زبان­شناسان، اغلب، زبان­های دنیا را در قالبِ خانواده­ های بزرگِ زبانی تقسیم بندی کرده­ اند. در مورد پیوندِ زبان­های ترکی و مغولی دو دیدگاه متفاوت وجود دارد؛ یکی از دیدگاه­ها، بیانگر هم ­خانواده بودن این دو زبان بوده و دیدگاه دیگر، با نپذیرفتن نگرش نخست، به پیوندی بینازبانی میان این دو زبان معتقد است. پیروان دیدگاهِ نخست، بر این باورند که دو زبان ترکی و مغولی در گذشته ­های دور از یک زبانِ واحد منشعب...

جلال‌‌الدین محمّد مولوی زبان و ادب اهل خراسان را آموخته بود و در میراث زبانی او کلماتی از زبان ترکی و ترکی مغولی وجود داشت. از سوی دیگر، او در سال‌های شاعری خود، در حوزه‌ای می‌زیست که زبان عامّۀ مردم آن ترکی عثمانی بود. از این رو طبیعی است که در شعر او کلماتی ترکی دیده شود؛ هم از آن کلماتی که در آثار فارسی پیش از او به کار رفته‌اند و هم از گروهی که برای نخستین بار آن‌ها را در شعر فارسی و در شعر ا...

در اعصار پیشین واژه‌ها و اصطلاحات بسیاری از زبانهای مختلف‌ وارد زبان فارسی شده است.واژه‌های دخیل در زبانهای ایرانی پیش از اسلام‌ بیشتر از زبانهای آرامی،یونانی و هندی بوده است.در حالی که در دورهء پس از اسلام،بیشترین این واژه‌ها از عربی،ترکی،مغولی و زبانهای اروپایی وارد زبان‌ فارسی شده است. هجوم و سلطهء سیاسی مغولان موجب ورود عناصر زبان متعددی از زبانم این قوم غالب در زبان ایرانیان گردید.ورود کلم...

غزلیات مولانا در میان آثار شاعران فارسی، افزون بر جنبه‌های بسیارِ دیگر، از لحاظ واژه‌ها نیز بی­‌همتاست. گستردگی دایرۀ واژه‌های مولانا به تناسب وسعت مفاهیم و مضامین شعر اوست. ذهن سیّال او، هم­چنان­که غالباً در ابداع و خلق معنی فعال است، در لفظ نیز از تنگنای واژه­‌های رسمی آزاد است و تجارب تازه­ در موضوع و وزن، خود به خود سخن او را از کلمات و ترکیبات تازه مشحون کرده است. شماری از کلمات شعر مول...

تاریخ جهانگشای جوینی کتابی ارزشمند در تاریخ مغول، خوارزمشاهیان و اسماعیلیان الموت از عطاملک جوینی (متوفی 681 ق) است. به‌سبب پرداختن به دقایق تاریخی و اجتماعی آن دوره، در این اثر اسم‌های بسیاری از پادشاهان، وزرا و بزرگان عصر یاد شده است که بسیاری از آنها به زبان ترکی و مغولی است. متأسفانه به‌سبب ناآشنایی با زبان ترکی، تلفظ نادرست بسیاری از این اعلام حتی در میان صاحب‌نظران تاریخ و ادبیات رواج یاف...