواجه کرد. در چنین وضعیتی ابن بابویه با نگارش کتاب کمال الدین تلاش نمود مهم‌ترین چالش‌های گفتمانی عصر خویش را که موجب شکل‌گیری حیرتی گسترده پیرامون امام عصر (ع) شده بود بررسی کند. به دلیل عدم انعکاس مستقیم این گفتمان‌ها در آثار تاریخی مختلف،...

ری یکی از شهرهای کهن ایرانی اسلامی است و دوران حاکمیت آل بویه یکی از دوره های درخشان تاریخ اسلام و ایران. آل بویه با بهره گیری از جهان نگری و مدارای وضع موجود در بطن تعالیم اسلامی موجبات رقم خوردن دوره ای شده اند که برخی از محققین با عنوان رنسانس یا انسانگرایی اسلامی از آن یاد کرده اند. عصر حکومت آنان، عصر رونق فکر و فرهنگ بود و طبیعی است که رونق حیات فرهنگی رونق نهاد مراکز علمی و کتابخانه ها ر...

ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه قمی (م381ق) معروف به شیخ صدوق، از محدثان و فقیهان نامدار قرن چهارم هجری بوده است. کتاب­ها، مقالات و مدخل­های دانشنامه­ها، در شناخت شخصیت و کارنامه­ی علمی وی، مطالب فراوانی نوشته­اند. از جمله کتاب­هایی که به نگارش درباره­ی شیخ صدوق و آثارش، پرداخته است، کتاب تاریخ حدیث شیعه است که به همت موسسه دارالحدیث در پنج جلد به نگارش درآمده است. جلد دوم آن مربوط به تاریخ حدیث ...

حج ، عمره و زیارت قبـور پاک پیشوایان معصوم: از  موضوعاتی است که بخشی از نگارش های نویسندگان دینی به آن اختصاص یافته است. ابوجعفر محمد بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق، از نویسندگان پرتلاش قرن چهارم هجری است. مرحوم صدوق، علاوه بر پرداختن به مسایل مرتبط با حج، عمره و زیارت در کتاب‌ های مختلف خود، کتاب‌ ها و رساله ‌های مستقلی در این ‌باره نیز نگاشته است. گرچه هیچ یک از آثار دوازده‌ گانة ابن بابو...