در بحث پردامنۀ «عقل و نقل»، که گاه با عناوین دیگری چون «عقل و وحی» یا «عقل و دین» نیز از آن یاد می شود، چهار نظریۀ معروف با یکدیگر رقابت می کنند: اصالت عقل، اصالت نقل، تقدم عقل، تقدم نقل. در این جستار، ضمن تشریح محل نزاع و و دیدگاه هر یک از قائلان به چهار نظریۀ مذکور، استدلال شده است که هیچ یک از آنها قابل دفاع نیست و باید در پی نظریه ای بدیل بود. نگارنده نظریه ای را با عنوان رویکرد گفتگویی و ت...

خاورشناسان در پژوهش‌های خود در اصالت قرآن از زوایای گوناگون، تردید کرده‌اند. در این میان، کتاب «قرائت آرامی- سریانی قرآن» اثر لوگزنبرگ نیز با ادعای نگارش نسخه‌های اولیه قرآن به خط سریانی، تلاش دارد تا اصالت قرآن را خدشه دار سازد. بر این اساس، وی وجود خط عربی را در زمان نزول قرآن، انکار می­کند و پیدایش آن را به قرن‌های بعد نسبت می­دهد. هرچند نقل شفاهی قرآن، جایی برای تردید در اصالت قرآن باقی نمی...

این مقاله درصدد بررسی این مسأله است که «آیا می توان در کنار سایر راه های پی بردن به عدالت راوی مانند تعدیل علمای رجال، به اصالت عدالت نیز تمسّک کرد؟» هدف این تحقیق آن است که با بررسی یکی از راه های ممکن برای احراز عدالت راوی، زمینه برای احیای بسیاری از روایاتی که تنها به دلیل مجهول بودن راوی، حتی از سوی کسانی که معیار پذیرش روایت را وثاقت راوی دانسته اند، کنار نهاده شده است، فراهم گردد. برای پاس...

دو مسألة اصالت وجود و مجعولیت آن پیوستگی تامی با یکدیگر دارند. حکما این دو مسأله را به صورت کاملاً جداگانه مطرح کرده و احیاناً مورد استدلال قرار داده‌اند .برخی همچون هیدجی و محمدتقی آملی در توجیه این تفکیک، وجوهی را ذکر و عده‌ای از معاصران نیز از آنان پیروی کرده‌اند، اما مطهری این توجیهات را نپذیرفته و اثبات اصالت وجود را برای اثبات مجعولیت آن کافی دانسته است. وی از هر گونه نقد و رد این توجیهات خ...

بنی‌امیه به­عنوان دودمانی حکومتگر، تأثیرات فراوانی بر تاریخ شرق و غرب جهان اسلام گذاشتند. به‌رغم وجود منابع فراوان درباره زندگی مشاهیر این خاندان، نَسَب آن‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته­‌است.مسأله اصلی این است که گزارش‌‌های مرتبط با اصالت انتساب یا عدم اصالت انتساب آن‌ها به قریش تا چه اندازه‌ای دارای اعتبارند. بااین­که قدرتمندی و نفوذ امویان مانع بزرگی برای ذکر مطالبی برخلاف نسب مشهور آن‌ها در منا...

چکیده در برخی منابع روایی شیعه و سنی روایتی با صیغه های متعدد و اسانید متفاوت نقل شده که مهم ترین نقل آن عبارت «لَا تَصْلُحُ الصَّنِیعَةُ إِلَّا عِنْدَ ذی‏ حَسَبٍ‏ أَوْ دینٍ» است. ظاهر این روایت، گستره احسان را به یکی از دو قید نسب والا {اصالت خانوادگی} یا دینداری{اصالت دینی} محدود و مشروط کرده است. این در حالی است که در قرآن کریم و روایات معصومان(ع)، نیکی و احسان به عنوان یک اصل انسانی مشتمل بر نوع انسان با هر کیش ...

این مقاله درصدد بررسی این مسأله است که «آیا می‌توان در کنار سایر راه‌های پی‌بردن به عدالت راوی مانند تعدیل علمای رجال، به اصالت عدالت نیز تمسّک کرد؟» هدف این تحقیق آن است که با بررسی یکی از راه‌های ممکن برای احراز عدالت راوی، زمینه برای احیای بسیاری از روایاتی که تنها به دلیل مجهول بودن راوی، حتی از سوی کسانی که معیار پذیرش روایت را وثاقت راوی دانسته‌اند، کنار نهاده شده است، فراهم گردد. برای پاس...

در این تحقیق پس از کاوشی درباره شخصیت احمد بن محمد بن خالد برقی و پدر وی محمد بن خالد در کتب رجال و فهرست و همچنین بررسی اسناد بخش بر جای مانده از کتاب المحاسن در مقایسه با اسناد الکافی نتیجه گرفته می شود که برقی پسر از جمله ثقات و معتمدین در امر حدیث بوده است و نقل زیاد او از ضعفاء حداقل در بخش برجای مانده از المحاسن بازتاب چندانی ندارد. همچنین مجموعه کتب المحاسن در زمره منابع معتبر حدیثی بوده...

چکیده در برخی منابع روایی شیعه و سنی روایتی با صیغه‌های متعدد و اسانید متفاوت نقل شده که مهم‌ترین نقل آن عبارت «لَا تَصْلُحُ الصَّنِیعَةُ إِلَّا عِنْدَ ذِی‏ حَسَبٍ‏ أَوْ دِینٍ» است. ظاهر این روایت، گستره احسان را به یکی از دو قید نسب والا {اصالت خانوادگی} یا دینداری{اصالت دینی} محدود و مشروط کرده است. این در حالی است که در قرآن کریم و روایات معصومان(ع)، نیکی و احسان به عنوان یک اصل انسانی مشتمل بر نوع انسان با هر کیش...