سرزمین اندلس که به فاصله کمی پس از فتوحات اسلامی از پیکره سیاسی دستگاه خلافت عباسی جدا شد، به دلیل شرایط ویژه اقلیمی، تاریخی و انسانی همواره مورد توجه مورخان، جغرافی­دانان، ادیبان و دیگر نویسندگان مسلمان قرار داشته است. در میان اخبار و روایت­های مربوط به این خطه از جهان اسلام، گزارش­های مربوط به تاریخ اجتماعی آن از جایگاهی ویژه برخوردار است. این مقاله پس از مروری بر سیمای کلی جغرافیای اسپانیای ...

بخش اعظم اسپانیا (اندلس) حدود هشتصد سال جزو دارالاسلام بود، و رونق و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی در این سرزمین آن را به یکی از درخشان ترین مراکز و کانون های علمی جهان بدل کرده بود که بر سراسر اروپا پرتو می افکند. اندلس بر خلاف برخی دیگر از مناطق اسلامی همچون مغرب اقصی، گرایشی به انزوا گزیدن از سرزمین های مرکزی جهان اسلامی نداشت؛ حاکمان آن جا پس از استحکام بخشیدن به حکومت خود، در جهت پیوند با سن...

با مطالعه دقیق فرآیند شکل­گیری تفکر فلسفی در جهان اسلام و ورود آن به اندلس، و سیر در مکتب مترجمان طلیطله و سپس ترویج آن در دیگر کشورهای جهان غرب و با بررسی و تحلیل نقش هر یک از فلاسفه اسلامی و آثار آن ها در می یابیم که ابن سینا از معماران اصلی بنای تفکر، فلسفه و علم در شرق و غرب بوده است، تا حدی که می­توان ابن­سینا و حکمت سینوی را سرچشمه رشد و تحول تفکر فلسفی غرب در سده های میانی، تصور کرد. نقش...

آنچه در این رساله آمده است ، غالبا مباحث مربوط به فرقه های قومی و دینی در این سرزمین را که در سده های میانی می زیستند در بر می گیرد، و از هنر، علم، معماری، زراعت ، موسیقی، زبان و زبانشناسی و مباحثی از این قبیل، سخنی چندان به میان نیامده است که بحث در این مقولات بسیار است .

یکی از دلایلی که مورخان معاصرِ اسپانیایی، به تاریخ دوره‏ی موحدان علاقه‏ی کم‏تری نشان داده‏اند، عنایت بیش‏تر آنان به تاریخ‏های محلی است؛ تمایل به این تاریخ‏ها بعد از پیشرفت دموکراسی - ربع آخر سده‏ی 20 - در این کشور رخ نموده است. این گرایش موجب شده تا آنان نه فقط نسبت به اشخاص و چهره‏های محلی دلبستگی نشان دهند، بلکه به جوامع محلی، خاصه مدجنان و یهودیان نیز علاقمند شوند. مقاله‏ی حاضر این موضوع را د...

پس از شکل‌گیری حکومت اسلامی توسط پیامبر در یثرب، مدنیت اسلامی نیز پایه‌گذاری نمادین شد. درپی گسترش اسلام در جزیره‌العرب، بین‌النهرین، ایران، روم، مصر، ماوراء‌النهر، شمال آفریقا و سرانجام جنوب اروپا، تمدن نوپای اسلامی وارد مرحله جدیدی گردید. لذا تلاش بیشتر برای تعاملات فرهنگی و نیز شکوفایی، توسعه و انتقال تمدن اسلامی احساس شد. اسپانیای اسلامی قبل از ورود مسلمانان به لحاظ فرهنگی و تمدنی وضعیت منا...

علی بن نافع معروف به زریاب یکی از نوابغ موسیقی ایران است که پس از راهیابی به دربار عباسی مورد حسادت استاد خود اسحق موصلی قرار گرفت و ناگزیر به اسپانیای اسلامی اندلس رفت و مورد استقبال عبدالرحمن اموی قرار گرفت وی پس از حضور در اندلس آداب و رسوم ایرانی را در آن دیار رواج داد و با تاسیس مدرسه ای برای آموزش موسیقی توانست با پرورش دهها هنرمند اسلوب ها و سبک ها ابزارها و تئوری های موسیقی ایرانی و اسل...

چکیده: وصف یکی از پُربسامدترین اغراض شعری در ادبیات عربی است و «طبیعت» در میان این فن شعری از اهمیت والایی برخوردار است؛ چرا که طبیعت دارای تأثیر شگرف بر روح و جان شاعران عرب به ویژه در دوره هایی بوده که انسان، پیوندی ناگسستنی با طبیعت داشته است. طبیعت بیابانی و وحشی سرزمین شبه جزیره در دوره جاهلی و طبیعت بکر و زیبای اسپانیای دوره اسلامی، نمی توانسته تأثیری در جان و جهان اندیشه شاعران این دو دو...

چکیده: موشّح، نوع خاصی از شعر است که در قرن سوم هجری در اندلس(اسپانیای کنونی) به وجود آمد و در پیدایش اوّلین سراینده، اندلسی بودن و حتی در تعریف آن مباحث فراوانی وجود دارد. بسیاری از محقّقین دربارة علّت پیدایش موشّح، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. با این وجود، امور زیر را در کتاب‌های قدیم و جدید عامل پیدایش آن دانسته‌اند؛ آواز اسپانیای قدیم، اشعار ملّی و عامی، اشعار تروبادورها (troubadours)، وجود مسمّط، مخ...