آینده پژوهی در حوزه ‏های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و علم و فن آوری تلاش دارد تا رویکرد انتخاب آگاهانه، برنامه ریزی فراگیر و تعامل هوشیارانه با دنیای آشوبناک و پیچیده آینده را متناسب با هنجارها، باورها و ارزش های هر جامعه، برای رهبران، مدیران و سیاست‏گذاران فراهم سازد. از گذشته تا امروز ناکارآمدی الگوهای برساخته بشر خسارات جبران ناپذیری را بر پیکره جوامع وارد کرده است. این چالش در حوزه تدو...

تحقق آرمان ها و هدف های بلند مدت مورد نظر سیاست گذاران، نیازمند استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب است. با مطالعه مبانی نظری ابزارهای سیاست گذاری مشخص است که دسته بندی هر پژوهشگر از ابزارهای سیاستی علم و فناوری وابسته به محیط سیاست گذاری و هدف های خاص او در تبیین سیاست است. در ایران نیز، چارچوب منتخب مورد تأیید سیاست گذاران وجود ندارد. از اثرات عدم وجود این چارچوب منتخب، می توان به عدم توازن در س...

تحقق آرمان‌ها و هدف‌های بلند مدت مورد نظر سیاست‌گذاران، نیازمند استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب است. با مطالعة مبانی نظری ابزارهای سیاست‌گذاری مشخص است که دسته‌بندی هر پژوهشگر از ابزارهای سیاستی علم و فناوری وابسته به ...

اجرای ناقص سیاست ها، از مشکلاتی است که تمام کشورها، چه پیشرفته و چه در حال توسعه با آن مواجه اند. از منظر دانش سیاست گذاری، دلیل عمده این موضوع، عوامل بازدارنده اجرای سیاست ها در سطوح مختلف هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل بازدارنده اجرای اسناد سیاست علم وفناوری در کشور با تاکید بر نقشه جامع علمی کشور به عنوان یک سند کلان و سند توسعه هوا و فضای کشور، سند علوم و فناوری های سلول های بنیادی ...

پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای آشکار و ضمنی انجام شده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که تا چه میزان مفاهیم مربوط به توسعه کارآفرینی در سیاست ها و برنامه های ملی، تلفیق شده اند. اسناد مورد تحلیل شامل سند چشم انداز 1404، نقشه جامع علمی کشور، سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، سیاست های کلی علم و فناوری، سیاست های کلی برنامه ششم توسعه، سیاست های کلی در...

ابعاد سیاسی و فرهنگی فعالیت های علمی و فناوری در سطح بین المللی ذیل مفهوم دیپلماسی علمی قابل مطالعه است. صرف نظر از برداشت های رایج نسبت به این مفهوم، می توان آن را با رویکردی معطوف به سلطه و مقاومت مورد بررسی قرار داد که با این رویکرد دیپلماسی علمی عبارت است از: تلاش برای نفوذ از طریق علم و فناوری به کشورهایی که دیگر راه های نفوذ به آنها مسدود است از یک سو و آگاهی و مقاومت کشورها در برابر این ...

چکیده: با پیدایش حوزه های جدید فناوری، اقتصاد موسوم به اقتصاد دانشی و تحولات ناشی از جهانی شدن، سیاستگذاری علم و فناوری دیگر فرایند ساده ای چون اولویت گذاری چند فناوری و سپس تاکید روی آنها نیست، بلکه سیستمی پیچیده است که تمام ابعاد جامعه را دربرمی گیرد.   این مقاله با هدف تحلیل چالشهای پیش روی سیاست گذاری علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران، و سناریوهای پیش روی ایران، نخست مطالعات مربوط به تغیی...

سنجش توانمندی فناوری در سطح ملی یکی از مراحل کلیدی سیاست گذاری فناوری محسوب می شود. این سنجش نیازمند شاخص های مرتبط با حوزه فناوری و چارچوب مفهومی مناسب است به طوری که جامعیت و دقت این ارزیابی حفظ گردد. در این مقاله سنجش توانمندی فناوری با استفاده از یک چارچوب ابتکاری و شاخص های خاص فناوری انجام می شود. این سنجش نگرشی جامع و سامانمند (سیستمی) درخصوص وضعیت فناوری در کشور ارایه می دهد و زمینه ساز...

تجربۀ کشورهای موفق صنعتی و تازه صنعتی نشان می دهد که برای صنعتی شدن باید پله های نردبان مزیت نسبی به سرعت طی شود؛ یعنی هر کشور، در وهلۀ نخست، از صادرکنندۀ کالاهای اولیه و وابسته به منابع طبیعی به صادرکنندۀ کالاهای وابسته به نیروی کارِ با دانش بالا تغییر وضعیت یابد. سپس به صادرکنندۀ کالاهای فناوری محور و درنهایت به صادرکنندۀ کالاهای دانش محور مبدل شود. ایران، با توجه به پتانسیل فراوانی که در نیرو...

تجربه نزدیک به 4 دهه آینده پژوهی و آینده نگاری کشورهای جهان در بخش های مختلف مانند بخش کشاورزی حکایت از کارکردهای آن در فرایند سیاست گذاری علم و فناوری دارد؛ مواردی مانند: «تغذیه اطلاعات فرایند سیاست گذاری، تسهیل پیاده سازی سیاست ها، ارتقای ظرفیت های آمادگی پذیرش سیاست ها، تسهیل مشارکت شهروندان در فرایند سیاست گذاری، پشتیبانی از تعریف دقیق تری از سیاست، تغییر ساختار نظام سیاست گذاری. رویکرد طرح...