نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم (رفرماسیون) به رغم همه تشابهات و همسانی ها، تفاوت های جدی و اساسی با نهضت های اصلاحی معاصر در جهان اسلام دارد که البته در یک نگاه مقایسه ای این نقاط افتراق، گاه نقطه قوت یک جریان محسوب می شوند و گاه نقطه ضعف آن. از مهم ترین وجوه افتراق می­توان به موارد زیر اشاره کرد: وجود پشتوانه های فلسفی و الاهیاتی قوی در نهضت اصلاح دینی و فقدان یا ضعف آن در جهان اسلام؛ بهره­مند...

نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم (رفرماسیون) به رغم همه تشابهات و همسانی‌ها، تفاوت‌های جدی و اساسی با نهضت‌های اصلاحی معاصر در جهان اسلام دارد که البته در یک نگاه مقایسه‌ای این نقاط افتراق، گاه نقطه قوت یک جریان محسوب می‌شوند و گاه نقطه ضعف آن. از مهم‌ترین وجوه افتراق می­توان به موارد زیر اشاره کرد: وجود پشتوانه‌های فلسفی و الاهیاتی قوی در نهضت اصلاح دینی و فقدان یا ضعف آن در جهان اسلام؛ بهره­مند...

مهم‌ترین جریان‌های فکری اسلامی در اندونزی، جریان اسلام سنتی، اصلاح‌طلبی دینی و جریان روشنفکری یا الهیات لیبرال است. جریان اسلام سنتی میراث‌دار فرهنگ اسلامی، جریان اصلاح‌طلبی دینی تحت تأثیر مراکز اسلامی در خاورمیانه مانند مکه، مدینه و قاهره و جریان روشنفکری دینی یا الهیات لیبرال تحت تأثیر اندیشمندان نواندیش مسلمان مانند فضل‌الرحمان است. پرسش اصلی پژوهش حاضر بررسی جریانهای فکری اسلامگرایی در جهان...

نهضت اصلاحات پروتستانی، جنبشی عظیم بود که تأثیر فراوانی بر همه ساحت‌های نظری و عملی مغرب‌زمین گذاشت. لذا بعضی از متفکران جهان اسلام با ملاحظه مشکلات عدیده جهان اسلام، چاره کار را نوعی اصلاح از سنخ اصلاحات پروتستانی دانستند. در نتیجه نگاهی همدلانه و گاه توأم با شیفتگی به آن داشتند؛ اما با بررسی دقیق‌تر این تحول بزرگ در جهان مسیحی می‌توان گفت این گرته‌برداری، نوعی ساده‌اندیشی و سطحی‌نگری در این م...

جابری در ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را مورد بررسی و نقد قرار می دهد و نقطه آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جست وجو می کند. عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی) شکل گرفتند. در نظر جابری نظام های معرفتی درون زا که بر...

اصلاخ خطّ دنیای اسلام یا تغییر آن از مسائل موضوع توجه اندیشمندان ایران دوره ی ناصری بود. آن ها دشواری های خط جهان اسلام را یکی از عوامل عقب ماندگی مسلمانان می دانستند و اصلاح یا تغییر آن را برای نیل به ترقی ضروری می شمردند. میرزا ملکم خان ناظم الدوله از برجسته ترین نمایندگان جنبش اصلاح خط در دوره ی ناصری بود که در چند اثر به مسئله ی خط جهان اسلام پرداخته و تأثیر دشواری های خط دنیای اسلام را برای...