آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی، از بنیان­گذاران نظریة فطرت در قرن اخیر به شمار می­رود. رهیافت شاه­آبادی به نظریۀ فطرت، درون­ دینی و احیاناً آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است. در عین حال، برخی از نظریه­پردازی­های وی از پشتوانۀ فلسفی و عقلانی برخوردار است. شاه­آبادی، با تمسّک به مقتضیّات فطرت انسانی، از طرق متعدّدی به اثبات خداوند و صفات کمالی او پرداخته است. تمسّک به فطرت عشق به کمال مطلق، فطرت اف...

آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی، از بنیان­گذاران نظریه فطرت در قرن اخیر به شمار می­رود. رهیافت شاه­آبادی به نظریۀ فطرت، درون­ دینی و احیاناً آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است. در عین حال، برخی از نظریه­پردازی­های وی از پشتوانۀ فلسفی و عقلانی برخوردار است. شاه­آبادی، با تمسّک به مقتضیّات فطرت انسانی، از طرق متعدّدی به اثبات خداوند و صفات کمالی او پرداخته است. تمسّک به فطرت عشق به کمال مطلق، فطرت اف...

اعتقد الاقتصادیون لفترة طویلة من الزمن أن رأس المال المادی کعنصر من العناصر المکونة لثروة الدولة. ولکن الیوم یعتقدون، إن افتقار الاستثمار فی القوى العاملة عامل رئیسی فی تدنی مستوى التنمیة الاقتصادیة فی البلدان النامیة؛ لن یکون رأس المال المادی أکثر إنتاجیة إلا عندما تمتلک الدولة القیم اللازمة لتطویر مؤشر التنمیة البشریة. منذ عام ۱۹۹۰، دخل مؤشر التنمیة البشریة فی الاقتصاد التقلیدی حیث یقاس هذا ا...

ادراک و بررسی زوایای مختلف آن در طول تاریخ، از جمله مباحث پرتقابل در فلسفه بوده است. یکی از جلوه های این موضوع، مسئله ادراک ذات است؛ تقریر مسئله بدین گونه است که در چه صورت یک موجود می تواند خود را ادراک کند؟ مشائیان قائل‏اند که هر موجودی که مجرد از ماده شود، عالم به ذات خویش است؛ در مقابل، از منظر شیخ اشراق فقط امری می تواند عالم به ذات خود باشد که نور لنفسه است. شیخ اشراق اظهار می کند با فرض ...

در تاریخ عرفان و تصوّف، دو اصطلاح «قبض و بسط» همواره مورد توجّه صوفیه بوده است و سالکان با توجّه به منظومة عرفانی و گاه مسائل اجتماعی و سیاسی روزگار خود، یکی از حالات قبض یا بسط را برمی‌گزیده‌اند. قبض به منزلة حجاب و «حالت افتقار»ی بوده که سالک را همواره محزون می‌داشته و برعکس، بسط به مثابة نوعی کشف و «حالت افتخار»ی بوده که شادی و به دنبال آن، اعتماد به رحمت خداوند را برای عارف به ارمغان می‌آورده ...

اثبات گرایش فطری و درونی در نهاد انسان‌ها به سوی پروردگارشان، یکی از بهترین راه‌های اثبات و شناخت خدا است؛ چراکه این راه، ذاتی، همگانی، تغییرناپذیر و پایدار است و می‌تواند از استوارترین برهان‌های اثبات وجود خدا باشد. از آنجا که فطرت انسان، دارای گرایش‌های مختلف است، تقریرهای برهان فطری نیز براساس این گرایش‌ها متفاوتند. در برهان فطرت عشق به کمال مطلق، با استفاده از عشق ذاتی و درونی انسان به کمال...

:«فقر» از دیدگاه امام خمینی در دو حوزة نظری و عملی مطرح می‌شود. ابتدا در مبحث نظری، مفهوم جهان شناختی و انسان شناختی فقر مطرح می‌شود تا موقعیت ذات انسان بلکه ماسوی الله در برابر ذات اقدس الهی مشخص گردد. در بحث انسان شناختی فقر، علاوه بر فقر مطلق که الی الله است، بحث از فقری است که نسبی و الی الدنیا است. بنابراین دو فقر که یکی ممدوح و دیگری مذموم است برای انسان تعریف می‌شود ...

یکی از مباحث مهم در گستره عرفان عملی «معرفت شهودی نفس» می باشد. منظور از «معرفت» در عنوان مذکور شناختِ حضوری نفس به خود و مراتب مثالی و عقلی و فرا عقلی خود می باشد. این معرفت حضوری و شهودی در مرتبه کامل تری از سنخ «علمِ به علم» و التفات و توجه حضوری به حضور مراتب نفس نزد خویش می باشد. در این رساله نخست دیدگاه صدر المتألّهین پیرامون «معرفت نفس» و مراتب آن بازپژوهی و بررسی شده است؛ سپس دیدگاه عرفان...