گفتمان اسلام سیاسی، قرائتی از اسلام است که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در رقابت با گفتمان‌های رقیب، خاصیت هژمونیک یافته و بر جامعیت و نقش‌آفرینی حداکثری اسلام در اداره زندگی مسلمانان تأکید دارد. این گفتمان مرزهای هویتی خود را با سایر خرده گفتمان‌های رقیب با منبع، مرجع و داور قرار دادن «هویت اسلامی» تعریف و تحدید می‌کند. در این راستا، این گفتمان هویتی در کنار اصل قرار دادن هویت «اسلامی»؛ هویت ...

چکیده سرنگونی چند دولت عربی در سال 2011 و تداوم اعتراضات در سوریه و یمن و احتمال گسترش آن به چند کشور دیگر، موجب به هم خوردن مرزبندی های قدرت و هویت در خاورمیانه شده است. پرسش این است که تحولات جهان عرب چه تأثیری بر گفتمان های جهان عرب دارد و چه نوع صورت بندی از هویت و قدرت در منطقه خاورمیانه در حال شکل گیری است؟ برای پاسخ، چالش های اساسی جهان عرب، بازیگران مؤثر بر آن و گفتمان های موجود در این ...

چکیده اصلی این مقاله تحلیل و تبیین روند چرخش گفتمان هویتی حاکم در ترکیه از کمالیسم به اسلام‏گرایی است. در این تحول گفتمانی، اسلام سیاسی با توجه به متغیرهای اجتماعی، تاریخی، ایدئولوژیکی و هویتی در جمهوری ترکیه، نقشی بسیار مهم را برعهده‏دارد. در این پژوهش، ضمن مرور مختصر عناصر هویتی ترکیه در دوره کمالیسم، به واکاوی تقابل گفتمان­های اسلام‏گرایی و کمالیسم و سرانجام علل هژمونیک‏شدن گفتمان اسلام‏گرای...

چکیده سرنگونی چند دولت عربی در سال 2011 و تداوم اعتراضات در سوریه و یمن و احتمال گسترش آن به چند کشور دیگر، موجب به هم خوردن مرزبندی های قدرت و هویت در خاورمیانه شده است. پرسش این است که تحولات جهان عرب چه تأثیری بر گفتمان های جهان عرب دارد و چه نوع صورت بندی از هویت و قدرت در منطقه خاورمیانه در حال شکل گیری است؟ برای پاسخ، چالش های اساسی جهان عرب، بازیگران مؤثر بر آن و گفتمان های موجود در این ...

سلفیت به‌صورت یک جریان فکری و مذهبی و با رویکردی انتقادی در پهنه جهان اسلام شکل گرفت، اما پس از مدتی از نظر فکری و ایدئولوژیک دچار چنددستگی شد.گروهی از سلفی‌ها تحت تأثیر افکار و عقاید اشخاصی چون سید قطب، به سلفیت جهادی روی‌آورند. جریان سلفی جهادی گونه‌ای از سلفی‌ها هستند که ضمن اعتقاد به لزوم پیروی از اصول اسلام، تأکید ویژه‌ای بر جهاد به‌عنوان یکی از ارکان دین اسلام دارند. سلفی‌های جهادی فقط پی...

هویت تمدنی یکی از مهم ترین ابعاد هویتی است که با نگرشی عام و کلان همه افراد متعلق به یک دین را در بستری تاریخی و هویتی به یک دیگر متصل می کند. گروه های تکفیری افزون بر این که از جهت اعتقادی و امنیتی چالش های زیادی را برای جهان اسلام ایجاد نموده اند از جهت فرهنگی نیز در تضاد با هویت تمدنی قابل بررسی اند. این گروه ها از جهتی به تخریب مکان های مذهبی می پردازند و از جهت دیگر با ارائه قرائتی انحصارگ...

در یک دهه اخیر شاهد ظهور گرایش­های فکری متفاوتی بوده­ایم که هر یک تلاش داشته­اند با تکیه بر تصورات و پنداشت­های خود، به تقویت جایگاه هویتی «خود» و نفی «دیگری» بپردازند. فرایندهای فکری و هویتی موجود در اروپا و ایالات متحده، دربرگیرنده تحلیل‌هایی درباره چگونگی برساخته شدن هویت اسلامی در اروپا و نحوه بازنمایی هویت اسلامی است. پرسش اصلی این است که سیاستگذاری معطوف به اسلام هراسی چه هنجارها و ادراکا...

در دهه های اخیر افزایش وزن جمعیتی مسلمانان در جوامع اروپای غربی، اذهان را متوجه تمایزات فرهنگی -هویتی آن ها از سایر شهروندان این جوامع نموده است. گرچه این روند به طور مستمر ادامه داشته اما وقوع حادثه یازده سپتامبر و حوادث متعاقب آن بر اهمیت موضوع افزوده است و به گونه ای تمایزات فرهنگی مسلمانان اروپایی را به انفکاک هویتی سوق داده است. در فضای مبارزه با تروریزم، تلقی ناپسند"خرده فرهنگ آشوب ساز" ا...

در این پژوهش، زمینه‌ها و دلایل شکل‌گیری رویکرد اسلام‌گرایانه در ایران با محوریت نگرش هویتی ابن‌قتیبه دینوری، تحلیل و بررسی می‌شود. هدف پژوهش حاضر، نشان‏دادن ریشه و تبار دیدگاه اسلام‌گرایانه، واکاوی زمینه‌ها و دلایل تکوین رویکرد اسلام‌گرایانه در ایران است. بررسی تغییرات فرهنگی و تحول هویتی در میان برخی از ایرانیان در دوران اسلامی، از دیگر اهداف اصلی این جستار به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد مطالب ...

افراد به طور معمول با محیط پیرامون خود به مذاکرة هویت می پردازند و با انباشتی از یافته های حاصل از این مذاکره ها، هویت خود را شکل می دهند. در شرایطی که فرد در زندگی خود تغییراتی مثل مهاجرت یا روی آوردن به دینی جدید را تجربه کند، این مذاکرات به منظور انطباق با شرایط جدید شدت می یابد و به انتخاب راهبردهایی برای سازگاری با این تغییرات و رسیدن به هویت جدید منجر می شود. حال سؤال این است که تازه مسلم...